شنبهایها یا پنجشنبهایها؟
در کشور ما بعد از سالها از امتداد یافتن هفتههای ۶ روزه با ۴۴ ساعت کاری و طرح مباحثی در زمینه لزوم کاهش آن در بین کارشناسان، بالاخره قانونی تصویب شده که میزان ساعت کاری را به ۴۰ ساعت کاهش دهد، اما حالا به نظر میرسد همین قانون هم در دوراهی تعطیل کردن کدامین! روز متصل به جمعه، یعنی پنجشنبه یا شنبه معوق مانده!
اکنون نزدیک به چند دهه است که در بیشتر کشورهای دنیا، میزان ساعات کار هفتگی عدد ۴۰ را در ۵ روز کاری نشان میدهد و حتی اخیراً در کشورهای صنعتی با اقتصادهای پیشرفتهتر نظیر آمریکا، آلمان، فرانسه، انگلیس، فنلاند، دانمارک و... بهدلایلی نظیر جلوگیری از فرسودگی و سکونزدگی شغلی، ایجاد تعادل بین کار و زندگی، بهبود رضایت شغلی و... تلاشها و حتی رویههایی در جهت برقراری برنامههایی با میانگین ۳۵ ساعت در ۴ روز کاری انجام گرفته که نهایتاً به افزایش انگیزه کاری و بهرهوری منابع انسانی منجر میشود.
بهعنوان نمونه خبرگزاری CNN هفته گذشته گزارشی از یک نظرسنجی که مؤسسه KPMG از شرکتهای آمریکایی انجام داده، منتشر کرده که نشانگر آن است که «تقریباً یکسوم شرکتهای بزرگ آمریکایی در حال بررسی هفتههای کاری ۴ یا 5 روزه هستند» این گزارش افزوده «برخی از مطالعات انجام شده در مورد هفتههای کاری چهارروزه در ایالات متحده و اروپا نتایج مثبتی را در رفاه و بهرهوری منابع انسانی نشان داده است.»
گزارش CNN در ادامه امکان تحقق هفتههای چهارروزه را با ظهور هوش مصنوعی محتملتر دانسته «این امکان وجود دارد که هوش مصنوعی مولد بتواند هفته کاری چهارروزه را واقعیتر کند، آنچنانکه استیو کوهن، کارآفرین میلیاردر، این ماه به CNBC گفته که مطمئن است هفته کاری چهارروزه در راه است، به خصوص با ظهور هوش مصنوعی.»
این در شرایطی است که در کشور ما بعد از سالها از امتداد یافتن هفتههای ۶ روزه با ۴۴ ساعت کاری و طرح مباحثی در زمینه لزوم کاهش آن در بین کارشناسان، بالاخره قانونی تصویب شده که میزان ساعت کاری را به ۴۰ ساعت کاهش دهد، اما حالا به نظر میرسد همین قانون هم در دوراهی تعطیل کردن کدامین! روز متصل به جمعه، یعنی پنجشنبه یا شنبه معوق مانده!
چالش و بگومگوی تعطیلی پنجشنبه یا شنبه حالا دستکم هفت هشت سالی هست که سر دنبالکنندگان این مبحث را گرم نگه داشته؛ موافقان تعطیلی شنبهها بهدلایلی نظیر «هماهنگشدن با الگوی جهانی»، «افزایش زمان برای فرایندهای تجاری و مبادلات با بازارهای جهانی» و...تعطیلی آن را مناسب میدانند، در مقابل پنجشنبهایسمها! بهدلایلی از قبیل «منع شرعی مشابهت با یهود(یا اسرائیل) در فرض تعطیلی روز شنبه»!، «نیمهتعطیل بودن پنجشنبه» و... با تعطیلی شنبه مخالفت میکنند، همانند توئیت معروف میرسلیم، نماینده اصولگرای جنجالی تهران که در این راستا عنوان کرده: «این چه افتخاری است که بعضی افراد پیشنهاددهنده و مدافع تعطیلی روز شنبه، مانند اسرائیل شدهاند؟»
این در حالی است که بهرغم اینگونه نقطهنظرات و ادعاهای سیاسی، از دیدگاه دینی تا جایی که بررسیها نشان میدهد «منع شرعی مشابهت با یهود» که یحتمل قویترین دلیل مخالفت با تعطیلی شنبهها است، مبنای دقیق و بنیان قابل اعتنایی نه در احکام معتبر شرعی و نه در آرای مراجع اسلامی و حتی شیعه ندارد وَ اِلا پیشتر در بسیاری از ممالک مسلمانی که اکنون دارای روز تعطیل شنبه هستند، جلوی این امر گرفته میشد، ازجمله کشورهایی نظیر لبنان و عراق که نزدیکترین تشابه دینی و اعتقادات مذهبی را به کشور ما داشته و در هر دو کشور روز شنبه تعطیل است.
بااینحال، هفته گذشته کمیسیون اجتماعی مجلس یازدهم احتمالاً تحت تاثیر همین دلیل نهچندان معتبر اعلام کرده که تعطیلی روز پنجشنبه در این کمیسیون تصویب گردیده! درپی آن مخالفان تعطیلی این روز نیز اقداماتی را برای جلوگیری از تصویب این موضوع در صحن علنی انجام دادهاند، ازجمله اینکه به روایت خبرگزاری مهر «رئیس اتاق بازرگانی، در نامههای جداگانه به دفتر مقام معظم رهبری، سیدابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم و محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، ضمن یادآوری نکات مهم و کارشناسی درباره تغییر تعطیلات آخر هفته و مواضع بخش خصوصی در این زمینه، خواستار برنامهریزی و همراهی برای مطابقسازی تعطیلات آخر هفته با تعطیلات جهانی و اعلام روز شنبه بهعنوان تعطیلی گردیده است.»
همچنین فعالان مدنی و بخش خصوصی نیز کارزاری را در مخالفت با آن برقرار کرده و از گروههای مختلف مردم درخواست کرده برای امضاء آن اقدام نمایند. حالا باید دید مجلس انقلابی و دولت مردمی که گفته میشود در پشت این طرح مجلس قرار دارد، در مواجهه با امواج این مخالفتها تسلیم میشوند یا همانند بسیاری از امور مسیر خویش را از راههای غیره کارشناسانه و ناهمسو با رویکردهای عقلانی و جامعه مدنی انتخاب مینمایند.