هنوز فرصت باقی‌است
اقدامات سازمان ملل متحد که تحت تأیید قطعنامه ۲۲۳۱ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ لغو شده بودند، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را دوباره اعمال می‌کنند، فعالیت‌های هسته‌ای این کشور، از جمله ممنوعیت غنی‌سازی، و توسعه موشک‌های بالستیک را ممنوع می‌کنند.
کلسی داونپورت کارشناس انجمن خلع سلاح
رأی شورای امنیت سازمان ملل متحد برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای‌اش، لزوماً در را به روی دیپلماسی نمی‌بندد، اما اگر ایالات متحده و ایران به سرعت برای از سرگیری مذاکرات در مورد یک توافق هسته‌ای عمل‌گرایانه و مؤثر اقدام نکنند، خطر فزاینده‌ای وجود دارد که ایران فعالیت‌های حساس هسته‌ای خود را از سر بگیرد و یک بحران نظامی جدید بین واشنگتن و تهران ممکن است فوران کند.
اقدامات سازمان ملل متحد که تحت تأیید قطعنامه ۲۲۳۱ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ لغو شده بودند، تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را دوباره اعمال می‌کنند، فعالیت‌های هسته‌ای این کشور، از جمله ممنوعیت غنی‌سازی، و توسعه موشک‌های بالستیک را ممنوع می‌کنند. ایران تهدید کرده است که در پاسخ، همکاری‌های اخیراً تجدید شده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) را به حالت تعلیق درخواهد آورد.
در صورت اتخاذ یک مدیریت جسورانه و قاطع، واشنگتن و تهران هنوز هم می‌توانند از بازگشت تحریم‌ها جلوگیری کنند و خطر یک چرخه تشدیدکننده را که دو کشور را دوباره در مسیر درگیری قرار می‌دهد، کاهش دهند.
هفته آینده، همزمان با گردهمایی سران کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، فرصتی برای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، وجود خواهد داشت تا یک پیشنهاد دیپلماتیک جدی برای جلوگیری از یک بحران جدید گسترش سلاح‌های هسته‌ای به ایران ارائه دهد. پیشنهاد خود ایران برای تمدید اسنپ‌بک، که ظاهراً جدول زمانی مشخصی برای بازگرداندن ترتیبات پادمان‌ها ارائه نمی‌دهد، از نظر اروپایی‌ها کافی نیست. با این وجود، صرف ارائه این پیشنهاد از سوی تهران نشانه دیگری است که ثابت می‌کند تهران علاقه‌مند به تمدید دیپلماتیک اسنپ‌بک است و دولت ترامپ باید این تمایل را بیازماید. ایالات متحده، با حمایت سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا)، باید با پیشنهاد توافقی که موارد زیر را در بر می‌گیرد، پاسخ دهد:
1-تمدید گزینه اسنپ‌بک تحریم‌های سازمان ملل به مدت ۱۲ ماه پس از انقضای اکتبر،
2-تشویق از سرگیری مذاکرات مستقیم بین ایالات متحده و ایران در مورد چارچوبی جدید برای رسیدگی به نگرانی‌ها در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران،
3-به رسمیت شناختن حق ایران برای داشتن یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز و تحت حفاظت طبق ماده چهارم پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)،
4-درخواست از ایران برای ازسرگیری فوری اجرای کامل توافق‌نامه پادمان‌های الزام‌آور قانونی خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی،
5-اجرای یک تعلیق قانونی ۱۲ ماهه غنی‌سازی به صورت داوطلبانه،
6- تقویت آتش‌بس اعلام شده توسط ترامپ در ماه ژوئن، از جمله با تعهد هر دو طرف برای خودداری از حمله یا حمایت از حمله، در حالی که مذاکرات در حال انجام است.
چنین توافقی می‌تواند توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد تأیید شود و جایگزین قطعنامه ۱۹ سپتامبر شود که تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را بازگرداند. تصویب یک قطعنامه شورای امنیت در این راستا، صلح و امنیت بین‌المللی را بدون به خطر انداختن منافع عدم اشاعه ایالات متحده، پیش خواهد برد. از سرگیری نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و توقف موقت غنی‌سازی، در صورتی که ایران فعالیت‌های حساس به اشاعه را با نقض ترتیبات تأییدشده توسط شورای امنیت از سر بگیرد، هشدار اولیه کافی را ارائه می‌دهد.
فرصت دستیابی به چنین توافقی برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها بر سر بازگشت سریع تحریم‌ها بسیار کوتاه است. اما حتی اگر ایالات متحده و ایران نتوانند قبل از ۲۸ سپتامبر بر سر هیچ اقدام موقت به توافق برسند، درهای دیپلماسی همچنان باز است. اگر تحریم‌های سازمان ملل متحد دوباره برقرار شوند، برای واشنگتن و تهران بسیار مهم خواهد بود که در هفته‌های آینده خویشتن‌داری کنند و بر از سرگیری مذاکرات تمرکز کنند. اگر هم ایالات متحده و هم ایران به دنبال ایجاد فشار و اهرم فشار باشند، خطر بیشتری وجود دارد که درگیری نظامی دوباره آغاز شود.
ایران باید از اقداماتی که تلاش‌های دیپلماتیک آینده را پیچیده می‌کند و گمانه‌زنی‌هایی را در مورد اهداف هسته‌ای‌اش ایجاد می‌کند، مانند پایان دادن به تمام همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تهدید به خروج از NPT، از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم یا انتقال اورانیوم غنی‌شده، خودداری کند. چنین اقداماتی باعث ایجاد تردید در مورد ادعای ایران مبنی بر صلح‌آمیز بودن کامل برنامه‌اش می‌شود، ممکن است به عنوان بهانه‌ای برای حملات نظامی بیشتر استفاده شود و تنها چالش‌های جدیدی را در مذاکره برای یک توافق جامع هسته‌ای ایجاد خواهد کرد.
ایالات متحده باید بپذیرد که هیچ راه‌حل نظامی برای بحران هسته‌ای ایران وجود ندارد. حملات بیشتر در این زمان، خطر نزدیک‌تر شدن ایران به سلاح‌های هسته‌ای و عملی کردن تهدید خود برای خروج از NPT را به همراه دارد. علاوه بر این، دولت ترامپ باید برای اسرائیل روشن کند که با حملات بیشتر به برنامه هسته‌ای ایران و هدف قرار دادن دانشمندان هسته‌ای ایران مخالفت خواهد کرد. دولت ترامپ همچنین باید بپذیرد که درخواست از ایران برای موافقت با غنی‌سازی صفر قبل از ازسرگیری مذاکرات، غیرضروری و غیرقابل اجرا است.
