مهدی دولت کارشناس اقتصادی:بخش خصوصی انگیزه سرمایه‌گذاری ندارد
کمبود و قطعی برق تبدیل به یک چالش جدی و اساسی برای صنایع شده است. قطعی برق دو عامل اصلی دارد: نخست؛ نبود سرمایه‌گذاری در این بخش و دوم؛ فرسودگی صنعت برق در کنار افزایش بی‌رویه ماینرهای ارز دیجیتال.
کمبود و قطعی برق تبدیل به یک چالش جدی و اساسی برای صنایع شده است. قطعی برق دو عامل اصلی دارد: نخست؛ نبود سرمایه‌گذاری در این بخش و دوم؛ فرسودگی صنعت برق در کنار افزایش بی‌رویه ماینرهای ارز دیجیتال. دو عامل در بلندمدت باعث شده که صنایع و مصارف خانگی همواره در فصول گرم سال با قطعی برق و نبود انرژی مواجه باشند. مهدی دولت، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «هم‌میهن» این عوامل را تشریح می‌کند.
مهمترین عامل قطعی برق چیست؟
عامل اول مربوط به ماینرهای ارز دیجیتال، به ویژه بیت‌کوین است. این دستگاه‌ها مصرف برق بسیار بالایی دارند و در واقع ظرفیت چند نیروگاه را به خود اختصاص داده‌اند. جالب اینجاست که وقتی قیمت بیت‌کوین در دوره‌ای به زیر ۲۰ هزار دلار رسید، بسیاری از ماینرها خاموش شدند و ما کاهش محسوسی در کسری برق مشاهده کردیم.
عامل دوم و اساسی‌تر، فرسودگی و عدم سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌های تولید برق است. درحالی‌که در دهه‌های گذشته به توسعه صنایع توجه شد، اما زیرساخت‌های برق به‌طور متناسب تقویت نشد. امروز شاهد کسری ۳۰ تا ۴۰ درصدی برق هستیم که فشار زیادی به صنایع وارد می‌کند.
نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال مستقیماً بر مصرف برق تأثیر دارد؟
دقیقاً! متأسفانه هرچه قیمت بیت‌کوین افزایش می‌یابد، استقبال از استخراج آن بیشتر می‌شود و این به معنای فشار بیشتر بر شبکه برق کشور است. به‌طوری‌که می‌توان گفت گاهی مجبوریم برای تأمین برق صنایع، آرزوی کاهش قیمت بیت‌کوین را داشته باشیم!
این قطعی‌ها چه تأثیری بر صنایع می‌گذارد؟
برای صنایع انرژی‌بر مثل فولاد و پتروشیمی، قطعی برق به معنای توقف کامل تولید است. این روند نه‌تنها باعث کاهش تولید می‌شود، بلکه خسارات سنگینی هم به تجهیزات وارد می‌کند. بسیاری از خطوط تولید باید به صورت ۲۴ ساعته کار کنند و هرگونه قطعی، هزینه‌های زیادی را به صنایع تحمیل می‌کند.
راه‌حل این معضل چیست؟
در کوتاه‌مدت، صنایع می‌توانند به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر یا استفاده از ژنراتورهای کمکی بروند. اما راه‌حل اساسی، ساخت نیروگاه‌های جدید است که متأسفانه حداقل ۵ تا ۱۰ سال زمان می‌برد.
موانع سرمایه‌گذاری در این بخش چیست؟
دو مشکل اصلی وجود دارد: اول تحریم‌ها که مانع جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌شود، و دوم قیمت‌گذاری دستوری برق که انگیزه بخش خصوصی را از بین برده است. اگر قیمت‌گذاری واقع‌بینانه‌تری داشتیم، شاید امروز با این مشکلات مواجه نبودیم.
آینده این بحران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متأسفانه در کوتاه‌مدت، روند بهبودی نمی‌بینم، مگر اینکه یا قیمت بیت‌کوین به شدت کاهش یابد، یا سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در بخش نیروگاهی انجام شود. این بحران نتیجه سال‌ها بی‌توجهی به صنعت برق به عنوان یک زیرساخت حیاتی است.
