ردپای اسرائیل در بحران انرژی ایران
اگرچه ایران یکی از بزرگترین دارندگان گاز طبیعی و نفت خام است اما بحران انرژی در این کشور که میتوان آن را با سالها تحریم، سوءمدیریت، زیرساختهای فرسوده، هدررفت انرژی مرتبط دانست، به اوج رسیده است.
دفاتر دولتی در ایران یا تعطیل هستند یا اینکه نیمهوقت کار میکنند. مدارس و دانشگاهها به آموزش آنلاین روی آوردهاند. بزرگراهها و مراکز خرید اغلب در تاریکی هستند و کارخانههای صنعتی برق ندارند و همین امر موجب شده تا تولید کاهش یابد. اگرچه ایران یکی از بزرگترین دارندگان گاز طبیعی و نفت خام است اما بحران انرژی در این کشور که میتوان آن را با سالها تحریم، سوءمدیریت، زیرساختهای فرسوده، هدررفت انرژی مرتبط دانست، به اوج رسیده است.
یک عامل دیگر نیز در این میان وجود دارد و آن حملات و خرابکاری اسرائیل است. مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری ایران در یک برنامه تلویزیونی گفته است:«ما با ناترازی شدید در گاز، برق، انرژی، آب، سرمایه و محیطزیست روبهرو هستیم. همه این ناترازیها در شرایطی هستند که ممکن است تبدیل به بحران شوند.» مقامات ایران میگویند که برای رفع کسری گاز در ایران به 350 میلیون مترمکعب گاز در روز نیاز است.
از سوی دیگر جایگاه منطقهای ایران به عنوان یک بازیگر در معادلات قدرت، از یک سال گذشته و پس از تضعیف حماس و حزبالله تضعیف شده است. با بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید نیز انتظار میرود فشار حداکثری بار دیگر در دستور کار دولت آمریکا قرار بگیرد و به این ترتیب اقتصاد ایران بیشتر تحت فشار قرار خواهد گرفت. ارزش ریال ایران نیز در این هفته سقوط کرد و به کمترین میزان خود رسید.
درحالیکه اقتصاد ایران تحت فشار است، یک پارامتر کمترشناختهشده دیگر نیز بحران انرژی را تشدید کرده است و آن خرابکاری اسرائیل در خطوط لوله گاز ایران در فوریه گذشته است. به نظر میرسد این خرابکاری به طور مخفیانه انجام شده است. به گفته آقای حسینی، عضو کمیته انرژی اتاق بازرگانی ایران، در نتیجه این خرابکاری، دولت ایران مجبور شده است تا از ذخایر اضطراری گاز خود استفاده کند تا جریان گاز به میلیونها مشترک گاز در ایران قطع نشود.
آقای پزشکیان که در ماه جولای به ریاستجمهوری رسید اعلام کرد که وضعیت بد ذخایر انرژی را از دولت قبلی به ارث برده است که به راحتی قابل جبران نیست. گاز طبیعی 70 درصد منبع انرژی ایران است. این عدد در مقایسه با کشورهای آمریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا بسیار بالاتر است. دولت ایران طرحهای بزرگی را برای ارائه گاز به اقصی نقاط ایران اجرا کرد. روستاهای کوچک ایران نیز امروز انشعاب گاز دارند. تقریباً 90 درصد خانههای ایران برای مصارف گرایش و پخت و پز از گاز طبیعی استفاده میکنند.
تحلیلگران ایرانی معتقدند که ریشه اصلی بحران انرژی در ایران، زیرساختهای فرسوده در طول زنجیره تولید و توزیع انرژی است. به واسطه تحریمها، ایران نتوانسته سرمایه لازم برای توسعه و مدرنکردن بخش انرژی، جذب کند. سوءمدیریت و قیمت ارزان سوخت و مصرف بسیار بالا و غیراصولی از دیگر عوامل بحران انرژی در ایران است. اسفندیار باتمانقلیچ، مدیر اجرایی بنیاد بورس و بازار در لندن میگوید:«در تمام زنجیره انرژی ایران چالشهایی را میبینید که موجب میشود ایران نتواند به اندازه کافی برق تولید کند و در عین حال قادر نیست مصرف را نیز کاهش دهد. خیلی دشوار است که این شرایط را ادامه دهند.»
پنجشنبه گذشته دولت ایران اعلام کرد که همه مدارس و موسسات آموزش عالی باید به آزمایش آنلاین روی آورند. دفاتر دولتی در ایران نیز ساعات کاری خود را کاهش دادهاند. سعید توکلی، رئیس شرکت گاز ایران میگوید در بررسیها، ارائه گاز به 73 هزار خانه مسکونی قطع شده است. در این بررسیها که در مناطق مسکونی کوهستانی نزدیک تهران و سواحل دریای خزر صورت گرفته، مشخص شده است این مشترکین مصرف بیش از حد داشتهاند. آقای پزشکیان، رئیسجمهوری ایران در ویدئویی کوتاه کمپین کاهش مصرف انرژی را کلید زده است. برخی دیگر از مقامات دولتی و سلبریتیهای ایرانی نیز این کمپین را تقویت کردهاند.