انسجام ملی با اتحاد قومی

برخی سریال‌ها را می‌توان سریال مؤلف دانست. به این معنا که آنها به مجموعه نمایشی مرجعی تبدیل می‌شوند که در حافظه تاریخی و تصویری مخاطب ثبت شده و از ظرفیت بالایی برای بازتولید دراماتیک برخوردارند. سریال‌هایی که به میانجی شخصیت‌پردازی‌ها و مؤلفه‌های داستانی‌اش از قابلیت تداوم برخوردار شده و خود مخاطب خواهان تولید فصل‌های تازه‌ای از آن می‌شود. یکی از این سریال‌ها «نون خ» به کارگردانی سعید آقاخانی است که حالا به سری پنجم خود رسیده است و همچنان می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند. درواقع مجموعه عوامل این سریال مثل یک خانواده شده‌اند با پدربودگی سعید آقاخانی.

این محوریت هم در کارگردانی، هم در شخصیت اصلی و محوری قصه معنا پیدا می‌کند. چند مؤلفه و عنصر بنیادین را می‌توان برای این مجموعه لحاظ کرد که به آن هویت می‌بخشد. خانواده، قومیت، رنگ و موسیقی، کمدی و اخلاق زیستن در روابط انسانی و چالش‌های آن که همه این مؤلفه‌ها به سری پنجم آن هم تسری یافته است. اما می‌توان مفاهیمی تازه مثل محیط‌زیست، میراث فرهنگی و اتحاد قومیت‌ها را هم در فصل پنجم تشخیص داد که نشان می‌دهد در یک درک هوشمندانه به دغدغه‌های زمانه در روایت درام استفاده شده است.

اساساً یکی از امتیازهای «نون خ» را باید گره خوردن مسائل روز جامعه با قصه دانست که همدلی مخاطب را هم برمی‌انگیزد. خط کلی سریال درباره نام نورالدین خانزاده با بازی سعید آقاخانی است که طی داستان، دچار اتفاقات و حواشی مختلف شده و برهمین‌اساس، هربار داستان جدید یا فصل جدیدی از سریال ساخته می‌شود. در این فصل نورالدین از روستای خود دل کنده و این‌بار به کرمان و چابهار سفر می‌کند. به‌همین‌دلیل گروه سازنده و عوامل از مسیر کرمان، سیستان و بلوچستان به شهرهای چابهار و دیگر شهرهای آن منطقه سفر کرده‌اند و قصه سریال همراه با کردها به چند قومیت دیگر نیز می‌پردازد.

این حاصل نگاه هوشمندانه آقاخانی برای فصل پنجم است که عنصر سفر را به‌مثابه بستر و زمینه اصلی قصه تازه‌اش انتخاب کرده تا هم از طریق پیوند قومیت‌ها، اتحاد و همدلی آنها را برجسته کرده و از این وحدت در عین کثرت به صورت‌بندی مفهوم هویت ملی برسد. ضمن اینکه سویه ماجراجویانه و جذابیت‌های دراماتیک قصه‌ای جاده‌ای را هم به درامش اضافه کرده و ضمن پویایی به داستان، ریتم و ضرب‌آهنگ تندتری به آن بخشیده است. ضمن اینکه با قرار دادن سفر در کانون قصه، فضای درام را متناسب با حال‌وهوای نوروز کرده تا محتوای این سریال نوروزی با زمان پخش آن مماس و همسو شود. درواقع در سری پنجم سریال «نون خ»، شاهد بسط جغرافیایی درام و بالطبع وسعت و عمق بخشیدن به قصه‌ها و وارد شدن شخصیت‌های جدید به آن هستیم.

چنانکه در این سری، سه منطقه از ایران به‌مثابه بافتار جغرافیایی قصه آن تنیده شده و آن را غنی‌تر کرده است. سریالی که نه‌تنها بر اهمیت درام‌های بومی افزوده که با استفاده از هنرمندان بومی و قومی، دایره تنگ بازیگری را شکسته و چهره‌ها و استعدادهای تازه‌ای را به مخاطب معرفی کرده است. همین‌که شخصیت‌های قصه با یک مینی‌بوس درحال رفتن به سمت کرمان هستند تا در یک نمایشگاه صنایع‌دستی شرکت کنند بر دو عنصر مهم سفر و میراث فرهنگی تاکید می‌کند که با حال‌وهوای نوروز و مناسبات آن هم منطبق است.

این بار با محوریت مینی‌بوس به‌عنوان فضای اصلی قصه، لوکیشن ثابت قسمت‌های قبلی به لوکیشن متحرک و پویا در سری جدید تبدیل شده است. فصل پنجم سریال «نون خ» را می‌توان متفاوت‌ترین فصل آن دانست که شاید مهمترین سویه دراماتیک و البته استراتژیکش پیوند زدن هویت بومی به هویت ملی با اتحاد قومیت‌هاست؛ قصه‌ای که از ضرورت تاریخی زمانه حرف می‌زند.