در ضرورت جایگاه کارشناسی
یکی از مهمترین ویژگیهای اخلاقی آقای پزشکیان صداقت او و پرهیز از دروغگویی است. این ویژگی در سیاستورزی رسمی ایران بسیار کمیاب است. یکی از مسائلی که موجب بیاعتمادی مردم به دولت و شکاف میان آنان شده، همین رواج دروغ است. البته، برخی مسئولین دروغ نمیگویند، بلکه مطالب خلاف واقعیت را از روی بیاطلاعی و ناآگاهی میگفتند و وعده میدادند. ولی در هر حال، مردم آن را به حساب «فریبکاری آگاهانه» تلقی میکردند و این منشأ بدبینی و بیاعتمادی به آنان بود.
با ذکر این دو نکته، باید به گفتوگوی دوشنبهشب آقای پزشکیان درباره برنامه توسعه کشور پرداخت. برخی از علاقهمندان به ایشان چنین انتظار داشتند که در آغاز گفتوگوها شاهد گفتوگویی قویتر و تعیینکنندهتر باشند. به عبارت دیگر، انتظارات از دکتر پزشکیان در حد نظریهپرداز اقتصادی بود و به همین علت انتظارات خود را برآوردهنشده دیدند. حتی اگر در مقایسه با نامزدهای دیگر از برتری برخوردار باشند، ولی طرفداران اصلاحات، بحق انتظارات بیشتری دارند؛ زیرا تجربه نشان داده که اصلاح امور کشور در حد دانش و تحلیل رقبای اصلاحگران نیست، بهویژه که رسماً علم و خصوصاً علم اقتصاد را مسخره میکنند و کارشناسان آنان کسانی هستند که ادعا دارند با یک میلیون تومان یک شغل ایجاد میکنند.
بااینحال، باید به پرسش مهم توجه کرد: رئیسجمهور چه تخصصی باید داشته باشد؟ اقتصاددان؟ حقوقدان؟ کارشناس روابط بینالملل؟ پزشک؟ مهندس؟ متخصص امور مالی؟
و... در حقیقت، هیچکدام از اینها لازمه تخصص رئیسجمهور نیست. چون اگر قرار به داشتن تخصص باشد، باید در اغلب موارد کارشناس باشد؛ چون رئیسجمهوری جامعه این امور است. ولی میدانیم که هیچ امکانی برای کارشناس شدن در همه این امور نیست. به همین دلیل، رؤسایجمهور نباید در امور کارشناسی و حرفهای اظهارنظر کنند و باید آن را به کارشناسان مورد وثوق خود ارجاع دهند.
ولی یکی از ویژگیهای ایران وجود سیاستمداران «همهفن حریف» است. بهسادگی، وعده ساخت میلیونها واحد مسکونی میدهند، تورم را تکرقمی میکنند، بدون اینکه به الزامات چنین وعدههای غیرعلمی آشنا و متعهد باشند. یکی از نکاتی که آقای پزشکیان باید دقت کند، عدم ورود به حوزههای تخصصی و ارجاع آن به کارشناسان مورد اعتماد و همسو با خود است تا همه یاد بگیرند که در چارچوب تعیینشده حرف بزنند. وظیفه سیاستمدار بسیج نیروها و جلب اعتماد آنان اعم از مردم و نخبگان برای پیشبرد اهداف ملی اعلام شده است.
بنابراین، دخالت کارشناسانه نامزدهای ریاستجمهوری در موضوع برنامه توسعه نهتنها نباید مورد انتظار باشد؛ بلکه باید از آنان خواست که کارشناسان خود را به عرصه عمومی بیاورند.
نکته مهمتر اینکه نامزد ریاستجمهوری حتی در موضوعی که خودش هم تخصص دارد، نباید و نمیتواند دخالت کارشناسانه کند؛ زیرا حضور در صندلی قدرت نافی موقعیت علمی برای اظهارات کارشناسانه است. بنابراین، آقای پزشکیان برای پرهیز از اظهارات شبهعلم یا اثبات اینکه اقتصاد را مثل کف دست خود میدانند، بهدرستی از ورود به جزئیات علمی این موضوع پرهیز کردند و این رفتار ازیکسو، نشاندهنده التزام وی به پرهیز از دروغگویی یا اظهار شبهعلم است و از سوی دیگر واگذاری امر کارشناسی به کارشناس است و این مهمترین اقدامی است که وی باید در طول دوران تبلیغات انتخاباتی و پس از آن انجام دهد.