مامایی که دیپلمات شد

معصومه آباد نخسین سفیر زن در دولت رئیسی به فنلاند می‌رود

روز گذشته اعلام شد که معصومه‌ آباد، رئیس سابق بخش زایمان بیمارستان نجمیه و عضو سابق شورای شهر تهران در دوره سوم، به پیشنهاد وزیر امور خارجه و تایید رئیس‌جمهوری به عنوان سفیر ایران در فنلاند انتخاب شد. انتخاب معصومه آباد، به‌عنوان نخستین سفیر زن در دولت سیزدهم به‌عنوان عملکردی مثبت از سوی دولت در جهت نقش دادن به زنان معرفی شد، اما این ادعا ابهاماتی را نیز ایجاد کرد چراکه معصومه آباد هیچ سابقه و آشنایی با امور دیپلماتیک ندارد و حتی در امور سیاسی نیز سابقه قابل اعتنایی نداشته است. وی قرار است در آینده نزدیک به‌عنوان جایگزین «فروزنده ودیعتی» راهی هلسینکی شود و مسئولیت سفارت ایران در فنلاند را بر عهده بگیرد. معصومه آباد دارای سابقه عضویت در شورای شهر تهران است. او ششمین سفیر زن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. زهرا ارشادی، نماینده ایران در سازمان ملل در نیویورک، مرضیه افخم سفیر پیشین ایران در مالزی، افسانه نادی‌پور سفیر ایران در دانمارک، فروزنده ودیعتی سفیر ایران در فنلاند، حمیرا ریگی سفیر ایران در بروئنی، سفرای زن ایران بعد از انقلاب هستند.

معصومه آباد که از اسرای جنگ تحمیلی و دارای مدرک مامایی است، در دوره سوم شورای شهر تهران با لیست آبادگران وارد شورای شهر تهران شد و در این شورا به‌عنوان یکی از حامیان و یاران محمدباقر قالیباف شناخته شد. خانم سفیر قاعدتاً در فنلاند کار چندانی نخواهد داشت و خواهد توانست از امتیازات یک ماموریت اروپایی در کشوری که رابطه چندانی نیز با ایران ندارد و بالعکس به‌تازگی به عضویت سازمان ناتو درآمده و روابطش با روسیه، همسایه قدرتمندش و هم‌پیمان ایران رو به وخامت است، بهره‌مند شود.

البته این تنها سفیری نیست که بدون داشتن سابقه و تجربه کافی به‌عنوان سفیر انتخاب شده است. برای نمونه محسن بختیار که به‌تازگی استوارنامه‌اش را در پکن دریافت کرده است، تنها در وزارت نیرو سابقه داشته است. هرچند حداقل در مورد بختیار می‌توان امیدوار بود که او در حوزه انرژی و آب و صنایع وابسته بتواند به‌صورت تخصصی با چین وارد تعامل شود و روابطی که امید می‌رفت پس از سند راهبردی 25ساله رو به گسرش در همه جوانب باشد را در یکی از ابعادش گسترش دهد. در واقع انتظار می‌رفت پس از امضای این سند یک دیپلمات و چهره سیاسی در حد و اندازه ملی انتخاب شود که بتواند روابط را در همه عرصه‌ها مدیریت کند و حداکثر بهره‌برداری را از روابط رو به گسترش دو کشور ببرد.

دیدار با سفرای جدید

سیدابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم در دیدار سفرای جدید جمهوری اسلامی ایران در 11 کشور دنیا، با تبریک آغاز ماموریت و آرزوی موفقیت برای ایشان گفت: «رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اخیر خود با سفرا و نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در کشورها و سازمان‌های بین‌المللی راهکارهای عمل بر مبنای اصل یکپارچه عزت، حکمت و مصلحت را به‌طور دقیق تبیین کردند و از سفرای کشورمان انتظار می‌رود این فرمایشات رهبری را کاملاً مدنظر داشته باشند.» او در این جلسه خطاب به سفرای کشورمان در فنلاند، بلغارستان، کویت، ارمنستان، ترکیه، موریتانی، قرقیزستان، بولیوی، استرالیا، فیلیپین و سوئد، با بیان اینکه ایران ظرفیت‌های متنوع و حتی مکملی با بسیاری از کشورهای دنیا، از جمله کشورهای محل ماموریت دارد، افزود: «همه تلاش خود را برای به فعلیت رساندن این ظرفیت‌ها در راستای گسترش روابط پایدار اقتصادی و تجاری فیمابین به کار بگیرید. رویکرد دولت مردمی معطوف به بازگرداندن تعادل به سیاست خارجی است، روابط با کشورهای همسایه، دوست و همسو مورد تاکید است. سیاست خارجی باید در خدمت افزایش قدرت ملی کشور باشد و در این راستا به‌کارگیری دیپلماسی پرتحرک و هوشمند ضروری است.»

رئیس جمهور همچنین خطاب به سفرا تاکید کرد که در این راستا از ظرفیت‌های سازمان‌ها و اتحادیه‌های منطقه‌ای که به‌طور مشترک در آنها عضو هستیم، به بهترین شکل برای گسترش همکاری‌ها و مناسبات بهره بگیرید.

انتخاب دیپلمات بی‌تجربه‌ فرصت‌سوزی است

جاوید قربان ‌ اوغلی، مدیرکل آفریقایی وزارت خارجه و سفیر ایران در آفریقای جنوبی ، درباره آسیب‌های انتصاب چهره‌هایی که تجربه و دانش کافی در حوزه دیپلمات ندارند، اما به‌تازگی ردای سفیری را به تن کرده‌اند، به هم‌میهن گفت‌‌: «دیپلماسی مانند سایر مشاغل یک حرفه‌ است که باید فردی که برای این امر انتخاب می‌شود علاوه بر داشتن دانش و تجربه و تخصص لازم، ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن را داشته باشد زیرا یک سفیر نماینده یک کشور و ملت است. برای نمونه یک سفیر باید به یک تا دو زبان بین‌المللی مسلط باشد.» او ادامه داد:‌ «انتخاب سفیر حق رئیس‌جمهور است هر کسی را که بخواهند می‌توانند انتخاب کنند منتهی اولویت‌ها همواره باید با کسانی باشد که در محیط وزارت امور خارجه بوده‌اند و با چالش‌های حوزه دیپلماسی آشنا هستند. با این حال اگر رئیس‌جمهور یا وزیر امور خارجه به دنبال فردی هستند که خارج از وزارت خارجه انتخاب شود، حداقل باید این دو ویژگی را داشته باشد. به گفته قربان‌اوغلی کشورها برای اعزام سفیر رتبه‌بندی پایتخت‌ها را دارند، یعنی برخی از کشورها مانند آمریکا و انگستان و... از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند و باید آدم‌های توانمندتر با سابقه طولانی‌تر انتخاب شوند. همچنین کشورهایی در رده دوم هستند که متناسب با جایگاهی که دارند، می‌بایست سفیر برای آن‌ها انتخاب شود. در مورد انتخاب سفیر برای کشورهای همسایه نیز با توجه به اهمیت مرزها و تامین امنیت می‌بایست از قوی‌ترن دیپلمات‌ها استفاده شود. این موضوع در انتخاب سفرا برای کشورهایی که حوزه نفوذ تمدنی، فرهنگی و تاریخی دارند، باید افرادی باشد که علاوه بر داشتن تجربه دیپلماسی،‌ فردی باشد که اشراف به تاریخ و ادبیات داشته باشد.»

قربان‌اوغلی با بیان اینکه باعث تعجب است که دیپلماتی که برای کشور چین انتخاب شده است هیچ سابقه‌ای در عرصه دیپلماسی ندارد، تصریح کرد: «شاید این فرد در سایر حوزه‌ها تجربه کافی داشته باشد اما در این حوزه تنها شرط لازم را دارد و کافی نیست. البته مشکلاتی از زمان دولت احمدی‌نژاد شروع شده است و همچنان ادامه دارد. اگرچه در دولت روحانی تلاش شد تا این رویه اشتباه اصلاح شود، اما موفقیت‌آمیز نبود. متاسفانه وزارت خارجه برون‌سپاری شده است و انگار شرکت سهامی است و هر کس سهمی برای خود دارد. این بزرگترین ضربه را به کشور مِی‌زند، زیرا دیپلماسی پنجره کشور است و خط مقدم کشور با سایر کشورهاست.دیپلماسی امنیت و نفوذ برای کشور می‌آورد و اگر فرد غیرمتخصص برای آن انتخاب شود تمام فرصت‌ها از بین خواهد رفت.»