ترور هیثم علی الطباطبایی فرمانده نظامی حزب‌الله در حمله اسرائیل به بیروت/ لبنان بار دیگر در مرز جنگ
عالی‌رتبه‌ترین مقام نظامی حزب‌الله، عصر روز یکشنبه طی حمله هوایی اسرائیل در بیروت ترور شد. ابتدا رسانه‌های دولتی اسرائیل اعلام کردند که هیثم علی طباطبایی معروف به ابوعلی، هدف این حمله تجاوزکارانه به حومه جنوبی بیروت بوده است. ساعتی بعد نیز حزب‌الله با انتشار بیانیه‌ای، شهادت این فرمانده بلندپایه خود را تائید کرد.
عالی‌رتبه‌ترین مقام نظامی حزب‌الله، عصر روز یکشنبه طی حمله هوایی اسرائیل در بیروت ترور شد. ابتدا رسانه‌های دولتی اسرائیل اعلام کردند که هیثم علی طباطبایی معروف به ابوعلی، هدف این حمله تجاوزکارانه به حومه جنوبی بیروت بوده است. ساعتی بعد نیز حزب‌الله با انتشار بیانیه‌ای، شهادت این فرمانده بلندپایه خود را تائید کرد.
در جریان این عملیات ترور که به منطقهای مسکونی انجام شد، چهار نفر از نیروهای دیگر حزب‌الله هم شهید و ۲۸ نفر نیز زخمی شدند. به طور رسمی اعلام نشده است که آیا مجروحین از نیروهای حزب‌الله بودند یا نه. به دنبال این حمله و برای مقابله با واکنش احتمالی حزب‌الله، نیروهای امنیتی و نظامی رژیم اسرائیل در حالت آماده‌باش قرار گرفتند.
ترور اولین فرمانده پس از آتشبس
آنچه روز یکشنبه در بیروت رخ داد، اولین حمله اسرائیل به پایتخت لبنان از زمان برقراری آتشبس در آذر ۱۴۰۳ گذشته بود. رژیم صهیونیستی در حدود یک سال گذشته، ۷۰۰۰ بار آتشبس را نقض کرد. اما این بار علاوه بر اینکه پایتخت مورد حمله قرار گرفت، در جریان این حمله نیز یکی از اعضای کادر فرماندهی و به روایتی نفر دوم حزب‌الله ترور شد. به کار بردن عنوان فرمانده نظامی حزب‌الله برای ابوعلی نشان می‌دهد که احتمالاً او پس از ترور فواد شکر در مرداد ۱۴۰۳، جایگزین او شده بود. از زمان این ترور، بار دیگر چارت فرماندهی حزب‌الله در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و تحلیل‌ها در این مسیر است که احتمالاً اسرائیل بار دیگر موجی از ترورها را آغاز خواهد کرد.
در حال حاضر توجه‌ها به این موضوع جلب شده است که حزب‌الله چه واکنشی به این ترور نشان می‌دهد. تا لحظه تنظیم این گزارش، اقدامی از سوی این گروه مقاومت علیه اسرائیل انجام نشد اما در خبرها آمد که رژیم اسرائیل مناطق جنوبی لبنان را گلوله‌باران کرده است. در واقع حزب‌الله از یک سو تحت فشار دولت مرکزی قرار دارد و از سوی دیگر، تجربه ثابت کرده؛ اینکه پاسخی داده شود یا نه، تضمینی برای توقف عملیات اسرائیل وجود ندارد. هرچند از زمانی که اخباری متواتر درباره بازسازی توان حزب‌الله پس از درگیری‌های سنگین بعد از ۷ اکتبر در کنار قصد دولت برای خلع سلاح این گروه با فشار آمریکا و اسرائیل منتشر می‌شد، برخی بر این باور بودند که بار دیگر بحران در این کشور شعله خواهد کشید.
دولت لبنان همانطور که انتظار می‌رفت، واکنش محکمی به این اقدام نشان نداد. موضعی که باید آن را در ادامه موضع‌گیری‌های پیشین و سیاست خلع سلاح تحلیل کرد. نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان در واکنش به این حمله گفت: «حفاظت از لبنانی‌ها و جلوگیری از سوق پیدا کردن کشور به سمت روندهای خطرناک، اولویت دولت در این مرحله حساس است. دولت به تلاش خود با تمام ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک برای محافظت از مردم لبنان و جلوگیری از هرگونه تشدید آشکار اوضاع ادامه خواهد داد تا توقف تجاوز اسرائیل، عقب‌نشینی از سرزمین ما و بازگشت اُسرا را تضمین کند. تجاوز اسرائیل به ضاحیه جنوبی بیروت مستلزم یکپارچه‌سازی همه تلاش‌ها در حمایت از دولت و نهادهای آن است.» موضعی که برخی رسانه‌های داخل ایران آن را واکنش مضحک خواندند.
محکومیت حمله از سوی ایران
موضع ایران و محکومیت شدید حمله به ضاحیه، از سوی وزارت امور خارجه در بیانیه‌ای اعلام شد. دو تن از مقامات ارشد هم به این رخداد واکنش نشان دادند.
علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی با تسلیت شهادت نیروهای حزب‌الله نوشت: «آنان به آرزوی خود رسیدند، اما نتانیاهو آنقدر ماجراجویی خود را ادامه می‌دهد تا همه دریابند راهی جز مقابله با این رژیم جعلی باقی نمانده است.»
علی شمخانی، نماینده رهبری در شورای دفاع کشور نیز در پیامی مشابه اعلام کرد: «تداوم جنایت‌های تل‌آویو نه‌تنها آینده‌ای امن برای صهیونیست‌ها نمی‌سازد، بلکه مسیر مقاومت را روشن‌تر می‌کند. رژیم جعلی صهیونیستی جز زبان مقاومت را نمی‌فهمد.»
ورود به مرحله نهایی بحران
احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی در یادداشتی نوشت: «گویا حزب‌الله لبنان مصمم است سلاح خود را در شمال رودخانه لیتانی زمین نگذارد و در عین حال توان خود را بازسازی کند. در مقابل، دولت نتانیاهو نیز مصمم است به هر طریقی از جمله ترور رهبران این گروه، هم مانع بازسازی توان حزب‌الله شود و هم آن را وادار به زمین گذاشتن سلاحش در سرتاسر خاک لبنان کند. با این حساب، رویارویی دو طرف ظاهراً وارد مرحله نهایی خود شده است. در این میان موضع دولت لبنان، بسیار مهم است. دولت کنونی لبنان اما به خلاف اسلاف خود مصرانه خواهان خلع سلاح حزب‌الله است گرچه حملات اسرائیل را نیز محکوم می‌کند.
واقعیت این است که حزب‌الله وارد بحرانی‌ترین دوره حیات خود شده است. برای نخستین بار محیط منطقهای و نظم سیاسی داخلی لبنان علیه سلاح آن صف‌آرایی کرده و این موضوع در میانه شدیدترین ضربات اسرائیل، معادله کاملاً تازه‌ای را رقم زده است. مسئله این است که حزب‌الله برای حفظ سلاح خود در این مقطع، مجبور به رویارویی تمام‌عیار نظامی با اسرائیل است درحالی‌که هم بسیاری از زبده‌ترین رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی خود را از دست داده و هم در دولت لبنان پشتش خالی شده است. سرشت تراژیک سیاست چهره خود را برای حزب‌الله لبنان به نمایش گذاشته است. آیا حزب‌الله پس از ترور هیثم علی طباطبایی فرمانده ارشد خود، با اسرائیل وارد جنگ می‌شود؟ یا به ادامه همین جنگ یک‌طرفه و کم‌شدتی که نیروهایش را هدف گرفته است، رضایت می‌دهد؟ یا اینکه توافق آتشبس تازه‌ای برای زمین گذاشتن سلاح را می‌پذیرد؟ هر سه انتخاب، برایش بسیار پرهزینه است.»
حزب‌الله بر سر دوراهی
صابر گل‌عنبری، تحلیلگر مسائل خاورمیانه نیز در یادداشتی تلگرامی راجع به این رخداد نوشت: «اسرائیل در طول نزدیک به یک سال از آتشبس با حزب‌الله همواره روزانه دست به ترور و حمله به لبنان زده است اما ترور امروز مهم‌ترین از نوع خود و بیانگر این است که اساساً آتشبس یک‌طرفه و عملاً به عنوان تعهدی دوطرفه فاقد معناست. واقعیت این است که اسرائیل با وجود جنگ‌ها و حملات ویرانگر در چند جبهه طی دو سال اخیر اما معتقد است که در هیچ‌کدام از جبهه‌ها از غزه گرفته تا تهران و حتی سوریه کار تمام نشده است و جنگ را در همه آن‌ها با شدت و ضعف و اشکال مختلف ادامه می‌دهد. در این راستا هم ذکر این نکته بد نیست که در از سرگیری جنگ با ایران هم مسئله زمان مطرح است و احتمالاً دیر یا زود این اتفاق بیفتد. اما در رابطه با تحولات در جبهه شمالی اسرائیل متعاقب حمله روز یکشنبه در ضاحیه بیروت همه چیز بستگی به واکنش حزب‌الله دارد؛ اینکه همچنان سیاست یک سال اخیر در بی‌واکنشی را ادامه دهد یا این بار از سر اضطرار و ناچاری تصمیم به پاسخ بگیرد.»
در ادامه این یادداشت آمده است: «البته قبل از هر چیز می‌توان گفت که بی‌واکنشی حزب‌الله در این یک سال معطوف به یک رویکرد و سیاست بوده و با وجود آسیب‌های جدی و فراوان وارد شده به آن اما برخلاف برخی تحلیل‌ها به این علت نبوده است که دیگر هیچ توان نظامی حتی در حد شلیک چند موشک و پهپاد ندارد. فعلاً که بیانیه حزب‌الله متضمن تهدیدی به نشان دادن واکنش نیست. ترور طباطبایی در حالی اتفاق افتاده است که به گفته منابعی در هفته‌های اخیر درخواست‌ها در بدنه و شاخه نظامی برای پاسخ به حملات اسرائیل بالا گرفته است اما واقعیت اینکه حزب‌الله بر سر دوراهی بسیار دشواری قرار گرفته است؛ اینکه پاسخ دهد یا ندهد که هر انتخاب هم تبعات خاص خود را دارد. اگر واکنش نشان ندهد و همین معادله پیش برود که اسرائیل با همین دست و فرمان تا ترور آخرین عضو آن از پا نخواهد نشست و رضایت به این وضعیت هم معنایی جز پذیرش خودخواسته سرنوشتی تلخ ندارد اما اگر هم به حملات پاسخ دهد یقیناً جنگ ویرانگر دیگری شروع خواهد شد و چنین جنگی هم این بار پیوستی داخلی در خود لبنان علیه حزب‌الله خواهد داشت. به این معنا که اسرائیل نهایت تلاش خود را خواهد کرد که تجربه ویرانگری افسارگسیخته غزه را در جنوب لبنان و ضاحیه بیروت تکرار کند و به احتمال زیاد برای افزایش فشار داخلی علیه حزب‌الله به اهدافی زیرساختی در بخش‌های دیگری از لبنان حمله کند.»
گل‌عنبری می‌گوید: «این وضعیت می‌تواند حزب‌الله را حتی در مواجهه با حملات داخلی از طرف نیروهای مخالف قرار دهد. به این معنا که این بار مجبور خواهد شد که در دو جبهه بجنگد. از این حیث، وضعیت حزب‌الله با حماس در غزه متفاوت است. با این حال، بعید نیست که حزب‌الله دیر یا زود مجبور شود گزینه اول را انتخاب کند و به حملات اسرائیل واکنش نشان دهد. البته احتمال اینکه خود اسرائیل بدون بهانه پاسخ حزب‌الله، بخواهد جنگ ویرانگری را شروع کند، وجود دارد که در آن هنگام نیز حزب‌الله دیگر جز ورود به این جنگ انتخابی ندارد.»
عکس: AP
