آیا خودروهای امدادی هم جریمه می‌شوند؟ بررسی قوانین و استثناها

تعریف خودروهای امدادی و جایگاه قانونی آن‌ها

خودروهای امدادی شامل آمبولانس‌ها، خودروهای آتش‌نشانی، پلیس، امداد خودرو و وسایل نقلیه خدمات اضطراری مانند آب، برق و گاز هستند. این وسایل نقلیه در شرایط اضطراری وظیفه خدمات‌رسانی فوری دارند و به همین دلیل، در برخی موارد از قوانین عمومی رانندگی مستثنا می‌شوند.

مطابق بند ۱۰۰ ماده یک و مواد ۶۰ و ۱۸۶ آیین‌نامه راهور، این خودروها در زمان مأموریت مجاز به انجام برخی تخلفات هستند، مشروط بر اینکه چراغ گردان و آژیر هشدار آن‌ها فعال باشد و تخلف موجب خطر یا تصادف نشود. با این حال، اگر مأموریت خودرو به‌درستی ثبت نشده باشد یا علائم هشدار فعال نباشند، تخلف آن‌ها مانند سایر وسایل نقلیه ثبت و مشمول جریمه خواهد شد. در چنین مواردی، مسئولان مربوطه می‌توانند با مراجعه به سامانه‌های استعلام جریمه ماشین، وضعیت تخلفات ثبت‌شده را بررسی کرده و در صورت نیاز، نسبت به اعتراض یا پیگیری اقدام کنند.

تفاوت خودروهای امدادی با سایر وسایل نقلیه

تفاوت خودروهای امدادی با سایر وسایل نقلیه تنها در زمان مأموریت‌های فوری و با علائم هشدار فعال (چراغ گردان و آژیر) معنا پیدا می‌کند. در شرایط عادی، این خودروها نیز موظف به رعایت قوانین هستند و در صورت تخلفاتی مانند نبستن کمربند ایمنی، عبور از چراغ قرمز یا توقف در محل غیرمجاز، مشمول لیست جریمه های رانندگی خواهند شد.

آیا خودروهای امدادی جریمه می‌شوند؟

بله. همان‎طور که گفتیم، اگر خودروی امدادی در حال مأموریت نباشد یا چراغ و آژیر آن فعال نباشد، مانند سایر وسایل نقلیه مشمول لیست جرایم رانندگی خواهد بود. حتی در حین مأموریت نیز اگر تخلف منجر به حادثه شود، راننده موظف به جبران خسارت و پرداخت جریمه است. مثال‌هایی از تخلفات ثبت‌شده برای خودروهای امدادی:

۱) عبور از چراغ قرمز بدون آژیر و چراغ گردان فعال توسط آمبولانس یا هر خودروی امدادی دیگر به‌عنوان عبور غیرمجاز توسط پلیس یا دوربین نظارتی ثبت و جریمه اعمال خواهد شد.

۲) پارک در محل ممنوعه مقابل بیمارستان؛ فرقی نمی‌کند که چه نوع خودروی امدادی این تخلف را انجام دهد برای مثال: خودروی امداد برق در حال انجام ماموریت، مقابل درب ورودی بیمارستان پارک کرده است. چون در حالت توقف بوده، مأموریت محسوب نمی‌شود، جریمه پارک ممنوع برای آن ثبت خواهد شد.

۳) تردد در خط ویژه بدون ماموریت فعال؛ مثلا یک خودروی پلیس بدون روشن‌بودن علائم هشدار در خط ویژه اتوبوس تردد داشته باشد. دوربین‌های شهری تخلف را ثبت کرده و جریمه ورود ممنوع اعمال می‌شود.

۴) نبستن کمربند ایمنی توسط راننده خودرو امدادی؛ فرضا در بررسی تصاویر دوربین‌های ترافیکی، راننده آمبولانس در حال حرکت کمربند ایمنی نبسته بود. این تخلف با جریمه نبستن کمربند ثبت شد، چون در حال ماموریت بودن دلیل بر حذف الزامات ایمنی نیست.

۵) تصادف با خودروی شخصی در حین سبقت غیرمجاز؛ در مثال بعدی: یک خودروی آتش‌نشانی در مسیر مأموریت با سرعت بالا و سبقت از سمت راست با خودروی شخصی برخورد کرد. بررسی پلیس نشان داد که سبقت در آن نقطه خطرناک بوده و راننده امدادی مقصر شناخته شد و ملزم به پرداخت خسارت است.

این مثال‌ها نشان می‌دهند که حتی خودروهای امدادی نیز باید در زمان مأموریت، اصول ایمنی را رعایت کنند و علائم هشدار را فعال نگه دارند؛ در غیر این صورت، مشمول لیست جریمه‌های رانندگی خواهند شد.

تخلفات مجاز برای خودروهای امدادی

در زمان مأموریت، خودروهای امدادی می‌توانند از برخی قوانین عدول کنند. این تخلفات شامل موارد زیر است:

• عبور از چراغ قرمز
• توقف در محل ممنوع
• سرعت بیش از حد مجاز
• سبقت از سمت راست
• عبور از مسیرهای ممنوع مانند خط ویژه اتوبوس
• دور زدن در نقاط ممنوع
• تردد از طرف چپ راه

با این حال، این موارد تنها در صورت روشن‌بودن چراغ گردان و آژیر و رعایت اصول ایمنی مجاز هستند. در غیر این صورت، مبلغ جریمه خودروهای امدادی طبق نرخ جریمه‌های رانندگی ۱۴۰۴ اعمال خواهد شد.

مقصر تصادف با خودروهای امدادی کیست؟

در صورت وقوع تصادفات، راننده خودروی امدادی نیز مانند سایر رانندگان مسئول است. اگر مشخص شود که تخلف او باعث حادثه شده، باید پاسخ‌گو باشد. این موضوع اهمیت آموزش و مهارت رانندگان امدادی را دوچندان می‌کند.

جریمه راه‌ندادن به خودروهای امدادی

رانندگانی که به خودروهای امدادی در حال مأموریت راه نمی‌دهند، طبق قانون تخلف کرده‌اند. این رفتار نه‌تنها غیراخلاقی بلکه خطرناک است. جریمه این تخلف در کلان‌شهرها ۹۰ هزار تومان، در شهرهای کوچک ۶۰ هزار تومان و در روستاها ۳۰ هزار تومان است.

همچنین، تعقیب کنندگان خودروهای امدادی نیز مشمول جریمه هستند، زیرا این رفتار می‌تواند باعث اختلال در مأموریت و افزایش خطر تصادف شود.

نحوه اعتراض به جریمه خودروهای امدادی

اگر خودروی امدادی در حال مأموریت جریمه شود، مسئولان مربوطه می‌توانند با مدارک لازم به مرکز اجرائیات پلیس راهور مراجعه کنند. در این مراکز، کمیسیون متشکل از کارشناس راهور و قاضی، موضوع را بررسی کرده و در صورت اثبات مأموریت، جریمه‌های رانندگی لغو خواهند شد.

در مواردی که دوربین‌های ترافیکی تخلف را ثبت کرده‌اند، بررسی تصاویر برای روشن‌بودن چراغ و آژیر انجام می‌شود. اگر فعال بوده باشند، جریمه حذف خواهد شد.

توصیه پلیس به سازمان‌های دارنده خودرو امدادی

حتی خودروهای امدادی نیز در شرایط خاص نیازمند رعایت دقیق قوانین راهنمایی و رانندگی هستند. پلیس راهور به سازمان‌هایی مانند بیمارستان‌ها، ایستگاه‌های آتش‌نشانی، پایگاه‌های پلیس و شرکت‌های خدمات اضطراری مانند آب، برق و گاز توصیه می‌کند که برای خودروهای امدادی خود، فضای پارک اختصاصی و ایمن فراهم کنند. پارک‌کردن این خودروها در محل‌های ممنوعه، حتی در زمان مأموریت، می‌تواند مشمول جریمه پارک ممنوع ۱۴۰۴ شود. زیرا طبق قانون، خودرو امدادی در حالت توقف، در حال عملیات محسوب نمی‌شود و از استثنائات قانونی بهره‌مند نیست.

جمع‌بندی

خودروهای امدادی مانند آمبولانس، پلیس و آتش‌نشانی در زمان مأموریت‌های فوری، مجاز به برخی تخلفات رانندگی هستند؛ اما این مجوز تنها در صورت روشن‌بودن چراغ گردان و آژیر و رعایت اصول ایمنی معتبر است. در غیر این صورت، این وسایل نقلیه نیز مشمول جریمه‌ می‌شوند. در صورت بروز تصادف، راننده امدادی مسئول است و باید خسارت را جبران کند. همچنین امکان اعتراض به جریمه خودروهای امدادی هم وجود دارد و بررسی آن توسط کمیسیون راهور انجام می‌شود که در صورت محرز شدن مأموریت جریمه لغو خواهد شد.