وفاق؛ شعار یا عمل؟

 ساعات اولیه جلسه روز گذشته مجلس به صورت غیرعلنی برگزار شد. در ابتدای این جلسه مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور در مقابل بهارستان‌نشینان قرار گرفت و گزارشی از مشکلات و معضلات کنونی کشور از نرخ ارز گرفته تا ناترازی‌ها و... را با آنها در میان گذاشت. مطابق گذشته که دولت درباره نرخ ارز و مسائل گره‌خورده با معیشت مردم گزارش می‌دهد، این‌بار هم جلسه به صورت غیرعلنی برگزار شد.

رئیس‌جمهور پس از جلسه غیرعلنی، در سخنانی بار دیگر به‌صراحت اعلام کرد که به دنبال وفاق است و انسجام‌بخشی به کشور. اغلب نمایندگان مجلس هم شعار همراهی با وفاق را سرمی‌دهند؛ اما آنچه در عمل به‌ویژه در روزهای اخیر از مجلس دیده می‌شود، پیشبرد برنامه‌هایی برای حذف برخی از چهره‌های تاثیرگذار دولت، ابلاغ قانون حجاب و عفاف و... است. بااین‌حال، در جلسه دیروز هم بار دیگر نمایندگان از همراهی و همدلی با دولت گفتند و رئیس‌مجلس هم وعده همکاری با دولت برای کاهش دغدغه‌ها را داد.

برنامه هفتم پایان سرگردانی

روز گذشته محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، در نطق پیش از دستور خود در بخش علنی جلسه مجلس گفت: «برنامه هفتم ما را از سرگردانی در مسیر هدف‌گذاری و تصمیم‌گیری در اداره کشور نجات می‌دهد و در صورتی که به آن نگاه عملیاتی داشته باشیم، آینده‌ای بهتر از امروز برای کشور و مردم رقم خواهد زد.» او افزود: «مجلس دوازدهم، معتقد به وحدت و همدلی با دیگر قوا مخصوصاً دولت محترم بر سر حل مسائل مردم است و سیاست‌های رهبری، قانون و برنامه هفتم راکه مورد تاکید رئیس‌جمهور محترم نیز بوده است، مبنای این همکاری می‌داند و طبیعی است که توقعات خلاف قانون و مسائل فرعی که نسبت کمی با دغدغه‌های مردم دارند، در این چارچوب قرار ندارد. همچنین با آغاز تصویب بودجه که اولین بودجه سنواتی بعد از ابلاغ برنامه هفتم به حساب می‌آید، خود را موظف می‌دانیم تا با همکاری دولت، بودجه‌ای واقع‌بینانه و قابل تحقق و در عین حال به نفع مردم و در جهت تامین خواسته‌های آنان و درچارچوب احکام برنامه تنظیم کنیم.»

راه‌حل وفاق است و همراهی

مسعود پزشکیان نیز پشت تریبون پارلمان خطاب به نمایندگان گفت: «مجلس و دولت مصمم هستند که در خدمت مردم باشند. تلاش می‌کنیم تا مسائل و مشکلات مقابل‌مان را با همدلی، همراهی و همفکری از پیش رو برداریم و وفاق و وحدت را به عنوان یک میثاق مشترک بین خود داشته باشیم. اطمینان دارم اگر با وحدت عمل کنیم مشکلی در کشور وجود ندارد که نتوانیم آن را حل کنیم.

در دنیا برای حل مشکلات موجود صدها راه‌حل و تجربه وجود دارد بنابراین نیاز است تا با همراهی و بر اساس نظرات علمی، کارشناسی و مدیریتی حرکت کرده تا تمامی دغدغه‌های مردم رفع شود تا باور، ایمان و اعتقاد جامعه در حکومت، انقلاب و اسلام را افزایش دهیم. دست به دست هم بدهیم و ناترازی‌ها را حل کنیم. این امکان‌پذیر نیست؛ مگر با کمک مجلس، مردم و روحانیت. امیدوارم بتوانیم برای ناترازی‌های موجود راه چاره پیدا کنیم که وجود دارد، فقط باید به یک همزمانی و نگاه مشترک برسیم و آن را اجرا کنیم.»

او افزود: «در مسائل خارجی تلاش کردیم تا جایی که می‌شود به دور از جناح و گروه‌بندی‌های سیاسی و قومی و با در نظر گرفتن تمامی سلایق و نگاه‌ها و توانمندی افراد، هیئت دولتی معرفی شود که ساختار و شکل وفاق در آن دیده شود؛ باید از مجلس تشکر کنم چراکه بی‌سابقه بود مجلس کمک کرد و تمام اعضای هیئت دولت در این دوره رأی آوردند که این نشان از همراهی و همدلی نمایندگان مجلس داشت و قوت قلبی برای ما بود تا باقی راه را ادامه دهیم.

در این مدت تلاش شد تا مسائل مختلف از جمله مشکلات پرستاران، گندمکاران، بازنشستگان، پاداش‌ها و همسان‌سازی‌ حقوق را حل و فصل کنیم؛ در زمینه بودجه نیز تلاش کردیم تا در زمان مقرر لایحه بودجه آماده و تحویل مجلس شود.» رئیس‌جمهوری تاکید کرد: «امیدواریم با همراهی همدیگر تمامی مسائل که در جلسات غیرعلنی و علنی مطرح می‌شود، همچنین مسائل مربوط به ناترازی‌هالی موجود و مشکلاتی که کشور با آن مواجه است را حل کنیم؛ این امر محقق نمی‌شود مگر با همکاری نمایندگان، مردم و روحانیت.

در این راستا همدلی، همراهی، همزبانی و نگاه مشترک مجلس و دولت بیش از گذشته نیاز است.» پزشکیان در رابطه با مسائل سیاست خارجی نیز بیان کرد: «دولت در مورد مسائل حوزه سیاست خارجی تلاش کرد تا جایی که ممکن است روابط خود را با همسایگان اصلاح کرده و با کشورهای مختلف گفت‌وگو کند، همچنین در این گفت‌وگوها دیدگاه و سیاست‌های خود را اعلام کردیم.

جمهوری اسلامی هیچ‌گاه به دنبال گسترش جنگ و خونریزی نبوده است. افرادی که در منطقه جنگ و خونریزی را گسترش می‌دهند آنهایی هستند که ادعای صلح، حقوق بشر و انسانیت دارند. تعجب می‌کنم چطور این کشورها دم از حقوق بشر می‌زنند. ما باور داریم که مشکلات منطقه به وسیله خود کشورهای منطقه از طریق گفت‌وگو حل خواهد شد و نیازی به حضور بیگانگان در منطقه نیست.»

ابلاغی برای دوقطبی کردن جامعه

پزشکیان درحالی همچنان از وفاق و همدلی می‌گوید که چند روز پیش محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، رسماً از ابلاغ قانون حجاب و عفاف گفت؛ قانونی که بسیاری از کارشناسان درباره پیامدهای اجرایی شدن آن هشدار می‌دهند و معتقدند به تنش در جامعه منجر می‌شود. بااین‌حال، مجلس در شرایط کنونی که کشور درگیر تهدیدهای خارجی و نیازمند انسجام داخلی است، اولویت خود را به ابلاغ چنین قانونی که مغایر سیاست‌های اعلامی رئیس‌جمهور است، قرار داده است.

آن‌هم درحالی‌که به دلیل فشارهای مختلف در قالب استعلام‌ها، فضاسازی‌ها و... هنوز تغییر چشمگیری در بسیاری از مدیریت‌های میانی دولت ایجاد نشده است و از سوی دیگر، دولت مسعود پزشکیان، به‌جای اسب زین‌کرده مورد ادعای رسانه‌های مخالف، انبوهی از ناترازی‌ها، قیمت‌های سرسام‌آور، معضلات و بحران‌ها را تحویل گرفته است که همین معضلات اقتصادی و اجتماعی، خطر بروز نارضایتی‌ها را تشدید کرده است و باعث هشدار رسانه‌ها و کارشناسان درباره خطر بروز اعتراضات در ماه‌های آینده شده است؛ چنانکه هفته گذشته روزنامه «جمهوری اسلامی» در سرمقاله خود به دولت درباره احتمال «شورش گرسنگان» هشدار داد.

در چنین شرایطی که نارضایتی‌های اقتصادی آتش زیر خاکستر است؛ به نظر می‌رسد برخی اقدامات مجلس همچون ابلاغ قانون حجاب و عفاف می‌تواند به بحران‌ها بیفزاید، کمااینکه اعلام تاریخ ابلاغ این قانون از سوی قالیباف با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شده است، چراکه در شرایط کنونی بین‌المللی و داخلی این قانون باری است بر دوش دولت. مجموعه این موارد باعث شده تا این پرسش شکل گیرد که بحث «وفاق» برای بخش قابل‌توجهی از نمایندگان اصولگرای مجلس و ازجمله ریاست آن، صرفاً یک شعار است که نسبتی با عمل ندارد و فراتر از آن، جریانی در مجلس و خارج از مجلس به دنبال آن است که دولت پزشکیان را تحت‌فشار قرار دهد و با معرفی آن به‌عنوان دولتی ناکارآمد و ناتوان، زمینه پیشبرد پروژه‌های سیاسی خود را فراهم سازد و به‌نوعی از رای‌دهندگان بابت اعتماد و اقبال دوباره به اصلاح‌طلبان و میانه‌روها انتقام بگیرد.

اشکالات فرهنگی با قانون رفع نمی‌شود

به‌رغم این مباحث، برخی از نمایندگان با توجه به جلسه غیرعلنی مجلس و دولت معتقدند که اجرای قانون حجاب در اولویت نیست.  عبدالوحید فیاضی، نماینده نور و محمودآباد در مجلس از جمله آنهاست که در پاسخ به این سوال که «در شرایط اقتصادی، سلامت، ناترازی‌ها و مسائل و آسیب‌های اجتماعی کنونی ابلاغ این قانون باعث افزایش نارضایتی‌ها نمی‌شود؟»، به هم‌میهن گفت: «ما صبح (دیروز) جلسه غیرعلنی داشتیم و مباحث اقتصادی و بحران‌هایی که در حوزه‌های اقتصادی وجود دارد اعم از نرخ ارز تا ناترازی‌های حوزه انرژی و... مطرح شد.

این مباحث آنقدر مهم و بسیاری از آنها نگران‌کننده بود که به زندگی ۸۵میلیون ایرانی گره خورده بود. در حال حاضر داشتن نان، سرپناه، لباس، درمان و آموزش مردم برای نظام بسیار مهم است. طبیعی است که اگر این خدمات نباشد، چه اتفاقی رخ می‌دهد. در این شرایط اولویت نظام این مسائل است.» او با اشاره به اینکه «مسائل فرهنگی نیز اولویت نظام است»، افزود: «در شرایطی که اقتصاد ناکافی و ناپایدار، ناترازی‌های بسیاری وجود دارد که کار را مشکل می‌کند و نهایت آن به ناامیدی و نارضایتی می‌رسد، حساسیت روی مسائل فرهنگی کاهش پیدا می‌کند.

این کاهش حساسیت مختص امسال نیست و در 10-15سال اخیر اینطور بوده است. یک زمانی در جامعه خودمان به دنبال آزادی می‌گشتند و اگر به تیتر روزنامه‌ها بعد از دوم‌خرداد نگاه کنید، بیشترشان مبنی بر آزادی بوده و میتینگ‌های سیاسی برگزار می‌شد. اما الان از این خبرها نیست. این نوع آزادی لباس نیز از نوع آزادی فکری نیست. به قول جبران خلیل جبران؛ «اگر برای آدم گرسنه آواز بخوانید با معده‌اش گوش خواهد داد.» الان هم برای گرسنه‌ها نباید آواز فرهنگی زیادی خواند. من، آقای پزشکیان و همه کاملاً دغدغه دین، فرهنگ و حجاب داریم و خانواده‌های‌مان هم اینطور هستند اما معتقدیم که فرهنگ را امروزه باید طور دیگری ترجمه کرد.»

فیاضی با بیان اینکه ممکن است عنادی وجود داشته باشد، تاکید کرد: «اگر فردی تظاهر به روزه‌خواری یا کاری غیرفرهنگی و غیراخلاقی بکند، طبیعتاً نظام (هر نظامی) برای برخورد با او ابزار، روش و برنامه دارد. ما به این برخورد اعتقاد داریم. اما اعتقادی ندارم که باید به اولویت تبدیل شود. من معتقدم که نباید برای شکم گرسنه آواز خواند. واقعیت این است که نشانه‌هایی وجود دارد که نشانه‌های گرسنگی است و در جامعه‌ای که نشانه‌های گرسنگی وجود داشته باشد، هیچ پرچم هویت فرهنگی بالا نمی‌رود.

امکان ندارد که پرچم هویت فرهنگی بالا برود چراکه شکم گرسنه است و این پرچم به خودی خود پایین می‌آید. در این شرایط خسارت‌های متعدد، آسیب‌های اجتماعی، قتل، غارت، درگیری و نزاع وجود دارد. دلیل تمام چند ده میلیون پرونده قضایی کاستی فرهنگی نیست عمدتاً کاستی‌های اقتصادی است. به نظرم باید به این موضوع – حجاب و عفاف - در جای خودش بپردازیم. برخی با جریمه راهنمایی و رانندگی، تخلفات را کاهش می‌دهند، بخشی از این تخلفات کاهش می‌یابد اما تا زمانی که کار فرهنگی نکنیم شرایط به همین‌منوال پیش می‌رود. اشکالات فرهنگی را نمی‌توان با قانون رفع کرد.»

عبدالوحید فیاضی درباره حذف افراد تاثیرگذار در دولت و عدم‌همراهی لازم با دولت از سوی طیفی از نمایندگان مجلس گفت: «تمام مجلس به دنبال این موضوع نیستند. آقای ظریف تاکتیک خوبی برای ورود به دولت به کار نبرد. اول به دولت آمد و پس از آن از دولت رفت و دوباره برگشت. از سوی دیگر، قانون تکلیف افرادی که خانواده‌هایشان تابعیت‌ دیگری دارند را مشخص کرده است اما باید این قانون اصلاح شود.

به هر حال دولت صلاح دیده که این پیشنهاد را به صورت لایحه با مجلس مطرح کند. اگر مجلس این قانون را بردارد، ظریف و ظریف‌ها می‌توانند برگردند وگرنه هیچ‌کدام نمی‌توانند در دولت حضور پیدا کنند.» او در پاسخ به این سوال که اصلاح قانون «مشاغل حساس» رای می‌آورد؟ گفت: «فکر نمی‌کنم که رای بیاورد؛ مگر آنکه تعریف آن را تغییر دهند.

معتقدم کسی که ایران را قبول دارد باید تابعیت آن را هم قبول داشته باشد مگر آنکه با تابعیت قهری روبه‌رو شده باشد. زمانی سال1396 در تهران تعداد بسیار زیادی آماده رفتن از ایران بودند که اتفاقاً جزو مدیران بودند، بسیاری هستند که در حال حاضر تابعیت جای دیگری را هم دارند و هر زمانی آماده فرار از کشورند. این افراد چه تعلقی به این کشور دارند که تصمیم درستی بگیرند؟ اما موضوع تابعیت قهری متفاوت است. با این حال اصلاح قانون درباره تابعیت قهری هم با بحث‌ها و نظرات متفاوتی روبه‌روست؛ اما احتمال دارد که رای بیاورد.»

او در پاسخ به این سوال که آیا بخشی از مجلس به دنبال آن است که نارضایتی‌هایی را در کشور به وجود آورده و دولت را ناکارآمد نشان دهد؟ تاکید کرد: «چند روز پیش تذکری دادم و گفتم چنین جریانی در حاکمیت وجود دارد.

حتماً ممکن است هم در مجلس و هم در دولت حضور داشته باشند و به نارضایتی‌های جامعه دامن بزنند. وقتی یک باره برق یا خودرو گران یا برق قطع می‌شود، پشت آن تدبیری وجود دارد. این تدبیر با سوال شما همخوانی دارد و انگار عده‌ای می‌خواهند مردم را ناراضی کرده و مملکت را دچار چالش کنند. به نظر من در این زمینه هوشیاری کمی داریم و هرچقدر جلوتر می‌رویم و آثار نارضایتی‌ها نمایان‌تر می‌شود باور نمی‌کنیم که این نارضایتی‌ها تولید عملکرد ماست و فکر می‌کنیم آمریکا این نارضایتی را به‌وجود آورده است.

این نارضایتی آورده حکمرانان است که در مجلس، دولت و جاهای دیگر هستند. شک نکنید. اتفاقاً آنها بسیار اتوکشیده و به‌ظاهر منزه هستند؛ اما در واقع مخالف مصالح ملی هستند. اما نمی‌دانم آنها چطور از فیلترها عبور می‌کنند و  در تصمیم‌گیری‌ها و اتخاذ تدابیر به نفع مردم، ایران و حاکمیت عمل نمی‌کنند. اگر به سه‌سال قبل یا حتی قبل‌تر از آن برگردیم، چه فتنه‌ها، چه آشوب‌ها، چه گرفتاری‌ها، چه درگیری‌ها و چه خونریزی‌هایی را پشت سر گذاشتیم.

مسلماً کسی که به ایران علاقه دارد از این شرایط خوشحال نمی‌شود. به نظرم در درون لایه‌هایی نفوذ وجود دارد که البته مقام رهبری نیز از پنج دستگاه (صداوسیما، بهداشت، دانشگاه‌ها، بهداشت و درمان و آموزش و پرورش) اسم برده و اعلام کردند که مراقب نفوذ در آنجا باشیم.»

معامله اساس دین و نظام با پول؟

احمد بیگدلی، نماینده خدابنده در مجلس نیز این شکل  جریمه‌ها را دارای ایراد دانسته و به هم‌میهن گفت: «این قانونی است که افراد پولدار می‌توانند پول بدهند و حجاب‌شان را رعایت نکنند. مانند ورود به طرح ترافیک که ممنوع است اما با دادن پول می‌توان وارد محدوده طرح ترافیک شد. اگر بی‌حجابی ممنوع است برای همه ممنوع است. این نگاه را قبول ندارم که «کسی می‌خواهد حجاب را رعایت نکند؛ این مبلغ جریمه می‌شود.» 

او افزود: «من به این ایراد می‌گیرم «حجاب که اصل و اساس دین و نظام ماست را با پول معامله می‌کنیم.» اما اینکه حجاب رعایت شود مربوط به دین، مذهب، نظام و حتی واجب است. اگر نسلی وجود دارد که متاسفانه با رعایت این قانون فاصله دارد به دلیل دور شدن مسئولان از مردم به ویژه نسل جدید است. ما نتوانستیم به نسل جدید، مانند نسل 30-40 سال گذشته نزدیک شویم. رفتار نسل جدید را نوعی اعتراض مدنی می‌دانم نه اعتقادی. امیدوارم تصمیمات بر مبنای فرهنگی و ریشه‌ای باشد تا این مشکل حل شود.»

مسئولان که هزاران میلیارد تومان بخش فرهنگی زیردست آنهاست با جریمه ترک فعل روبه‌رو می‌شوند و مردم با جریمه‌های چند ده و چند صد میلیونی. این عدالت است؟ بیگدلی در پاسخ به این سوال تاکید کرد: «قوه قضائیه با ترک فعل‌ها برخورد می‌کند. اگر واقعاً ترک فعلی وجود دارد باید با آن برخورد شود.»

او در پاسخ به این سوال که چرا عملکرد اکثریت مجلس در همراهی با دولت به حذف برخی از افراد موثر منجر می‌شود؟ گفت: «من درباره این موضوع تذکر دادم و تذکرم نه سیاسی بود نه به دلیل مشکل با نمایندگان یک حوزه انتخابیه. معتقدم که اولویت کشور پیگیری مشکلات دیگر است. آقایانی که درباره یک موضوع 5 یا 10 تذکر می‌دهند باید درباره مشکلات مردم باشد و اگر خلاف قانونی هم انجام شده یک بار تذکر بدهند.»

این نماینده مجلس افزود: «اولویت اصلاح قانون «مشاغل حساس» رای نیاورده و رای آوردن آن به صورت عادی هم قابل پیش‌بینی نیست و باید دید که شرایط آن روزی که در صحن مطرح می‌شود چیست. ممکن است این وسط اتفاقاتی بیفتد که رای بیاورد.»

بیگدلی در پاسخ به این سوال که برخی از نمایندگان مجلس به افزایش نارضایتی‌ها دامن می‌زنند تا دولت را ناکارآمد نشان دهند؟ تاکید کرد: «غیرممکن است. اگر نارضایتی نسبت به این دولت به وجود آید، آسیب‌های آن فقط به دولت و رئیس‌جمهور اصابت نمی‌کند، بلکه مملکت آسیب می‌بیند. انتقاد کردن و گفتن مشکلات صدمه به دولت نیست و حتی آقای پزشکیان بارها و بارها اعلام کرده که واقعیت‌ها را به صورت نقد به من بگویید. اما حساسیت روی موضوع خاصی درست نیست.»