چالش استقلال کشورها در هوش‌مصنوعی
آمریکا که نگران چالش‌های چین است اخیراً چندین اقدام را برای تقویت جذابیت پیشنهادات خود در زمینه هوش مصنوعی انجام داده است که شامل تملقی در حوزه سیاست در اروپا بود.
رقابت برای برتری در هوش مصنوعی سرعت بیشتری پیدا کرده است. اقدامات اخیر واشنگتن و کمپانی‌های بزرگ فناوری آمریکایی بازتابی از تلاش برای وادار کردن کشورهای دیگر به انتخابی دوگانه است: اینکه فناوری هوش مصنوعی آنها را آمریکا تامین می‌کند یا چین؟ در هفته گذشته این رویکرد صفر و صدی از سوی برد اسمیت، رئیس کمپانی مایکروسافت در جلسه استماع سنا در مورد هوش مصنوعی به تصویر کشیده شد: «عامل اصلی که تعیین می‌کند آمریکا یا چین در این رقابت برنده می‌شوند این است که فناوری کدام‌یک به‌طور گسترده در دیگر کشورهای جهان مورد استفاده قرار گرفته است.»
آمریکا که نگران چالش‌های چین است اخیراً چندین اقدام را برای تقویت جذابیت پیشنهادات خود در زمینه هوش مصنوعی انجام داده است که شامل تملقی در حوزه سیاست در اروپا بود. در ماه فوریه، زمانی که جی‌دی ونس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود در مونیخ اتحادیه اروپا را به فراتر رفتن از قوانین و خصومتی غیردموکراتیک در قبال آزادی بیان متهم کرد، روابط آمریکا و اروپا به کمترین حد ممکن رسید.
در همان ماه، دولت ترامپ یک فرمان اجرایی امضا کرد که در آن اعمال جریمه‌ها بر کمپانی‌های آمریکایی به‌عنوان «اخاذی...طراحی‌شده برای غارت کشورهای آمریکایی» را به سخره می‌گرفت. اما در هفته گذشته، لحن ایالات متحده آمریکا گرم شده است. ونس به‌خودی خود آمریکا و اروپا را «در یک تیم» توصیف کرده است. این تغییر لحن با چندین اقدام برای ترویج زیرساخت‌های هوش‌مصنوعی به‌رهبری آمریکا در دیگر کشورهای جهان همراه شده است.
در 30 آوریل، مایکروسافت تعهدات دیجیتالی جدید اروپا را اعلام کرد: ایجاد مراکز داده‌های عمومی و مستقل، احترام به قوانین اروپا و ایجاد بنیادی برای انعطاف‌پذیری و نوآوری اروپایی. در همین ماه، شرکت OpenAI از «ابتکاری جدید برای حمایت از کشورهای سراسر جهان که می‌خواهند ریل‌های هوش مصنوعی دموکراتیک را بنا کنند» رونمایی کرد. OpenAI این پیشنهاد خود را یک تضاد آشکار غربی در برابر رقبای چینی خود به‌عنوان «نسخه‌های اقتدارگرایانه هوش مصنوعی» معرفی می‌کند.
بیانیه مطبوعاتی آن کاملاً مشخص است: «این پروژه‌ای است که در همکاری با دولت ایالات متحده آمریکا» انجام شده. شاید عجیب‌تر از آن این است که دولت ترامپ به‌طور مرتب برنامه‌ریزی می‌کند تا محدودیت‌های آمریکا را بر صادرات تراشه‌های پیشرفته که برای توسعه هوش‌مصنوعی نقش حیاتی دارند، آسان کند. بر اساس قوانینی دولت بایدن، رئیس‌جمهور پیشین، کشورها باتوجه به محدودیت‌های مربوط به دسترسی آنها به تراشه‌ها، در سه سطح قرار می‌گیرند. بازنگری در این مقررات خبر خوبی هم برای تولیدکنندگان نیمه‌هادی‌ها مانند شرکت Nvidia و هم برای کشورهایی مانند هند، سنگاپور و مالزی است که در غیراین صورت برای دسترسی به تراشه‌های آمریکایی با محدودیت روبه‌رو می‌شدند.
این اقدامات نشان می‌دهند که خطوط نبرد در هوش مصنوعی از ابتکار به زیرساخت گسترش پیدا کرده. همانگونه که ویلیام متیوز، کارشناس اندیشکده چتم هاوس می‌نویسد، چین جایگاه خوبی برای تسریع اجرای فناوری‌های جدید، هم در مقیاس داخلی و هم در سراسر کشورهای در حال توسعه دارد. ایالات متحده نشان می‌دهد که می‌خواهد کشورها انتخاب فوری و دوگانه‌ای داشته باشند: فناوری ما یا آنها؟ اما دهه‌هاست که بسیاری از کشورها از قرار گرفتن در شرایط سخت برای انتخاب اجتناب می‌کنند و قطب‌های دوقلوی قدرت جهانی را دنبال می‌کنند.
بسیاری از آنها همچنان به همین روند ادامه خواهند داد. گستردگی هوش مصنوعی همچنان پراکنده است و برای بسیاری از تصمیم‌گیران هیچ دلیل واضحی برای انتخاب یکی در برابر دیگری وجود ندارد. امروزه یافتن کشوری که درگیر نوعی از مبارزه سخت سیاسی، قانونی یا نظارتی با همان شرکت‌های فناوری نباشد، به چالش تبدیل شده است. چه پلتفرم‌های شبکه‌های مجازی باشند، چه زیرساخت‌های مخابراتی و چه زیرساخت‌های مالی جهانی، ظرفیت استقلال کشورها در فناوری که شهروندان‌شان و سیستم‌های اقتصادی، فرهنگی و سیاسی‌شان استفاده می‌کنند حالا بیشتر از هر زمان دیگری به نگرانی سیاستگذاران تبدیل شده است.
تصادفی نیست که «استقلال» یک روند تکراری در ترغیب‌های آمریکا برای اروپاست. حالا مسئله این است که این ضمانت‌ها کافی هستند یا نه. کشورها حق دارند که در زیرساخت‌های دیجیتال خود تقاضای استقلال داشته باشند. درک اینکه استقلال در کدام بخش از فناوری قابل دستیابی است می‌تواند برنامه‌ریزی درازمدت را مشخص کند.
