خاندان اسد در قلب تجارت مواد مخدر

بازرسان آلمانی شواهدی را یافته‌اند مبنی بر اینکه رییس‌جمهور سوریه، احتمالا حکومت خود را با پول تجارت موادمخدر تامین مالی می‌کند

اشپیگل در گزارشی تحقیقی منتشر کرد:

همه چیز به طوری اتفاقی شروع شد، همانطور که اغلب همین‌گونه است. مقامات گمرک رومانی در آوریل سال 2020 در داخل یک کانتینر باری با شماره ARKU 837499-1، که با یخچال‌هایی با برند ترمو کینگ بارگیری شده بود، کالایی‌ها را پیدا کردند که بسیار جذاب‌تر از آن چیزی بود که بارنامه نشان می‌داد. در داخل این یخچال‌ها، 5/2 میلیون قرص کاپتاگون با محتوای 5/11 درصد آمفتامین و ارزش فروش خیابانیِ 5/43 میلیون یورو مخفیانه جاسازی شده بود. اما این موادمخدر از کجا می‌آمد؟ به گزارش اشپیگل، اوراقِ محموله نشان می‌داد که این مواد از سوریه، از طریق رومانی به عربستان سعودی می‌رود و این، تازه شروع داستان بود. اطلاعاتِ این اوراق به شنود تلفن‌ها و رصد مکالماتِ مشکوک منجر شد. دیری نپایید که سروکله گروهی به سرکردگیِ فردی به نام «ابو فؤاد» پیدا شد. بازرسان بی‌اندازه مشتاق شدند که ابو فؤاد و همدستانش چه می‌گویند؛ وقتی آنها از «شیر» حرف می‌زدند، انگار منظورشان کوکائین بود. «ماشین‌ها» یا «چیزها» هم به مواد دیگری اشاره داشت. دنبال کردن مکالمات این افراد، خیلی ساده نبود، خصوصا اینکه آنها به‌ندرت پای تلفن حرف می‌زدند. کم‌کم روشن شد که ابو فؤاد، مسوول تدارکات برای فروشندگان موادمخدر، که شبکه ارتباطی خوبی هم دارد، «ایاد س» 55 ساله، اهل لاذقیه سوریه است. شرکت صادرات و وارداتی را در بندر لاذقیه نزدیک لشکر چهارم، واحد زبده نظامی که متعلق به حکومت بشار اسد است، اداره می‌کرد. او کسب‌وکارش را در مقاطعی در سال 2017 تعطیل کرد. از آن زمان، خارج از کشور زندگی کرده است؛ گاهی در ترکیه، گاهی در لبنان و هرازچندگاهی هم در اشپِیِر، شهری در جنوب غربی آلمان که خانواده‌اش در سال 2015 به آنجا فرار کردند، بوده است. ظاهرا از زمانی که کانتینرها از لاذقیه به‌راه افتادند، او کنترل این محموله‌های حساس را برعهده داشته و حامیان شدیدا قدرتمندی هم داشته است. اگر دادستان‌ها بتوانند آنچه را که بازرسان ایالت نورد‌راین-وستفالنِ آلمان ادعا می‌کنند پس از تلاشی چند ساله کشف کرده‌اند، در دادگاه ثابت کنند، فصل جدید و مهمی در کتاب‌های تاریخ جرم و جنایت در آلمان باز خواهد شد. چیزی که در ابتدا فقط یک پرونده دیگر مربوط به یک باند موادمخدر به نظر می‌رسید، حالا به شبکه مخفیانه سیاسی تبدیل شده بود که خاندان اسد در مرکز آن قرار داشت. این ظن ایجاد شده است که حکومت دمشق بخش قابل‌توجهی از درآمدهای خود را از طریق فروش بین‌المللی آمفتامین کاپتاگون که به‌ویژه در کشورهای عربی محبوب است، به دست می‌آورد. به‌غیر از ایاد س، دو سوری و یک الجزایری هم در آلمان متهم شده‌اند که به زودی دادگاه‌شان در اِسِن آلمان برگزار می‌شود. انتظار می‌رود که اقدامات دادگاه، نوری بر تاریک‌خانه تجارت پررونق موادمخدر تحت کنترل حکومت سوریه بیندازد. در سال‌های اخیر، مقامات اطلاعاتی بارها موفق شده‌اند که محموله‌های عظیمی از کاپتاگون را رهگیری کنند. در یک روز - یکم جولای 2020- 84 میلیون قرص به ارزش فروش خیابانیِ حدودا یک میلیارد یورو، در بندر سالرنو ایتالیا ضبط شد. در جولایِ گذشته، مقامات یونان 25/5 تُن کاپتاگون را ضبط کردند. در آوریل 2020، مقامات گمرک بندری مصر اعلام کردند که کاپتاگون و حشیش را در 19 هزار کانتینرِ تترا پک، از شرکت سوریِ «میلک‌مان» که در آن زمان متعلق به رامی مخلوف، ثروتمندترین پسرعموی بشار اسد بود که بعدها مغضوب شد، پیدا کردند. مخلوف در آن زمان دخالت شرکتش را انکار کرد. در نوامبر 2021، مصری‌ها دوباره به‌طور تصادفی با کاپتاگون برخورد کردند؛ این‌بار 11 میلیون قرص بود. در اواخر مارس همان سال، نوبت مالزی شد که اعلام کند 8/94 میلیون قرص کاپتاگون را در بندر کلانگ یافته است. اکتشافات بیشتری در لبنان، هنگ‌کنگ و نیجریه به همراه مصادره‌های متعددی در بنادر دوبی و عربستان سعودی اتفاق افتاد. به‌نظر می‌رسد سوریه، به یک «نارکو-استیتِ» (کشوری که درآمد خود را از طریق فروش موادمخدر به‌دست می‌آورد) مدیترانه‌ای تبدیل شده است. جوئل رِیبِرن، نماینده ویژه پیشین آمریکا در امور سوریه می‌گوید که برای اقتصادِ لگدمال‌شده‌ و تا حد زیادی ویران‌شده تحت رهبریِ اسد، تجارت کاپتاگون، به مهم‌ترین صادرات آن کشور تبدیل شده است. او می‌گوید: «من معتقدم که رژیم اسد، فقدانِ منافع کاپتاگون را تاب نخواهد آورد.» او همچنین می‌گوید، این‌گونه نیست که حکومت سوریه فقط کنار بایستد و اجازه تولید و صادرات موادمخدر را بدهد: «آنها کارتل هستند.» به‌نظر می‌رسد که تولیدکنندگان مواد در سوریه به‌راحتی قادرند مشکلاتی را که متحمل شده‌اند، تاب بیاورند- گویی آنها آن‌قدر مواد تولید می‌کنند که حتی مصادره‌های کلان هم به‌ندرت تاثیری روی آنها می‌گذارد. تاکنون اثبات ارتباط آنهایی که پشت این معاملات بزرگ هستند با پخش‌کننده‌ها امکان نداشته است. حالا اما اتفاقات در شهر اِسِن می‌تواند شرایط را تغییر دهد. دادستان‌های بازرسی در اِسِن و بازرسان جنایی در نورد‌راین- وستفالن معتقدند که ایاد س. در قلب این کارتل قرار دارد. آنها تاکنون توانسته‌اند بیش از یک تُن حشیش و بیش از یک تُن کاپتاگون را به ارزشِ فروش خیابانیِ حدودا 130 میلیون یورو به ایاد س. و افرادش نسبت دهند.

محموله در پیِ محموله

مقامات بازرسی، نیز توانسته‌اند ساختار معاملات را ترسیم کنند که شامل حامیانی در سوریه است که تجارت کاپتاگون را با کمک کارشناسان لجستیکی که پیش‌تر به اروپا فرار کرده‌اند، کنترل می‌کنند. یکی از بازرسان می‌گوید: «آنها محموله‌ها را یکی پس از دیگری می‌فرستند.» در میان افرادِ مظنون به همکاری با ایاد س، دوست سوری‌اش به نام محمد ب، است؛ موجودی درشت‌هیکل که تقریبا دو متر قد دارد و در «روهر ولی» در آلمان زندگی می‌کند. گمان می‌زود که او پیش از فرارش به آلمان، در سوریه هم درگیر قاچاق موادمخدر بوده است. براساس کیفرخواست، او به‌قدری به افراد خاندان اسد نزدیک است که در یکی از بهترین مناطق دمشق زندگی می‌کرده است؛ دست‌کم تا زمانی که ظاهرا به شرکای تجاری خود خیانت کرد و مجبور به فرار شد. وکلای متهمان از اظهار نظر در مورد پرونده خودداری کرده‌اند. براساس شواهدی که توسط بازرسان کشف شده، مبنی بر اینکه دو نفر از چهار مردی که در گذشته پست‌های بانفوذی در بندر لاذقیه داشته‌اند، باور بر این است که کارتلی که ایاد س را احاطه کرده، به‌عنوان شاخه‌ای از حکومت سوریه فعالیت می‌کند. علاوه بر این، منشاء همه محموله‌های گروه از آن بندر بوده - علی‌رغم اینکه محموله‌ها چندین‌بار توقیف و مصادره شده‌اند، محموله‌های بعدی به‌طور مداوم به خارج ارسال می‌شوند که نشان‌دهنده ظرفیت تولید قابل توجهی است. در مکالمه تلفنی شنود شده‌ای، شنیده شد که محمد ب که مظنون به همدستی است، درباره روابط عالی خود با اعضای خاندان اسد لاف می‌زد و حتی می‌گفت که آنها دوستانش هستند. بازرسان متقاعد شده‌اند که تمام معاملات موادمخدر در سوریه، تحت حفاظت حکومت اسد است. آنها مدرکی یافته‌اند که نشان می‌دهد لشکر چهارم ارتش، تحت رهبری «ماهر اسد»، برادرِ رییس‌جمهور نیز از طریق محموله‌های موادمخدر کسب درآمد می‌کند. بازرسان معتقدند که برای هر کانتینری که از لاذقیه حمل می‌شود، 300 هزار دلار به این واحد پرداخت می‌شود و احتمالا 60 هزار دلار دیگر هم به سربازان پرداخت می‌شود تا آنها جدیتِ وظایف نظارتی خود را کم کنند. تلاش‌هایی برای ارتباط با ماهر اسد صورت گرفت، اما او واکنشی نشان نداد. این قرص‌ها به عنوان محصولات قانونی برای حمل‌و‌نقل لابه‌لای چیزهایی مانند لاستیک‌ها، چرخ‌دنده‌های فولادی یا رول‌های کاغذهای صنعتی، پنهان می‌شوند. در موارد دیگر، در مبل‌ها یا حتی میوه‌های پلاستیکی. با این حال، تقریبا همیشه این محموله‌ها از بندر شمالی لاذقیه که از اواخر دهه 1980 در کنترل خانواده اسد بوده، خارج می‌شوند. با نگاه به ارزش کاپتاگون‌های مصادره‌شده می‌توان فهمید که این، تجارتی غول پیکر است. تخمین محافظه‌کارانه اندیشکده نیولاینز، مستقر در واشنگتن نشان می‌دهد که ارزش تمام محموله‌ها در سال 2021 دست‌کم 7/5 میلیارد دلار بوده است؛ چندین برابر بیشتر از صادرات قانونی سوریه در سال 2020 که به 860 میلیون دلارِ ناچیز می‌رسید. هیچ‌کس نمی‌داند که چه مقدار از این محصولات واقعا به مقصد خود رسیده است. اندیشکده‌های غربی و آژانس‌های اطلاعاتی تخمین می‌زنند که سود کلی، عددی دو رقمی به میلیارد دلار است.

بنا نهادن امپراتوری

براساس گزارش‌های پژوهشی، شهادت شاهدان و گفت‌وگو با بازرسان موادمخدر در طول چندین ماه، اشپیگل و روزنامه ایتالیایی «لا ریپابلیکا» توانسته‌اند تصویری از حکومتی ارائه دهند که کنترل محدودی بر شبکه‌های جنایتکار خودش دارد. پسرعموهای اسد، حزب‌الله و سران مافیای محلی، امپراتوری‌های کوچکی را ایجاد کرده‌اند که گاه‌گاهی با یکدیگر درگیر می‌شوند. اما صحبت که به حمل‌ونقل می‌رسد، نام ماهر اسد، برادر جوان‌تر رییس‌جمهور و فرمانده لشکر چهارم، دائما به میان می‌آید. به گفته بازرسان، این لشکر در سال‌های اخیر به نوعی گروه مافیایی با شاخه‌ای نظامی تبدیل شده که علاوه بر کنترل بنادر، از محموله‌ها و کارخانه‌ها محافظت می‌کند و پول‌ها را می‌گیرد و دور می‌شود. گمان می‌رود که معاون ماهر، یعنی ژنرال غسان بلال، رئیس عملیات و رابط حزب‌الله باشد. شاید بشار اسد حاکم سوریه باشد، اما وفاداریِ جنگ‌سالاران قدرتمند، رهبران تجاری و حتی خویشاوندان، بهایی دارد. همچنین به گفته یکی از مخبرانِ شهر مسیحی صیدنایا که تعدادی از رهبران گروه از آنجا آمده‌اند، مردان پشت این پرونده که در اِسِن محاکمه می‌شوند با خانواده اسد کار می‌کردند، اما از طرف خودشان. او گفته است: «آنها قبلا باندی درگیرِ جنایات کوچک بودند.» به گفته او، آنها «الحوت» یا «باند نهنگ» نامیده می‌شوند و اضافه کرده که نمی‌داند این نام برگرفته از چه چیزی است. مهم‌تر از همه اینکه آنها مسیحی هستند. «زمانی که جنگ آغاز شد، اسد می‌خواست به هر ترتیبی صیدنایا و مسیحیان را در کنار خود نگه دارد.» بنابراین او دست اعضای باند را باز گذاشت تا تاجران دیگر را مثل کسانی که از حومه مرفه دمشق فرار کرده بودند، شکار کنند. این مخبر گفته است که آنها سال‌ها با غارت و باج‌گیری زندگی می‌کردند، اما در نهایت آن منابعِ درآمدی، از بین رفت. پس از آن، کاپتاگون به‌عنوان منبع جدید عالیِ درآمد خود را نمایان کرد. این مخبر می‌گوید که آنها اکنون در هشت محل میان صیدنایا و شهر رنکوس در نزدیکی مرز لبنان قرص‌ها را تولید می‌کنند. کاپتاگون یک آمفتامینِ محبوب در میان بچه‌های کشورهای حوزه خلیج‌فارس است که شب‌ها پارتی می‌گیرند و به همان اندازه در میان نیروهای تروریستی و دیگر شبه‌نظامیان در خاورمیانه و آفریقا که می‌خواهند احساس شکست‌ناپذیری کنند، محبوب است. بیشترِ قرص‌ها که در خیابان از آنها به «دو ماه» یا «لکسوس» یاد می‌شود، در عربستان سعودی و سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس تا 32 دلار به ازای هر قرص فروخته می‌شوند. براساس تخمین تیمی از روان‌شناسان پژوهشی، حدود 40 درصد از مصرف‌کننده‌های جوانِ موادمخدر در عربستان، حالا کاپتاگون مصرف می‌کنند.

به کجا می‌رود؟

در اروپا که مقادیر زیادی از این قرص‌ها در چندین موقعیت مختلف مصادره شده است، می‌توان گفت که کاپتاگون محبوب نیست. بازرسان موادمخدر در آلمان و ایتالیا می‌گویند که آنها در همان اوایل از این یافته‌ها شگفت‌زده شدند و نمی‌دانستند که این قرص‌ها کجاست. با این حال، تحقیقات نشان داده که مسیر انحرافی موادمخدر از طریق اروپا بخشی از برنامه و با هدف فریب مقامات گمرک در عربستان سعودی و دبی است. پس از آنکه قرص‌ها به اروپا می‌رسد، دوباره بسته‌بندی شده و به جنوب، به سوی کشورهای خلیج‌فارس فرستاده می‌شوند. یکی از بازرسان پلیس گاردیا دی فینانزای ایتالیا می‌گوید: «کانتینرهایی که مستقیما از لاذقیه می‌آیند بلافاصله توسط سعودی‌ها تا آخرین پیچ آنها باز می‌شود. اما آنها به ندرت کانتینرهایی را که از اروپا با قطعات ماشین و کاغذ می‌آیند، بررسی می‌کنند.» گرچه اروپا تاکنون یک ایستگاه انتقالی بوده، بازرسان بابت بزرگی تجارت نگران هستند. یکی از مقامات آلمان می‌گوید: «این محموله‌ها بیش از حد سودآور هستند. کانتینری که می‌تواند صدها میلیون یورو سودآور باشد، مجرمان را مانند مگس به خود جذب می‌کند. باید جلوی آن را بگیریم. سوری‌ها چیزهایی را تولید می‌کنند که گویی فردایی وجود ندارد.» حشیش سال‌هاست که در دره بقاع کاشته می‌شود. قراردادهای تجاری در اکتبر 2015 افشا شدند؛ زمانی که عبد المحسن بن عبدالعزیز آل‌سعود، شاهزاده عربستان سعودی در فرودگاه بیروت قبل از پرواز با جت شخصی‌اش دستگیر شد. میزان زیادی از قرص‌های کاپتاگون در این هواپیما جاسازی شده بودند. ظاهرا روابط این شاهزاده با همکاران تجاری‌اش بهم خورده بود. انتقام سریع رخ داد. سایت‌های کوچک تولید موادمخدر تنها آغاز کار بودند و تعدادشان در سال 2013 بیشتر و بیشتر شد. این سایت‌ها عمدتا در منطقه‌ای اطراف شهر غربی قصیر در سوریه قرار دارند که به تصرف مبارزان این گروه نظامی درآمده است. در سال‌های اخیر کارخانه‌های مناسب‌تری ساخته شده‌اند که عمدتا اطراف لاذقیه، قرداحه که همان زادگاه اسد باشد و در منطقه علوی نشین حمص قرار گرفته‌اند و چندین نفر از بستگان اسد و دیگر متصدیان حکومتش آنها را اداره می‌کنند. سال 2021، زمانی که یک تاجر از سوریه فرار کرده بود در گفت‌وگو با اشپیگل گفت که از یکی از کارخانه‌های لاذقیه بازدید کرده است. او می‌گوید: «آنها در مقیاس صنعتی تولید می‌کنند. نگهبانی تمام تشکیلات بر عهده نیروهای نظامی است». از آنجایی که پدر و مادر این تاجر همچنان در سوریه زندگی می‌کنند از اشپیگل خواست تا مکان دقیق این کارخانه و اینکه اداره آن به دست کدام عضو خاندان اسد است، ذکر نشود. یکی از بازرسان پیشین موادمخدر، یک فرمانده شبه‌نظامیان حکومتی و نگهبان این کارخانه وجود آن را تایید کرده‌اند. اما هیچ‌کدام از آنها نمی‌خواهند خود را در معرض میل شدید اسد به انتقام قرار دهند و درخواست کرده‌اند ناشناس باقی بمانند. سوریه اساسا برای بازرسان خارجی، یک سیاه‌چاله است. منطقی نیست که برای دریافت کمک قضایی درخواست کرد؛ آن هم از سیستم دیکتاتوری که بستگان حاکمان آن، تجارت موادمخدر را در کنترل خود دارند. به همین ترتیب میزان تولید کاپتاگون در سوریه را تنها می‌توان حدس زد. سال 2020، سازمان ملل واردات 50 تن از مواد اولیه مهم برای تولید کاپتاگون را ثبت کرد. این ماده شیمیایی به سودوفدرین معروف است که از آن در داروهای سرماخوردگی و تولید ماده مخدر شیشه استفاده می‌شود. 50 تن بیش از نیمی از مقداری است که سوییس وارد می‌کند. سوییس بزرگترین صنعت داروسازی را دارد. دقیقا مشخص نیست که چه گروهی در سوریه عملیات قاچاق را اداره می‌کنند اما سرنخ‌هایی براساس دو اشتباه سر زده از آنها و آماده‌سازی حرفه‌ای برخی از این محموله‌ها وجود دارد. طی تحقیقات دو ساله راین- وستفالیا، روشن است که حزب‌الله علنا هیچ نقشی در محموله‌های ارسالی از لاذقیه ندارد. بلکه ظاهرا خاندان اسد شبکه پخش خودشان را راه‌اندازی کرده‌اند. آنها چون به اندازه حزب‌الله تجربه کافی ندارند در اوایل کار چندین اشتباه در خارج از کشور مرتکب شدند. اما همچنان رهگیری بار کشتی در سالرنو، مسوولان را به دلیل کیفیت مخفی کردن محموله‌ها شوکه کرد. یکی از مقامات ایتالیایی می‌گوید: «رول‌های دستمال کاغذی آنقدر بزرگ بودند که با اکس‌ری تنها هیچ‌وقت نمی‌توانستیم قرص‌های داخل آن را پیدا کنیم». به گفته او این رول‌ها کاملا در کارخانه‌ای برای همین منظور تولید شده بودند. نتیجه‌ای که بر اثر آزمایش چندین پارگی که ترمیم شده بودند، به دست آمد.»

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید