حمله حماس می‏تواند به فرصتی برای دیپلماسی تبدیل شود

گمانه‌زنی ادوارد جِرِجیان سفیر پیشین آمریکا در اسرائیل:

ادوارد جِرِجیان، سفیر پیشین آمریکا در اسرائیل و سوریه، روز جمعه در میزگرد مؤسسه سیاست در دانشگاه هاروارد گفت که حمله حماس به اسرائیل می‌تواند به «فرصتی برای دیپلماسی» در چارچوب یک توافق صلح عربی- اسرائیلی تبدیل شود. در این میزگرد که توسط طارق مسعود، استاد دانشکده کندی هاروارد اداره می‌شد، همچنین شای فلدمان، استاد برجسته دانشگاه هاروارد و شبلی تلهامی، استاد دانشگاه مریلند، شرکت داشتند. جرجیان که در دوران هشت رئیس‌جمهوری آمریکا- از زمان جان‌اف کندی- در امور خارجی خدمت کرده، گفت که به تجربه من «رخدادهای کاتالیزوری» اغلب به تشدید دیپلماسی می‌انجامند. وی افزود: «من شاهد بوده‌ام که اگر رهبران، عمیقاً آمادگی پذیرش ریسک برای صلح را داشته باشند، تحولی رخ می‌دهد اما چنین تحولی نیازمند وجود رهبری در هر دو سوی ماجراست.» وی گفت: «بسیار صریح بگویم، به نظرم، ما اکنون با نقصان رهبری روبه‌رو هستیم.» تلهامی هم از رهبران سیاسی خواست تا «به ارزش‌های اخلاقی توجه کنند» و گفت که «هیچ آرمانی نیست که هدف قراردادن بی‌پروای شهروندان و به خطر انداختن آنان را توجیه کند.» تلهامی افزود: «حماس به اسرائیل حمله کرد به این دلیل که هیچ «امیدی در افق» نبود. به باور من، هم‌اکنون، احتمال تشکیل یک دولت مستقل فلسطینی نسبت به یک دهه پیش، «بسیار پایین‌تر» است. چراکه حجم عظیمی از ناامیدی وجود دارد و گروه‌های پیکارجوی از این وضعیت بهره‌برداری می‌کنند. اگر امید صلح‌آمیزی وجود نداشته باشد- همانطور که گروه‌های پیکارجوی می‌گویند- آنگاه فرصت کاملی برای این گروه‌هاست تا بگویند: «می‌بینید، ما می‌توانیم کاری انجام دهیم.» جِرِجیان هم گفت که به باور او، گسترش توافق‌های ابراهیم، به تهران - که بخشی از این توافق‌ها نبود- علامت داد که یک راهبرد ژئوپلیتیک برای به حاشیه راندن ایران در منطقه در جریان است. این هم عاملی بود در حمله حماس. اما در حالی که تلهامی گفت که روشن است ایران حماس را از نظر مالی و تسلیحاتی حمایت می‌کند، اضافه کرد که هیچ شواهدی در دست نیست که ایران در پس این حمله‌ی خاص قرار داشته است. وی افزود: «ما باید مراقب باشیم. ما نمی‌خواهیم به جنگی با ایران کشیده شویم.» شای فلدمان هم گفت که به باور وی، تلاش کشورهای خاورمیانه برای کمک به فلسطینیان به دلیل جنگ‌های درونی منطقه، ناکام مانده که این امر «نوعی خستگی و ناامیدی را در منطقه درباره مسئله فلسطین به‌وجود آورده است. بخشی از این خستگی ناشی از این واقعیت است که دولت‌های عربی، یکی پس از دیگری، به فلسطینیان گفتند که «اگر نبرد با اسرائیل تا به این اندازه برای شما اهمیت دارد، پس چرا نود درصد انرژی و توان‌تان را صرف جنگ با خودتان می‌کنید؟ حماس هم در این ماجرا شریک است.» تلهامی، دستور اسرائیل به یک میلیون و صدهزار نفر از اهالی غزه برای ترک خانه‌هایشان را محکوم کرد و آن را «ناممکن» و «ناکافی» خواند. حماس به فلسطینی‌ها گفته که در خانه‌هایشان بمانند. وی گفت: «در حال حاضر، نیاز فوری به کمک‌های انسانی وجود دارد. ما باید ببینیم چطور می‌شود به مردم کمک کرد. سازمان‌های بین‌المللی باید راهی را برای دستیابی به غزه پیدا کنند و دست‌کم باید وقفه‌ای در بمباران باشد تا به مردمی که نیاز فوری دارند، کمک‌رسانی شود.»