خاورمیانه منهای ایران در جمع برندهای برتر
در جدیدترین رتبهبندی برند فایننس، 500 برند بزرگ دنیا رتبهبندی شدهاند و اعلام شده که 100 برند ارزشمند دنیا روی هم بیش از 5 تریلیون دلار ارزش دارند. در این میان اپل دوباره با اختلاف زیادی باارزشترین برند جهان است.
برندها رتبهبندی میشوند. در این رتبهبندی شاخصهایی وجود دارد که برندها براساس این شاخصها نمره میگیرند و رتبه آنها مشخص میشود. یکی از این رتبهبندیها توسط «برند فایننس» ارائه شده است. در این رتبهبندی شاخصهایی چون اثر برند و قدرت برند بررسی میشود. در این رتبهبندی شرکتهایی از همسایگان ایران هم جایگاههای خوبی کسب کردهاند. با توجه به اینکه اصلیترین تولید خاورمیانه، نفت و محصولات نفتی است، پس تعجبی ندارد که دو شرکت نفتی آرامکو عربستان و آدنوک امارات در جمع این برندهای برتر دنیا قرار داشته باشند. این درحالی است که هرچند ایران هم تولیدکننده نفت است اما هیچ شرکتی از ایران در جمع 500 برند برتر دنیا قرار ندارد. در رتبهبندی امسال برندها، 100 برند برتر به ترتیب متعلق به حوزههای تکنولوژی با 17 برند، رسانه با 9 برند، خردهفروشی با 17 برند، مخابرات با 9 برند، بانکداری و بیمه با 14 برند، انرژی با 12 برند، غذا و آشامیدنی با 8 برند، خودروسازی با 10 برند و خدمات بهداشتی با 4 برند بود که جایگاههای اول تا نهم رتبهبندی کلی را به خود اختصاص دادهاند. از این 100 شرکت، آرامکوی عربستان در همسایگی ایران رتبه 36 دنیا را در میان باارزشترین برندها کسب کرده است. رتبه اول برندها با سریعترین رشد هم به انویدیا رسیده که توانسته ارزش برند خود را 9/162درصد افزایش دهد. در میان کشورهای دنیا هم بیش از نیمی از 100 برند باارزش در ایالات متحده هستند و ارزش مجموع آن به 2/3تریلیون دلار میرسد. چین، آلمان، ژاپن، کره جنوبی، بریتانیا و فرانسه به ترتیب رتبههای بعدی را در مالکیت 100 برند برتر کسب کردهاند.
برند اپل، حکمرانی در اوج
اپل در سال جاری به رشد ارزش برند واقعاً استثنایی دست یافته و ارزش برند آن با افزایش 219 میلیارد دلاری در یک سال به 6/516میلیارد دلار رسیده است. رشد امسال برند اپل تقریباً برابر با ارزش کل برندهای استارباکس، مرسدس بنز، تسلا و پورشه بوده و در ارزشگذاری باارزشترین و قویترین برندهای جهان موفقیتی بیسابقه است. اپل جایگاه خود را بهعنوان بازیگر برتر در بازار گوشیهای هوشمند پریمیوم با 71 درصد سهم ارزش حفظ کرده است. براساس گزارش جدید «برند فایننس»، برند اپل با امتیاز شاخص قدرت برند 5/86 از 100 و رتبه قدرت برند مرتبط AAA، همچنان رتبه اول دنیاست؛ سال قبل رتبه اپل در این گزارش AAA- بود. در ایالات متحده، اپل در بین برندهای فناوری از نظر کیفیت محصول بالاترین رتبه را دارد. این برند ارزش نام تجاری خود را از طریق تنوع استراتژیک محصولات و بهینهسازی فرایند تولید افزایش داده است. از سویی این برند از وابستگی شدید به فروش آیفون به سمت سرمایهگذاری در لوازم جانبی و خدماتی مانند خدمات اشتراک Apple TV حرکت کرده است. بررسیها نشان میدهد بیش از 50 درصد از کسانی که در نظرسنجیهای مرتبط شرکت کردهاند، اپل را گرانقیمت میدانستند، اما اعلام کردهاند که این برند ارزش قیمتش را دارد.
مایکروسافت، انویدیا
نکته مهم گزارشهای امسال، دستاوردهای قوی کسبوکارهایی است که سرمایهگذاری زیادی در حوزه هوش مصنوعی داشتهاند. از این نظر ارزش برندهای پرطرفداری چون مایکروسافت و انویدیا به شدت افزایش پیدا کرده است. ارزش برند مایکروسافت با 78 درصد افزایش به 4/340میلیارد دلار رسید و با دو پله جهش به رتبه دوم رسید. انویدیا، شرکت مهم تامینکننده تراشه برای هوش مصنوعی، ارزش برند خود را با 163 درصد افزایش به 5/44میلیارد دلار رساند و آن را به سریعترین برند در حال رشد در سال جاری تبدیل کرد. محققان تلاشهای انویدیا را بسیار نوآورانه میدانند؛ بهطوریکه این شرکت را بهعنوان یکی از پیشروان بازار تراشههای هوش مصنوعی ذکر کردهاند.
گوگل، سوم جهان
گوگل با ثبت 19 درصد افزایش در ارزش برند و رسیدن به رقم 4/333میلیارد دلار، جایگاه سوم را حفظ کرده است. این شرکت رشد درآمد کلی خوبی داشته که عمدتاً به عملکرد مثبت آن در زمینه هوش مصنوعی و عملکرد مالی کلی نسبت داده میشود. با این حال، گوگل چندین تغییر را در چشمانداز کسبوکار خود انجام داده که با کاهش 6 درصدی نیروی کارش همراه بوده است. این امر نشاندهنده اقدامات استراتژیک برای کاهش هزینهها در بحبوحه کاهش سرعت تبلیغات دیجیتال است. گوگل با چالشهای بیشتری مواجه است که ناشی از دعوای حقوقی است که بر سر ادعای استفاده غیرمجاز از دادههای کاربران برای آموزش ابزارهای هوشمصنوعی به راه افتاده است. گوگل بهعنوان یکی از چهار برند فناوری ایالات متحده در 10 برند باارزشترین برندهای سال جاری، از نظر ارزش عقبتر از همتایانش در سیلیکونولی یعنی اپل و مایکروسافت است، اما جایگاه سوم جهانی را از نظر قدرت برند در حالی کسب کرده که غول پیامرسان چین، ویچت و یوتیوب آلفابت را پشت سر گذاشته است. نام تجاری گوگل به معنی سطح بالایی از رضایت مشتری است که باعث شده گوگل در ردههای بالای 10 برند برتر قرار گیرد.
آمازون سقوط از رتبه اول به چهارم
آمازون، باارزشترین برند جهان در سال 2023، با رشد 3 درصدی ارزش برند به 9/308 میلیارد دلار، به جایگاه چهارم سقوط کرده است. بازار مصرف چالشبرانگیز 12 ماه گذشته، تحت تاثیر نرخهای بالای بهره، تورم و بحران هزینه زندگی، به چشماندازهای آمازون آسیب رسانده است. درحالیکه سایر خردهفروشان آنلاین تبلیغات مجازی خود را ادامه میدهند، آمازون فرصتهای تبلیغاتی تعاملی در پخش تلویزیونی را مدنظر قرار داده است. علاوه بر این، این شرکت در شبکههای رسانههای خردهفروشی سرمایهگذاری میکند تا ردپای بازاریابی دیجیتال خود را گسترش دهد. آمازون در واکنش به روشهای ردیابی سنتی مشتریان همچون کوکیها که امروزه کارایی خود را از دست میدهند، قصد دارد با استفاده از ترکیبی از دادههای شخص اول (First Party) و بررسی دقیق خردهفروشی، ارتباط و اعتبار آگهیهای خود را بهبود دهد. آمازون بهرغم تغییراتی در ارزش برند، رتبه قدرت برند AAA خود را حفظ کرده است. توجه ویژه به برند و وفاداری مشتریان به آمازون، از عناصر کلیدی قدرت برند آمازون هستند.
تیکتاک، صعود از دهمین به هفتمین
تیکتاک یا «دوئین» با افزایش 28درصدی ارزش برند به 2/84میلیارد دلار ارزش دست یافته است و همچنان به رشد سریع ارزش برند خود ادامه میدهد. در غرب، تیکتاک یک موتور بازاریابی نظیر به نظیر(peer-to-peer) برجسته ساخته است که به مصرفکنندگان اجازه میدهد بهراحتی محتواها را با افرادی که اکانت تیکتاک ندارند هم به اشتراک بگذارند و به این ترتیب بهطور مؤثر اقدام به جذب کاربر کرده است. دوئین (نام تجاری چینی که مخاطبان غربی به عنوان تیکتاک میشناسند) تبدیل شده به چیزی فراتر از یک کانال رسانهای که شاید یک پلتفرم تجارت الکترونیک قوی شبیه به آمازون در غرب ایجاد کند. از سویی آگاهی از برند تیکتاک (Awareness Brand) به سطح بالای 91 درصد در دنیا رسیده است.
ویچت قویترین برند چینی قابل اعتماد
علاوه بر ارزش برند، قدرت نسبی برندها هم براساس معیارهای ارزیابی سرمایهگذاری بازاریابی، ارزش ویژه سهامداران و عملکرد تجاری تعیین میشود. با این حساب ویچت قویترین برند جهان است که دارای امتیاز شاخص قدرت برند 3/94 از 100 و رتبه قدرت برند مرتبط AAA+ است. فقط یازده برند دیگر یوتیوب، گوگل، مارینا بیسندز، وولیانگی، دیلویت، کوکاکولا، نتفلیکس، رولکس، فراری، موتایی و آیسیبیسی، در رتبهبندی جهانی 500 برند، رتبه برتر AAA+ را کسب کردهاند. قدرت برند استثنایی ویچت به واسطه جایگاه مهم، آشنا و قابل اعتماد آن در چین به دست آمده است. این ارتباط بینظیر، جایگاه ویچت را بهعنوان بخش جداییناپذیر زندگی روزمره میلیونها کاربر چینی، مستحکمتر کرده است. براساس آخرین ارزیابیها 81 درصد از پاسخدهندگان در چین، کاربران فعلی برند ویچت هستند. این برند جایگاه برتر «برآوردن نیازهای مشتری» را در چین به دست آورده است. هرچند همانند سایر برندهای چینی، ویچت باید با تداوم رکود اقتصادی چین که در سال جاری و پس از آن پیشبینی شده است، مقابله کند که در نهایت پتانسیل مالی و در نتیجه ارزش کلی برند آن را محدود میکند. امسال ارزش برند ویچت با 17 درصد کاهش به 8/41میلیارد دلار رسید.
قاره آمریکا
ایالات متحده همچنان در ردهبندی برترین برندها، در جایگاه برتر قرار دارد. اکنون 201 برند از 500 برند بررسی شده در سال 2024 و بیش از نیمی از ارزش کلی این برندها از آنِ ایالات متحده است. برندهای برتر در ایالات متحده در مجموع ارزشی برابر با 2/3 تریلیون دلار دارند و ارزش کل برندهای ایالات متحده 5/4 تریلیون دلار است. امسال ایالات متحده چهار برند برتر باارزش جهان را در خود جا داده و گروه سامسونگ کرهجنوبی باارزش برند 4/99میلیارد دلار در جایگاه پنجم قرار گرفته است. تیدیبانک جایگاه خود را بهعنوان باارزشترین برند کانادایی حفظ کرده و با ارزش برند 19میلیارد دلاری، صدمین برند ارزشمند در جهان است، اما با این حال تیدی امسال از رتبه 93 به رتبه 100 در رتبهبندی جهانی 500 برند برتر نزول پیدا کرده است. آربیسی با ارزش 4/16میلیارد دلار و کانادا لایف با ارزش 6/11 میلیارد دلار سه برند برتر کانادا هستند که به ترتیب در جایگاههای 119 و 178 دنیا قرار گرفتهاند. امسال کرونا اکسترا بهعنوان باارزشترین برند آمریکای لاتین ظاهر شد. ارزش این برند با 40 درصد افزایش به رقم چشمگیر 4/10 میلیارد دلار رسید و از ایتائو پیشی گرفت. تحقیقات برند فایننس خبر از افزایش قابل توجهی در قدرت این برند در سطح جهانی داده که ناشی از افزایش توجه، شهرت و ادراک پایداری توسط مصرفکنندگان است. این قدرت براساس افزایش 19درصدی فروش در خارج از مکزیک شکل گرفته است زیرا مصرفکنندگان بهطور فزایندهای کرونا اکسترا را بهعنوان یک محصول ممتاز در میان نوشیدنیها درک کردهاند. ایتائو دومین برند باارزش از آمریکای لاتین است که با کاهش جزئی 4 درصدی ارزش برند خود را به 3/8میلیارد دلار رساند. کاهش ارزش این برند اساساً به دلیل کاهش قدرت برند همراه با کاهش سرمایهگذاری ایجاد شد. اگرچه حمایت مالی از فوتبال توسط ایتائو آگاهی بالا از برند را حفظ میکند، مشتریان نسبت به سالهای گذشته کمتر احتمال دارد که این نام تجاری را به دیگران توصیه کنند. برند بانکو دو برزیل که شرکت خدمات مالی و بانکداری است، قویترین برند برزیل در رتبهبندی جهانی 500 است. ارزش برند آن با 11 درصد افزایش به 5/5میلیارد دلار رسیده که با شاخص قدرت برند بالای 1/79 و رتبه برند AA+ تکمیل شده است. مودلو اسپشیال، دومین برند قدرتمند منطقه نیز با افزایش 24درصدی ارزش برند به 2/5میلیارد دلار، رشد قابلتوجهی را در میان برندهای برتر با زمینه نوشیدنیها به دست آورد. شاخص قدرت برند آن 9/78و رتبهبندی برند AA+ نشان میدهد مشتریانی که آن را به دیگران توصیه میکنند، افزایش یافته است.
خاورمیانه
آرامکو، باارزشترین برند خاورمیانه، با رتبه 36، در سال جاری کاهش ارزش برند را تجربه کرده و ارزش آن به 6/41میلیارد دلار کاهش یافته است. این کاهش، اگرچه عمدتاً ناشی از درآمد بود، با کاهش کیفیت و قابلیت اطمینان درکشده آرامکو نیز مرتبط بود. با افزایش تولید نفت آمریکا و اروپا در واکنش به تحریمهای روسیه و کاهش تقاضای چین، آرامکو با چالش جایگاهیابی برند مواجه است، زیرا مصرفکنندگان داخلی و منطقهای نفت بازار نسبتاً کوچکی دارند. ارزش نام تجاری آدنوک، دومین برند ارزشمند خاورمیانه، طی سال گذشته با رشد 7 درصدی به 2/15میلیارد دلار رسیده است. این امر به دلیل بهبود یک امتیازی در شاخص قدرت-اثر برند آن و رسیدن به امتیاز 2//80بوده و اکنون یک برند دارای رتبه AAA است. آدنوک فعالیتهای خود را متنوع کرده و نام تجاری خود را در سطح بینالمللی از طریق خرید سهام دیگر شرکتها رشد داده است و اخیراً یک سرمایهگذاری استراتژیک در استورگا انجام داده؛ استورگا شرکتی است که بر توسعه پروژههای جذب و ذخیره کربن جهانی تمرکز دارد و مقر آن در لندن است. قدرت برند آدنوک در رتبه 128 نیز به دلیل تعهد آن به کربنزدایی بهبود یافته است. این شرکت یکی از 50 بنیانگذار منشور کربنزدایی نفت و گاز است؛ تعهدی جهانی برای سرعت بخشیدن به اقدامات اقلیمی در صنایع سوخت فسیلی که در کاپ 28 راهاندازی شد. استیسی سعودی هم با افزایش 12درصدی ارزش برند خود به 9/13میلیارد دلار و ورود به رتبه 150 برند برتر در رتبهبندی جهانی 500 در سال جاری، رشد چشمگیری را نشان داده است. این دستاورد، استیسی را به اولین برند مصرفکننده در خاورمیانه تبدیل میکند که وارد 150 برند ارزشمند در سطح جهان میشود. استیسی گامهای مهمی در استراتژی توسعه خود برداشته و سیستم یکپارچهای را از شرکتهای تابعه در زیرساختهای دیجیتال، اینترنت اشیا، رایانش ابری، امنیت سایبری، خدمات برونسپاری کسبوکار و مخابرات ایجاد کرده و همکاریهایی در حوزه فینتک با پیتیمبانک هند و در حوزه سرگرمی با استیسی تیوی و استیسی پلی دارد. استیسی سهامی از شرکت تلفونیکای اسپانیا، یکی از بزرگترین شرکتهای مخابراتی در جهان را خرید و نقطه عطفی کلیدی در مسیر رشد استیسی در سال 2023 برداشته شد. نام تجاری استیسی در این سال بیشتر تقویت شده و نقش مهمی در ایجاد تعهد استیسی به رشد و تنوع مداوم محصولات ایفا کرده است.
قاره اروپا
دویچه تلکوم آلمان که ارزش برند آن با 17درصد افزایش به 3/73میلیارد دلار رسید با پیشیگرفتن از ورایزن آمریکا عنوان ارزشمندترین برند مخابراتی جهان را به خود اختصاص داده است. این شرکت در رتبه نهم جهانی قرار دارد و بهعنوان باارزشترین برند اروپایی پیشتاز این قاره است. درآمدهای خدمات گروه دویچه تلکام به دلیل قدرت شبکه افزایش یافته درحالیکه راهاندازی موفق فیبر نوری در اروپا، در کنار پیشتازی در حوزه G5 در ایالات متحده، شاخص ادراک اتصال این شرکت را افزایش داده است. دویچه تلکام در معیارهای رضایت مشتری برجسته عمل کرده و باعث افزایش شاخص قدرت برند به 83شده است. مرسدس بنز با یک درصد افزایش ارزش برند در سال جاری و رسیدن ارزش آن به 4/59 میلیارد دلار، بهعنوان دومین برند اروپایی باارزش به دنبال دویچه تلکام است. مرسدس بنز با افزایش قابلتوجه رتبه خدمات مشتری، به پیشرفت قابلتوجهی در قدرت برند دست یافته و نیز تقریباً در تمام ارکان سرمایهگذاری برند، ارتقاء قابلتوجهی را شاهد بوده که برای دفاع از موقعیت پیشرو این برند در برابر رقابت در خودروهای الکتریکی ضروری است. ساعتساز لوکس سوئیسی رولکس با شاخص قدرت برند 2/90، همراه با رتبهبندی برند AAA+، قویترین برند اروپایی است. این برند با مدیریت حفظ شهرت برند قوی خود به دلیل کیفیت ثابت و در عین حال افزایش تولید، از بسیاری از صنایع ساعتسازی پیشرفته دنیا یک سر و گردن فاصله دارد. فراری دیگر برند قوی اروپایی است که جایگاه برند نمادین خود را با شاخص قدرت برند 90 حفظ کرده و ارزش این برند با افزایش 43 درصدی به 6/10میلیارد دلار در سال جاری رسیده است. این افزایش ارزش برند با افزایش قابل ملاحظه سودآوری برند در دو سال گذشته همراه بوده است.
چین
چین دومین ارزش کل برند در بین 500 برند جهانی را با ارزش کلی 4/1 تریلیون دلاری دارد که نسبت به سال گذشته 5 درصد کاهش داشته است. 72 برند چینی که در این رتبهبندی گنجانده شدهاند 16 درصد از ارزش کلی جهانی را تشکیل میدهند.
تیکتاک یا دوئین، یک پدیده جهانی در فضای رسانههای اجتماعی، از باارزشترین برندها شناخته میشود. ارزش برند تیکتاک با 28 درصد افزایش به 2/84میلیارد دلار رسیده است.
این رشد قابلتوجه گواهی بر توانایی این پلتفرم برای استخراج درآمد بیشتر در چین است، که توانسته به یک پلتفرم تجارت الکترونیک بزرگ تبدیل شود. بانک صنعتی و تجاری چین، آیسیبیسی، یکی از بزرگترین بانکهای جهان، با 3 درصد افزایش ارزش برند در سال جاری، به 8/71 میلیارد دلار رسید و در رتبه دومین برند ارزشمند چین ایستاده است. وی چت، اپلیکیشن پیامرسان در رسانههای اجتماعی فراگیر، نهتنها قویترین برند چینی است، بلکه یکی از قویترین برندهای جهان در این حوزه نیز هست. بهرغم کاهش 17 درصدی ارزش برند به 8/41میلیارد دلار، شاخص قدرت برند آن 3/94 بوده و رتبه برند AAA+ است. این امتیاز شاخص قدرت برند بالا نشاندهنده نقش جداییناپذیر ویچت در زندگی روزمره کاربران گسترده آن در چین است و این کاربران به برند ویچت علاقه دارند. وولیانگی، تولیدکننده درجه یک بایجیو، بهرغم کاهش 15 درصدی ارزش برند به 9/25 میلیارد دلار به دلیل نگرانی در مورد چشمانداز رشد آتی این برند، بهعنوان دومین برند قوی چین رتبهبندی شده است. وولیانگی پتانسیل توسعه بینالمللی قابلتوجهی دارد که به دلیل شهرت خوب آن ایجاد شده است.
در چین، شاخص قدرت برند وولیانگی برابر 1/90 و رتبهبندی برند AAA+ است، امتیاز قدرت برند آن بازتابی از میراث غنی این برند است که نقش مهمی در فرهنگ چین ایفا میکند.
آسیا منهای چین
سامسونگ که دفتر مرکزی آن در کرهجنوبی قرار دارد، بهعنوان باارزشترین برند غیرچینی شرق آسیا شناخته میشود. ارزش برند سامسونگ شاهد افت از 7/99 میلیارد دلار به 4/99میلیارد دلار بود.
بهرغم این کاهش، سامسونگ شاخص قدرت برند بسیار بالا یعنی 85 را حفظ کرده است. این میزان نسبت به سال گذشته بهطور قابلتوجهی افزایش یافته است که منعکسکننده موقعیت قوی آن در بخشهای الکترونیک و فناوری است. ویتل که نماینده بخش مخابرات است با افزایش 2/0درصدی ارزش برند به 9/8 میلیارد دلار، بهعنوان دومین برند قوی آسیای شرقی غیرچینی ظاهر شده است. شاخص قدرت برند ویتل 4/89 است و رتبه برند آن برابر باAAA. این امتیاز شاخص قدرت بالا، طنین قدرت ویتل در عمل به تعهدات دیجیتالی و پایداری است و این برند با افزایش ارزیابی مشتریان در جهت نوآوری، حفظ محیط زیست و معیارهای جامعه در بازار داخلی اصلی ویتنام برجسته شده است. گروه تاتا، مجموعهای با تولیدات متنوع، (شرکتهای بزرگی چون تاتا استیل، تاتا موتورز، خدمات مشاوره تاتا و هتلهای تاج)، بهعنوان باارزشترین برند از جنوب آسیا در هند اعلام شده است. ارزش این برند 5/8درصد افزایش یافته و اکنون به 6/28میلیارد دلار رسیده است. افزایش ارزش برند این گروه بر ابتکارات استراتژیک آن در نوآوری، گسترش جهانی و مشارکتهای استراتژیک متکی است. در سال 2023، این مجموعه بهطور مداوم در تحقیق و توسعه سرمایهگذاری کرده است و نتایج آن در خدمات مشاوره تات، که یک برند جهانی خدمات فناوری اطلاعات است، دیده میشود. بهعنوان مثال، جگوار لندروور با شرکت فناوریهای تاتا همکاری کرده تا تحول دیجیتالی عملیات صنعتی خود را پیش ببرد و روابط بین خودروساز انگلیسی و گروه گسترده تاتا را تقویت کند. مجموعه تاتا بهخاطر تعهد خود به شیوههای تجاری پایدار و مسئولانه و در عین حال حفظ تعهد به رشد بلندمدت، شهرت مثبت خود را حفظ کرده است. جیو، یک شرکت تقریباً جدید در بخش مخابرات هند، از قویترین برندها با 14 درصد افزایش ارزش برند، توانست به ارزش 1/6 میلیارد دلاری برسد، امتیاز شاخص قدرت برند 89 و رتبه برند AAA است. رشد چشمگیر جیو در صنعت مخابرات از سرمایهگذاری قابلتوجه آن توسط مجموعه صنایع ریلاینس سود میبرد و باعث رشد سریع مشتری و درآمد شده است. شاخص قدرت بالای برند جیو و رتبه AAA انعکاسی است از رشد سریع مشتری، نوآوری در بازار و درک قوی از برند.