ریسکهای همکاری ایران و کره شمالی برای آمریکا
کره شمالی پس از ماهها توسعه روابط با روسیه، با اعزام هیئت دیپلماتیک به تهران و بررسی زمینههای بالقوه همکاری با ایران چشمانداز روابط خارجی خود را توسعه میدهد. با توجه به ادعاهایی که در مورد کمک ایران و کرهشمالی به روسیه در جنگ اوکراین مطرح شدهاست، تقویت روابط میان پیونگیانگ و تهران میتواند این محور سهجانبه نوظهور را تقویت کند.
در عین حال، زد و خوردهای تهاجمی اخیر ایران و اسرائیل و ظرفیت کرهشمالی برای تشدید تنش با تحریکهای نظامیاش در شبهجزیره کره، باعث این میشود تا تعمیق روابط میان ایران و کرهشمالی چندین نتیجه غیرمطلوب برجا بگذارد. روز ۲۳ آوریل، هیئتی از وزارت روابط اقتصادی خارجی کرهشمالی به ریاست یونجونگهو به ایران سفر کرد.
این سفر یک ماه بعد از سفر این مقام به روسیه انجام شد. کرهشمالی و ایران از بدو برقراری روابط دیپلماتیک در سال ۱۹۷۳ با یکدیگر همکاری میکنند، اما نقطهعطف همکاریها بین سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ و صادرات تسلیحات کرهشمالی به ایران در جریان جنگ ایران و عراق بود.در سالهای پس از آن دو کشور در زمینههای نظامی و موضوع هستهای به همکاری ادامه دادند.
هر دو کشور در خصومت عمیقی نسبت به آمریکا و قرار گرفتن تحت تحریمهای شدید بینالمللی با یکدیگر اشتراک دارند. در سالهای اخیر روابط میان دو کشور بعد از اینکه آمریکا با خروج دونالد ترامپ از توافق هستهای تحریمهای هستهای علیه ایران را مجدداً برقرار کرد، روابط دو کشور مجدداً افزایش پیدا کردهاست. درست سه ماه بعد از خروج آمریکا از برجام، ری یونگ او، وزیر خارجه کرهشمالی به تهران سفر کرد و دو کشور در خصوص استراتژیهای مقابله با آمریکا و دور زدن تحریمها با یکدیگر گفتوگو کردند.
سپتامبر ۲۰۲۰ سفیر کرهشمالی در ایران، هان سونگ او، بر ضرورت همبستگی میان دو کشور در مقابل فشار آمریکا و توسعه همکاریهای اقتصادی، تجاری و فرهنگی تاکید کرد. هان اشاره کرد که همکاری با کشورهای ثالث هم در دستور کار دو کشور قرار دارد. معنای این صحبتها این است که همکاری با روسیه هم امکانپذیر است. رسانههای کرهشمالی از ایران در منازعه جاری در خاورمیانه حمایت میکنند.
برای مثال روزنامه دولتی رودونگ سینمون ماه دسامبر در مقالهای اقدامهای تروریستی اسرائیل علیه ایران را به شدت محکوم کرد و آمریکا را به دلیل حمایت از اسرائیل مورد نکوهش قرار داد. سرویس امنیت ملی کرهجنوبی مدعی شدهاست که حماس از سلاحهای ساخت کرهشمالی در جنگ با اسرائیل استفاده میکند. آکیوا تور، سفیر اسرائیل در کره جنوبی همین ادعا را تکرار کردهبود و گفتهبود که ممکن است اینها سلاحهایی باشد که کرهشمالی از مدتها پیش به ایران دادهاست.
سرویس سرویس اطلاعات کرهجنوبی بهتازگی تحقیقاتی را در مورد استفاده از فناوریهای کره شمالی در موشکهایی که ایران به اسرائیل شلیک کرد، آغاز کردهاست. علاوه بر این کره شمالی متهم شدهاست که به روسیه برای جنگ در اوکراین مهمات ارسال کرده و گزارش شدهاست که ایران هم گلوله توپ، پهپاد، مهمات و حتی موشکهای بالستیک در اختیار روسیه قرار دادهاست.
روسیه نیز با شتاب زیادی در زمینههای مختلف همکاریهایش را با کره شمالی در ماههای گذشته گسترش دادهاست. درحالیکه پیونگیانگ، تهران و مسکو، هر سه به صورت مستمر تحت فشارهای فزاینده آمریکا قرار دارند، احتمال تقویت همکاریهای سهجانبه میان آنها بیشتر میشود. برای مثال ممکن است که ایران چیزهایی از کره شمالی در مورد ساخت بمب اتم بیاموزد. این مسئله در کنار ظرفیت ایران برای حمله مستقیم به اسرائیل، میتواند اهرم فشار دیپلماتیکی علیه آمریکا در اختیار ایران قرار دهد.
مخاطرات تجمیعی همکاری سه کشور میتواند یک سناریوی کابوسوار برای ایالات متحده باشد. متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بهتازگی گفتهاست که آمریکا «به شدت نگران» همکاری ایران و کره شمالی برای ساخت سلاح هستهای و موشکهای بالستیک است.
کرهشمالی هم از رابطه با ایران منفعت میبرد، نخست اینکه ایران میتواند منبعی مضاعف برای فناوریهای نظامی، علاوه بر روسیه باشد و دوم اینکه افزایش تجارت با ایران میتواند نیازهای ارزی کرهشمالی را تامین کند. اما بدترین سناریو برای ایالات متحده میتواند عملی شدن همکاری سهجانبه کرهشمالی، روسیه و ایران بهعنوان تهدید امنیتی گسترده از اروپا، تا خاورمیانه و شرق آسیا باشد.