تهدید رئیس توتال از سوی موتورسواران
بعد از آنکه برجام، ایران را از سایه تحریمها خارج کرد و دست دولت حسن روحانی برای بستن قراردادهای نفتی باز شد، شرکت توتال فرانسه یکی از گزینههای مناسب برای مشارکت در توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی در نظر گرفته شد و این قرارداد در تیرماه سال ۱۳۹۶ بسته شد؛

بعد از آنکه برجام، ایران را از سایه تحریمها خارج کرد و دست دولت حسن روحانی برای بستن قراردادهای نفتی باز شد، شرکت توتال فرانسه یکی از گزینههای مناسب برای مشارکت در توسعه فاز 11 پارس جنوبی در نظر گرفته شد و این قرارداد در تیرماه سال ۱۳۹۶ بسته شد؛ قراردادی 4/8 میلیارد دلاری که اولین سرمایهگذاری یک شرکت خارجی در زمینه انرژی در ایران پس از رفع تحریمها براساس توافقنامه برجام بود و براساس آن در این میدان نفتی شرکت پترو پارس 19/9 درصد، شرکت سیانپیسی چین ۳۰ درصد و توتال 50/1 درصد سهم داشتند؛ هرچند با خروج آمریکا و ترامپ از برجام این قرارداد نیز به محاق رفت و شرکت فرانسوی ایران را ترک کرد.
هرچند امضای این قرارداد حتی بعد از برجام چندان آسان و ساده نبود. به تازگی علی کاردر، معاون پیشین وزیر نفت دولت حسن روحانی در میزگردی با عنوان «بررسی تاریخی و چشمانداز تاثیرات متقابل سیاست خارجی و نفت» که در خبرگزاری خبرآنلاین برگزار شده، روایت جالبی از روز قرارداد گفته و خاطره قرار حمله تعدادی موتورسوار به رئیس توتال را اینگونه تعریف کرده است: «ما قرار بود قرارداد توتال را ببندیم و همه مسائل را حل کرده بودیم، آقای پیونه رئیس توتال با هواپیمای شخصی خود آمدند و با یکدیگر به کوشک رفتیم تا قراردادی که تنظیم کرده بودیم را در سالن امضا کنیم.
ناگهان خبر رسید که تعدادی موتورسوار آمدهاند و قرار است رئیس توتال را بزنند. ما با همه مقامات تماس گرفتیم که مگر خودتان اذن نداده بودید که ایشان تشریف بیاورند پس زدن دیگر چرا؟ زدن ایشان به منزله این است که بقیه هم نیایند. در نهایت هماهنگی شد و نیروهای انتظامی نیز آمده بودند و یک مقامی از جایی آمدند و وقتی موتورسواران شنیدند که آن مقام به ما پیوست و در جلسه امضا کردن قرارداد حضور دارد، همه موتورسواران رفتند و فهمیدند که تاییدیه آمده است و کار ما راحتتر شد.»
در همان سالها منتقدان دولت حسن روحانی بارها او و وزارت نفت که بیژن زنگنه وزارت آن را برعهده داشت مورد هجوم قرار دادند و بارها پای او برای توضیح به مجلس باز شد اما زنگنه عنوان کرد که «این قرارداد را وزارت نفت امضا نکرده بلکه امضای نظام پای آن وجود دارد.»
جالب آنکه نمایندگان پارلمان نیز تاکید کرده بودند که مجلس نظارت کامل بر تنظیم و اجرای قرارداد با توتال را داشته و آن را تایید کرده بود و علی لاریجانی که در آن زمان رئیس مجلس بود، گفته بود: «قرارداد توتال توسط هیئت نظارت بر قراردادهای نفتی با حضور رؤسای کمیسیونهای انرژی و بودجه رصد میشود و برای نظارت بر این موضوع هیئت نظارتی وجود دارد متشکل از قوه قضائیه و دو نفر از مجلس که رؤسای کمیسیونهای انرژی و برنامه و بودجه هستند.»
کاردر در ادامه این نشست به اتفاقات نفتی بعد از برجام اینگونه اشاره کرده و گفت: «در این دوره قراردادهای فراوانی منعقد شد و به تعبیر دکتر ظریف (این جمله را مستقیماً به من گفتند) تنها گروهی که بیشترین استفاده را از دورهی برجام کرد شرکت ملی نفت ایران بود. در این دوره حدود یازده موافقتنامه HOA و سه قرارداد رسمی بینالمللی منعقد شد.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا ظرفیت نفتی ایران در دورهی برجام تبدیل به موتوری برای بهبود روابط خارجی شد؟، عنوان کرد: «از این زاویه نگاه کنیم که بخش خارجی یک بستر فراهم کرده بود؛ ولی در اینجا ما لیدرشیپی نداشتیم. درواقع اگر فضای خارجی به وجود نمیآمد، ما نمیتوانستیم در آن بازی کنیم. فضای خارجی را بخش امور خارجه ایجاد کرد و ما توانستیم از آن فرصت استفاده کنیم.»
کاردر افزود: «استنباط من از مذاکرات با تمام مدیران عامل شرکتهای نفتی در آن برهه این بود که میخواهند ایران را هم در سبدشان داشته باشند اما اینگونه نبود که جای وسیعی برای آن باز کرده باشند.»
در هر صورت شرکت نفتی توتال فرانسه از فردای امضای قرارداد و استقرار در ایران تا مرداد سال ۱۳۹۷، ۹۰ میلیون دلار سرمایهگذاری در فاز ۱۱ پارس جنوبی انجام داده بود اما خروج آمریکا از برجام و آغاز تحریمها همه چیز را بههم ریخت.