نگاه خارجی
روزنامه هممیهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
آنچه در این ستون میخوانید، دیدگاههای رسانههای خارجی است که صرفا جهت اطلاعرسانی منتشر میشود و این دیدگاهها موضع روزنامه «هممیهن» نیست.
برجام احیا شود
سیدحسین موسویان
دیپلمات پیشین ایران
بخش قابل توجهی از مردم ایران بهویژه جوانان از مشکلات اقتصادی و اجتماعی شکایت دارند. اما این تحولات به این معنی نیست که نظام جمهوری اسلامی در آستانه سقوط قرار داشته باشد.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا که گفته است «ما به زودی ایران را آزاد خواهیم کرد». این اظهارات بایدن نقض صریح قوانین و مقررات بینالمللی و منشور سازمان ملل در مورد تعهد کشورها به عدم مداخله در امور داخلی کشورهاست. رئیسجمهور ایران، آقای رئیسی هم پاسخ دادند که ایران ۴۳سال پیش آزاد شد و مصمم است که مجددا گروگان آمریکا نشود.
مذاکرات احیای برجام در برزخ است و همزمان فشارهای سیاسی آمریکا و اروپا علیه ایران به خاطر تحولات داخلی افزایش یافته است. اگر قدرتهای غربی سعی کنند ایران را در گوشه رینگ قرار داده و با ارجاع پرونده هستهای ایران به شورای امنیت سازمان ملل، تحریمهای گذشته را علیه ایران احیا کنند؛ ممکن است که ایران نیز بهطور متقابل از معاهده انپیتی خارج شود یا اگر هرگونه حمله نظامی به ایران صورت گیرد؛ ایران نیز ممکن است به سمت بمب اتم برود. با وجود تحلیلهایی که در برخی از رسانههای غرب مطرح شده، تظاهرات و ناآرامیهای اخیر در ایران بهمعنی یک انقلابی که موجب سقوط نظام جمهوری اسلامی باشد، نیست. این درست است که بخش قابل توجهی از مردم ایران بهویژه جوانان از طیف وسیعی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی موجود شکایت دارند و ناراحت هستند، مشکلاتی که بعضا بر اثر خروج ترامپ از برجام و تشدید تحریمها علیه ایران، بیشتر شد. اما به این معنی نیست که این وضع، نظام جمهوری اسلامی را در آستانه سقوط قرار داده باشد. از این رو غرب باید قبل از اتخاذ سیاستهایی در مورد ایران، یک تحلیل و درک درست از وقایع جاری ایران داشته باشد.
ادامه روند موجود هیچ برندهای نخواهد داشت. بهترین مسیر برای بهبود وضعیت جاری این است که برجام احیا شود. با احیای برجام جامعه جهانی از حرکت نکردن ایران به سمت بمب هستهای مطمئن میشود. تنشهای ایران و غرب کمتر میشود و دستور کار جامعه جهانی برای عادیسازی خاورمیانه از سلاح هستهای نیز تسهیل میشود. برجام در بهبود اوضاع اقتصادی ایران و کاهش نارضایتیهای اقتصادی مردم موثر خواهد بود، اما علاوه بر برجام، دولت ایران هم باید تصمیمات بزرگی برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی مردم اتخاذ کند.
حدود شش میلیون ایرانی خارج از کشور هستند که تقریبا ۷ درصد جمعیت ایران است. عموم آنها دارای فامیل و خویشاوند و دارایی در ایران هستند. بسیاری از ایرانیها برای رفتوآمد به ایران دچار ترس و نگرانی هستند لذا این عاملی مهم در تظاهرات اخیر آنهاست که خواهان تغییر شدهاند. در سال ۲۰۱۸، بیش از ۷۰نماینده مجلس ایران پیشنهاد لایحهای برای عفو عمومی ایرانیهای خارج از کشور را دادند. زمانیکه من مسئول کمیته سیاست خارجی دبیرخانه شورای امنیت ملی ایران بودم (۱۳۸۴-۱۳۷۷)، پیشنهاد فرمان عفو عمومی برای ایرانیان خارج از کشور را دادم، چون معتقد بودم این کار، همبستگی ملی ایرانیها را تقویت میکند. این پیشنهاد من در آن مقطع به جایی نرسید، اما شرایط فعلی ایجاب میکند که دولت ایران این پیشنهاد را بررسی کند. درباره موضوع پهپادهای استفادهشده از سوی روسیه در جنگ با اوکراین که موجب اعمال فشار آمریکا و اروپا بر ایران شده است، ضرورت دارد بیطرفی ایران در جنگ روسیه و اوکراین حفظ شود. علاوه بر این بهبود روابط ایران و عربستان تاثیر مهمی بر صلح و ثبات و امنیت خلیجفارس و خاورمیانه خواهد داشت. پنج دور مذاکره ایران و عربستان در بغداد پیشرفتهای خوبی داشته است. دور ششم این مذاکرات میتواند در سطح وزیران خارجه برگزار و روابط دیپلماتیک دو کشور عادی شود. همکاری ایران و عربستان نهتنها ایجاد یک سیستم همکاری و امنیت جمعی در خلیجفارس را تسهیل میکند، بلکه در حل بحرانهای یمن، سوریه، عراق و لبنان موثر خواهد بود.