نگاهی به جشنواره آهنگسازی خالقی
تمرکز بر آهنگسازی و پژوهش در یک جشنواره
در ماهها و هفتههایی که گذشت یک رویداد موسیقی بیهیاهو به انجام رسید که حمایت از آن میتواند در سالهای آتی اتفاقات نیکویی را در حوزهی پژوهش و آهنگسازی رقم بزند.
در ماهها و هفتههایی که گذشت یک رویداد موسیقی بیهیاهو به انجام رسید که حمایت از آن میتواند در سالهای آتی اتفاقات نیکویی را در حوزهی پژوهش و آهنگسازی رقم بزند.
جشنواره آهنگسازی خالقی در حالی دومین دورهاش را به پایان رساند که دورهی اول آن از دلِ یک جریان دانشجویی پدید آمده و در حاشیهی چند رویداد دروندانشگاهی این ایده شکل گرفت. امسال با حمایت اندک برخی نهادهای فرهنگی و با بودجهای که تنها کفاف تهیهی تندیس و لوح این جشنواره را میداد، با همت جمعی از هنرمندان، فعالان فرهنگی و دانشجویان راه خود را طی کرد و به نقطهی پایانی رسید. اما لزوم وجود و ادامهی این جشنواره از چند منظر قابل بررسی است.
اول اینکه نام این جشنواره با نام استاد بزرگ موسیقی ایران روحالله خالقی گره خورده. خالقی یکی از معدود هنرمندانی است که نمیتوان حیات موسیقی آکادمیک و پژوهش در این رشته را بیحضور او متصور شد. او نقش بسزایی در هنرستان موسیقی، همچنین تأسیس هنرستان موسیقی ملی داشت و چند کتاب مهم در موسیقی ایران تألیف کرد.
خالقی، یکی از آهنگسازان برجستهی تاریخ موسیقی ایران و خالق سرود جاودان «ای ایران» است؛ همین چند سطر به خوبی نشاندهندهی وجوه برجستهی اوست. جشنوارهی آهنگسازی خالقی میتواند در سالهای آتی باتوجه به شخصیت ویژهی روحالله خالقی به جنبههای مختلفی همچون آهنگسازی، پژوهش و معرفی و تقدیر از مدرسان مراکز آکادمیک پرداخته و به یک جشنواره چندوجهی تبدیل شود.
دوم اینکه این جشنواره از درون یک جریان پویای دانشگاهی پدید آمده است. چنین رویدادهای هنری که با اندیشهی علمی و آکادمیک پا به عرصهی ظهور میگذارند، میتوانند محلی برای جذب تفکر و آثار جدی موسیقی باشد. محمدرضا عزیزی، ایدهپرداز و دبیر خوشفکر این جشنواره از همان ابتدا به آن نگاهی ملی و فرادانشگاهی داشت و خوشبختانه در دورهی دوم، فراخوان این جشنواره در سطحی ملی منتشر و در مدت چند ماه تعداد آثار قابلتوجهی در این جشنواره شرکت کردند و قطعاً با حمایت مراکز و نهادهای فرهنگی ـ که البته باید بیسهمخواهی، توقع و تغییر در سیاستگذاریهای علمی صورت گیرد- در دورههای آتی گستردهتر و منسجمتر برگزار میشود.
یکی از آرزوهای همیشگی آهنگسازان در ژانرهای مختلف، شنیدن اثرشان توسط یک ارکستر روی صحنه است. اگر این امر در دورههای بعدی جشنواره آهنگسازی خالقی – به همت ارکستر خالقی که در حاشیهی این جشنواره شکل گرفته- برای برگزیدگان آن محقق شود، قطعاً یکی از وجوه برجسته و متمایزکنندهی این جشنواره از دیگر رویدادهای موسیقی کشور خواهد بود.
وجود جشنوارهی آهنگسازی خالقی در کنار چندین جشنوارهی دولتی و خصوصی که هرساله در کشور برگزار میشود، میتواند یک نقطه قوت در موسیقی کشور باشد. جشنوارههای موسیقی بهسمت تجاری شدن و صرفههای اقتصادی پیش رفتهاند و مباحثی مانند آهنگسازی، پژوهش و تدریس طی سالها مورد اغفال برگزارکنندگان جشنوارهها قرار گرفته است.
مبحث آهنگسازی در سالهای اخیر در قالب جوایز آلبوم مطرح بوده و مبحث پژوهش هم از جشنوارههای معتبر حذف شده یا به امری کاملاً تشریفاتی تبدیل شده است. جشنوارهی خالقی از این منظر میتواند پرچمدار و داعیهدار جایزه آهنگسازی، پژوهش و تدریس در کشور باتوجه و تمرکز ویژه به اینها باشد.
در پایان باید از یک اتفاق ویژه در مراسم اختتامیهی دومین جشنواره خالقی که ۲۱ آبانماه همزمان با سالروز درگذشت روحالله خالقی برگزار شد، یاد کنم. در این مراسم از استاد محمدرضا فیاض (پژوهشگر، آهنگساز و مدرس) به پاس عمری تلاش در پژوهش، آهنگسازی، همچنین تربیت شاگردان فراوان در هنرستان موسیقی دیگر مراکز آکادمیک تجلیل شد.
فیاض از هنرمندان تلاشگری است که پا جای پای خالقی گذاشته است و تجلیل از او در جشنوارهی خالقی برازنده و با معنا بود. امری که شایسته است در هر دوره از این جشنواره تکرار شود و چهرههای شاخص پژوهش موسیقی مورد توجه قرار گیرند.