آینده جهانی‌سازی

در ژانویه، هنگامی که آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای در لس‌آنجلس رخ داد، الکس جونز، نظریه‌پرداز توطئه مشهور آمریکایی، در پلتفرم ایکس (توئیتر سابق) نوشت که این آتش‌سوزی‌ها «بخشی از یک توطئه جهانی‌گرایان برای جنگ اقتصادی و صنعتی‌زدایی از ایالات متحده است.» اگرچه ادعای او درباره علت این آتش‌سوزی‌ها به شدت غیرواقعی بود، او به درستی اشاره کرد که این رویدادها به نوعی با جهانی‌سازی مرتبط هستند.

سال گذشته، گرم‌ترین سال ثبت‌شده زمین در تاریخ بود و احتمالاً گرم‌ترین سال در ۱۲۵ هزار سال اخیر. برای اولین بار، دمای میانگین جهانی از هدف تعیین‌شده در توافق اقلیمی پاریس یعنی افزایش 1/5 درجه سلسیوس بالاتر از سطوح پیش از صنعتی‌شدن فراتر رفت. دانشمندان معتقدند که تغییرات اقلیمی عمدتاً ناشی از فعالیت‌های انسانی است.

جهانی‌سازی به معنای وابستگی متقابل کشورها در مقیاس جهانی است. تجارت میان کشورهای مختلف اروپایی نمادی از وابستگی منطقه‌ای است، درحالی‌که تجارت بین اروپا و کشورهایی نظیر ایالات متحده یا چین نماد جهانی‌سازی است. دونالد ترامپ، با تهدید چین به تعرفه‌های اقتصادی، تلاش دارد وابستگی‌های اقتصادی جهانی را کاهش دهد، زیرا معتقد است که جهانی‌سازی منجر به از دست دادن صنایع داخلی و مشاغل در آمریکا شده است. اقتصاددانان در مورد میزان تأثیر تجارت جهانی بر کاهش مشاغل نظرات مختلفی دارند.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که رقابت خارجی باعث از دست رفتن میلیون‌ها شغل شده است، اما بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که دلیل اصلی، اتوماسیون بوده است. اتوماسیون می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد، اما همزمان با ایجاد تغییرات اقتصادی، باعث از بین رفتن مشاغل در برخی صنایع می‌شود. در این میان، رهبران پوپولیست از مهاجران به‌عنوان مقصر این تغییرات اقتصادی استفاده می‌کنند.

با اینکه مهاجرت ممکن است در بلندمدت به نفع اقتصاد باشد، پوپولیست‌ها از آن به‌عنوان عامل بحران‌های کوتاه‌مدت استفاده می‌کنند. پس از پایان جنگ سرد، تجارت جهانی و مهاجرت تسریع شد و جهانی‌سازی به سرعت گسترش یافت. اما آیا ممکن است این روند معکوس شود؟ در گذشته، جهانی‌سازی اقتصادی با آغاز جنگ جهانی اول کاهش یافت و سهم تجارت از تولید ناخالص جهانی به مدت پنجاه سال در سطح پایینی باقی ماند. اکنون که برخی سیاستمداران آمریکایی خواستار قطع کامل روابط اقتصادی با چین هستند، ممکن است جهانی‌سازی اقتصادی دوباره دچار رکود شود.

با این حال، هزینه‌های بالای قطع روابط با چین که سالانه بیش از نیم تریلیون دلار ارزش دارد، باعث می‌شود که چنین اقدامی بعید به نظر برسد؛ هرچند که جنگ بر سر تایوان می‌تواند باعث توقف کامل تجارت بین ایالات متحده و چین شود. در هر صورت، برای درک آینده جهانی‌سازی باید به فراتر از جنبه‌های اقتصادی نگاه کنیم. جهانی‌سازی شامل وابستگی‌های نظامی، زیست‌محیطی، اجتماعی و بهداشتی نیز می‌شود. تغییرات اقلیمی که موجب افزایش طوفان‌ها، آتش‌سوزی‌ها و ذوب یخ‌های قطبی می‌شود، از نتایج دیگر جهانی‌سازی است.

پاندمی کووید-۱۹ نیز به‌وضوح نشان داد که تهدیدات بهداشتی جهانی می‌توانند هزینه‌های سنگینی برای کشورهای مختلف به‌دنبال داشته باشند. دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که تغییرات اقلیمی هزینه‌های زیادی به‌همراه خواهد داشت، چراکه یخ‌های قطبی در حال ذوب‌شدن هستند و شهرهای ساحلی در آینده‌ای نه‌چندان دور به زیر آب خواهند رفت.

این تغییرات اقلیمی حتی در کوتاه‌مدت نیز باعث افزایش شدت و فراوانی طوفان‌ها و آتش‌سوزی‌ها خواهد شد. به‌طور جالبی، درحالی‌که ممکن است تلاش‌هایی برای محدود کردن برخی از انواع جهانی‌سازی که منافع خاصی دارد صورت گیرد، ما قادر به مقابله با دیگر انواع جهانی‌سازی که هزینه‌های زیادی به همراه دارند، نخواهیم بود.

یکی از اقدامات اولیه دولت دوم ترامپ خروج ایالات متحده از توافق پاریس و سازمان بهداشت جهانی بود. آینده جهانی‌سازی همچنان با چالش‌های زیادی روبه‌رو خواهد بود. وابستگی‌های طولانی‌مدت بین‌المللی ادامه خواهند داشت، مگر اینکه تغییرات اساسی در فناوری‌های حمل‌ونقل و ارتباطات رخ دهد. جهانی‌سازی اقتصادی، که از قرن‌ها پیش و به‌ویژه از زمان جاده ابریشم در چین آغاز شد، همچنان در حال تحول است.

از قرن پانزدهم با اختراعات در حمل‌ونقل دریایی و آغاز عصر اکتشافات و سپس در قرن نوزدهم و بیستم با اختراع کشتی‌های بخار و تلگراف، جهانی‌سازی تسریع شد. اکنون، انقلاب اطلاعاتی در حال تغییر اقتصادهای خدماتی است و اینترنت و هوش مصنوعی به این روند شتاب بیشتری خواهند بخشید. در نهایت، جهانی‌سازی همچنان ادامه خواهد یافت، اما نوع آن ممکن است تغییر کند و منافع آن کمتر به نفع کشورهای مختلف باشد.