اندیشکده‌ها

صف‌کشی فرانسه مقابل باکو و آنکارا در قفقاز

دکتر محمود شوری در گفت‌وگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، با اشاره به اعلام آمادگی ارمنستان برای امضای توافقنامه صلح با جمهوری آذربایجان تا پیش از پایان سال میلادی، تصریح کرد: تغییرات در جهت‌گیری سیاست خارجی ارمنستان، از سال 2018 و زمانی که پاشینیان به قدرت رسید، نوع روابط این کشور با روسیه را تحت تاثیر قرارداد. ارمنی‌ها امیدوار بودند با این تغییر نگرش و نزدیک شدن بیشتر به غرب، شرایط را برای خود حداقل به لحاظ اقتصادی، بهبود دهند، اما آنچه که در این سال‌ها نصیب ارمنستان شد، دورشدن روسیه از این کشور و کاهش تمایل مسکو نسبت به تضمین امنیت ارمنستان بود. وی با یادآوری اینکه حتی روسیه نیز در سال‌های اخیر تمایلی به ادامه تصرف مناطقی که ارمنستان در دهه 1990 تصرف کرده بود، نداشت و پیشنهاد می‌کرد حداقل بخشی از این مناطق به آذربایجان برگردانده شود تا معاهده صلحی شکل بگیرد، افزود: ارمنی‌ها از یک سو در نگرش داخلی و خارجی خود تغییراتی ایجاد کردند و از سوی دیگر، به لحاظ نظامی، موازنه در منطقه به تدریج به نفع آذربایجان در حال تغییر بود. باکو با توجه به ظرفیت‌های نظامی‌ای که ایجاد کرده بود، در جنگ 2020، توانست مناطق تحت تصرف ارامنه را پس بگیرد و معادله نظامی را به نفع خود تغییر دهد. روس‌ها نیز چندان واکنش قدرتمندانه‌ای نشان ندادند و با توجه به درگیری درجنگ با اوکراین، توان آنها حتی افول بیشتری پیدا کرد. محمود شوری به تاکیدات ایروان درخصوص ضرورت امضای معاهده صلح با باکو با هدف تثبیت صلح در منطقه اشاره کرد و گفت: ارمنستان تلاش دارد تا با پیشبرد توافق صلح، آذربایجان را به سمتی ببرد که وضعیت موجود ارمنستان را به رسمیت بشناسد و دیگر هیچ ادعای ارضی نسبت به آن نداشته باشد و باکو نیز در این رابطه مقداری دوپهلو موضع‌گیری می‌کند. وی خاطرنشان کرد: آذربایجان اگرچه به‌طور اصولی با امضای موافقت‌نامه صلح موافقت می‌کند اما در عمل، همچنان امیدوار است با توجه به برتری نظامی که در سال‌های اخیر به دست آورده و برخی حمایت‌های خارجی موجود که برای خود دارد، برخلاف حمایت‌های در حد وعده‌ای که از ارمنستان مطرح می‌شود، از این ظرفیتی که برای خود ایجاد کرده، استفاده کند و اهداف بلندپروازانه‌ای که در منطقه دارد، از جمله و در کمترین حد، ادعاهای ارضی که نسبت به چند روستای ارمنی دارد را دنبال کند. شوری با بیان اینکه این شرایط در آینده می‌تواند وضعیت در منطقه قفقاز را دچار تنش و تغییر کند، اظهارداشت: هرچند اکنون فرانسه وارد حمایت نظامی از ارمنستان شده اما بعید است که این حمایت‌ها بتواند موازنه را به نفع ارمنستان تغییر دهد. فرانسه سعی دارد به‌نوعی ارامنه را متقاعد کند که برای تضمین امنیت خود، به‌جای تکیه بر روسیه و ایران، نگاه‌شان به سمت اروپا و فرانسه باشد و تنها فرانسه است که می‌تواند حمایت نظامی آشکاری از ارمنستان به عمل آورد. ضمن اینکه فرانسه در هفته‌های گذشته، احتمال دخالت نظامی برای دفاع از ارمنستان، در منطقه قفقاز و علیه جمهوری آذربایجان را رد کرده بود. شوری با اشاره به نقش مهم ارمنی‌های ساکن در فرانسه با بیان اینکه ارامنه، بخشی معنادار از جامعه فرانسه هستند، یادآورشد: پیش از این، مجلس سنای فرانسه در نوامبر ۲۰۲۰ به اعمال تحریم‌ها علیه آذربایجان و به رسمیت شناختن قره‌باغ کوهستانی به‌عنوان یک جمهوری مستقل رای مثبت داده بود و همچنین خواستار خروج نیروهای آذربایجان از سرزمین مورد مناقشه شده بود. ضمن اینکه پاریس تاکنون 5/12میلیون یورو کمک بشردوستانه به ارمنستان ارسال کرده و برای حمایت از ارمنستان قصد دارد در استان سیونیک، کنسولگری افتتاح کند. وی نوع روابط فرانسه و ترکیه و حمایت‌هایی که از یونان می‌کند را در سیاست حمایتی فرانسه از ارمنستان نیز مؤثر عنوان کرد و افزود: فرانسه، پس از روسیه، دومین سرمایه‌گذار خارجی بزرگ در ارمنستان از سال ۲۰۱۶ است. این کشور تلاش دارد با تقویت پیوند با ارمنستان، بین این کشور و روسیه فاصله ایجاد کند. در این راستا حمایت نظامی فرانسه از ارمنستان، تحول مهم و جدیدی است که بعد از تضعیف موقعیت روسیه در ارمنستان شاهد آن هستیم.