آیا ایران پاسخ اسرائیل را خواهد داد؟

حمله چندموجی اسرائیل علیه مجموعه‌ای از پایگاه‌های نظامی ایران غیرمنتظره نبود. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، از همان لحظه‌ای که تهران در تلافی ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس و حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، حدود 200 موشک بالستیک به سمت اسرائیل پرتاب کرد، در حال آماده شدن برای پاسخ بود.

یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل تاکید کرده بود: «حمله ما مرگبار، دقیق و مهمتر از همه تعجب‌آور خواهد بود. آنها متوجه نمی‌شوند که چه اتفاقی افتاده است. آنها نتایج را خواهند دید.» بنابراین، سوال این نبود که آیا اسرائیل علیه ایران اقدام نظامی خواهد کرد یا نه، بلکه سوال این بود که چه زمانی و چگونه. و در نهایت اسرائیل یک عملیات نسبتاً کنترل‌شده در تاریکی شب اجرا کرد.

بر اساس گزارش‌ها، حداقل 100 هواپیمای اسرائیلی در این عملیات شرکت کردند که شامل سه بمباران علیه تأسیسات نظامی ایران در حداقل سه استان بود. با وجود این، مقامات ایرانی، اسرائیلی، عرب و ایالات متحده هنوز با سیل سوالاتی روبه‌رو هستند که هیچ‌یک به طور کامل پاسخ داده نشده است. اول از همه، آیا این پایان اختلاف بین اسرائیل و ایران است؟ دولت بایدن قطعاً امیدوار است.

ساعاتی پس از پایان حملات اسرائیلی‌ها، یک مقام ارشد دولت آمریکا به این نکته اشاره کرد که از دیدگاه واشنگتن، این باید پایان ماجرا باشد. البته ایالات متحده در ماه آوریل، اولین باری که ایران و اسرائیل با یکدیگر تبادل آتش کردند، عملاً همین را گفت. توقف درگیری شش ماه به طول انجامید و دور دوم در اکتبر برگزار شد. ایالات متحده ممکن است قدرتمندترین کشور روی کره زمین باشد، اما نمی‌تواند دولت‌های منطقه را کنترل کند، چه رسد به اینکه به آنها دیکته کند.

به‌ویژه زمانی که یکی از این کشورها، اسرائیل باشد.  اسرائیل معتقد است که هرچه بیشتر کمپینش را علیه اعضای شبکه مقاومت ادامه دهد، قدرت بازدارندگی ایران ضعیف‌تر می‌شود و احتمال اینکه دولت ایران مجبور شود آنچه را که از آن باقی مانده است، حفظ کند، بیشتر می‌شود. بنابراین تا زمانی که جنگ در غزه و لبنان ادامه داشته باشد، اختلافات بیشتر اسرائیل و ایران ممکن است.

سوال بعدی این است آیا زمان آن رسیده است که ایالات متحده کمی با دولت نتانیاهو سختگیر رفتار کند؟ برای بسیاری از تحلیلگران منطقه‌ای، دموکرات‌ها و ناظران عمومی، با توجه به فاجعه انسانی در غزه (و اکنون لبنان) پاسخ کاملاً مثبت است. به‌عنوان مثال، وضعیت در شمال غزه به حدی بدتر شده است که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده و لوید جی آستین، وزیر دفاع، نامه‌ای به همتایان اسرائیلی خود ارسال کردند که در آن پیشنهاد کردند در صورت ارسال نکردن کامیون‌های کمک‌رسانی بیشتر، امکان قطع کمک‌های نظامی ایالات متحده وجود دارد.

با این حال، در بیشتر موارد، دولت بایدن به رویکرد در آغوش گرفتن اسرائیل پایبند مانده است درحالی‌که بایدن به وضوح از استراتژی جنگی و مذاکره نتانیاهو عصبانی است، او بارها انواع اقدامات تنبیهی آشکاری را که می‌تواند نتانیاهو را برای کنار گذاشتن خواسته‌های حداکثری خود تحت فشار قرار دهد، رد کرده است. با این حال، این واقعیت که اسرائیل نزدیک به یک ماه طول کشید تا به حمله موشکی تهران در 1 اکتبر پاسخ دهد، نشان می‌دهد که برخی گفت‌وگوهای صادقانه اما سخت بین مقامات آمریکایی و اسرائیلی در پشت صحنه رخ داده است.

بایدن در همان ابتدا به صراحت اعلام کرد که واشنگتن از حملات اسرائیل به تاسیسات انرژی یا هسته‌ای ایران حمایت نخواهد کرد، اولی به این دلیل که قیمت نفت را در طول سال انتخابات افزایش می‌دهد و دومی به این دلیل که چنین اقدامی می‌تواند ایران را به پیگیری برنامه هسته‌ای تسلیحاتی سوق دهد. نتانیاهو به نادیده گرفتن توصیه‌های واشنگتن در رابطه با جنگ غزه و لبنان عادت کرده است.

برای مثال نخست‌وزیر اسرائیل طرح آتش‌بس تحت حمایت ایالات متحده در لبنان را مدت کوتاهی پس از رونمایی آن رد کرد. اما به نظر می‌رسد که او نگرانی‌های بایدن در مورد ایران را جدی گرفته است. زیرساخت‌های نفتی، نیروگاه‌های سانتریفیوژ و تأسیسات تحقیقاتی هسته‌ای از فهرست هدف کنار گذاشته شده‌اند. گفتن اینکه آیا نتانیاهو به دلیل نگرانی در مورد چگونگی واکنش ایرانی‌ها، از تشدید تنش خودداری کرد یا اینکه از ترس واکنش آمریکایی‌ها این کار را کرد، دشوار است. سوم و آخر، آیا ایران پاسخ خواهد داد؟ هفته‌ها قبل، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران به اسرائیل هشدار داده بود که هرگونه حمله به خاک ایران منجر به تلافی شدیدتر خواهد شد.