گام نخست برای طبقاتی شدن اینترنت
روزنامه هممیهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
اینترنت طبقاتی سرانجام برای کاربران فضای مجازی کلید خورد. محدودسازی سرچ گوگل از طریق فعالسازی «قفل کودک» برای همه کاربران از سوی اپراتورهای بزرگ را میتوان اولین قدم برای طبقهبندی کردن اینترنت در نظر گرفت. طرحی که به فیلترینگ غیرهمسان نیز معروف است و موافقان کمتعداد اما در قدرت، آن را به هر لطایفالحیل که شده، اجرایی کردند. خلاصه و چیکده منطق موافقان طرح، این است که سطح سیستم دسترسی برای پزشک، استاد دانشگاه و خبرنگار با سطح دسترسی یک کودک هشت، نه ساله برابر نیست. بنابراین، هر قشری از جامعه میتواند به سطح مشخصی از فضای مجازی دسترسی داشته باشد. این مدل فیلترینگ یکی از روشهای ایجاد محدودیت هدفمند علیه کاربران اینترنت به شمار میرود که در چند سال گذشته به شدت توسط بخشی از سیاستگذاران فناوری ارتباطات در ایران، برخی از نمایندگان مجلس، مدیران اجرایی و افراد صاحب نفوذ پیگیری شده است. این روش امکان کنترل و نظارت حداکثری بر فضای مجازی را فراهم میکند و صد البته که کنترل کاربران شبکههای اجتماعی، یکی از هدفهای مهم طرح صیانت محسوب میشود. اما محدودسازی سرچ گوگل تحت عنوان اینترنت کودک در وهله نخست نه تنها آزادی گردش اطلاعات را به مخاطره میاندازد، که ناقض آزادی بیان هم خواهد بود؛ به این اضافه کنید نقض آزادیهای فردی، اقتصادی و اجتماعی را. بهخصوص که ضرورتهای اعمال این قاعده همچنان برای مردم قابل درک نیست و اگر نظرسنجی صورت پذیرد، مردم این سیاستگذاریهای محدودکننده را نمیپذیرند چون بارها و از راههای مختلف به تصمیمهایی از این دست، واکنش منفی نشان دادهاند. پس میتوان این پرسش را مطرح کرد که آیا قرار دادن کشور روی اینترنت کودک دارای مشروعیت مردمی است؟ درعینحال نظارت بر فعالیتهای کودکان در فضای مجازی بر عهده خانوادههاست، نه حکومت اما اینجا حکومت برای همه مردم تصمیم گرفته است که چه چیزهایی را باید ببینند و چه چیزی را مجاز نیستند دنبال کنند. یک تعارض دیگر بین آن چیزی که در زندگی روزمره مردم جریان دارد، با خواست و اراده قدرت به وجود میآید. مردم سبک دیگری از زندگی را دنبال میکنند و نظام قدرت، شیوهها و سلیقههای خودش را دیکته میکند. تقابل عرصه خصوصی و عمومی یک جای دیگر رخ نشان میدهد. بر اساس این طرح، کودکان و نوجوانان هنگام استفاده از اینترنت تنها به وبسایتهایی که در لیست سفید وزارت ارشاد هستند، دسترسی خواهند داشت اما این لیست تا چه حد مورد پذیرش خانوادهها است؟ و تا چه حد با سلیقه نسل امروز همخوانی دارد؟ این تقابل بین عرصه خصوصی و عمومی اما به عرصه کسبوکار هم کشیده می شود. گوگل طیف وسیعی از ابزارها و کسبوکارها را شامل میشود. این مسئله استقلال فضای دیجیتال را خدشهدار میکند. محدودسازی سرچ گوگل باعث میشود فعالان عرصه دیجیتال در کسبوکارشان، پناه قانون را حس نکنند. در حال حاضر بسیاری از کسبوکارها در حوزه فناوری با مشکلات فراوانی روبهرو هستند چون بسیاری از پلتفرمهایی که در سایر کشورها به راحتی مورد استفاده قرار میگیرد، برای ایران تحریم است. نتیجه اینکه کسبوکارهای دیجیتالی مجبور هستند به سختی برای پیشبرد فعالیتهایشان از فیلترشکنهای مختلف استفاده کنند. اگر همین اتفاق برای گوگل رخ بدهد و سرویسهای گوگل در ایران تحریم شود، چالش جدیدی برای کسبوکارهای حوزه فناوری پیش خواهد آمد. بهخصوص در سالی که قرار است برای رشد اقتصادی دیجیتال هدفگذاری شود. برخی از کارشناسان میگویند بر اساس پیگیریهایشان از اپراتورها به نظر میرسد تغییراتی که در تنظیمات جستوجوی گوگل رخ داده، از سمت این شرکتها نبوده و از لایههای بالاتری صورت گرفته است. این مسئله میتواند در آینده مشکلاتی را برای کشور به وجود آورد. چون اگر این دستکاریها کار گوگل نباشد، در آینده میتواند عامل تحریمهای دیگری برای ایران شود. این کار در صورت صحت داشتن، یک خلاف آشکار است و گوگل میتواند پیگیر این مسئله شود. طرح مسدودسازی فضای مجازی در کشور طی سالهای گذشته همواره یک بحران چندجانبه بوده است اما محدودسازی سرچ گوگل، یک وجه بینالمللی به مشکلات قبلی افزوده است که شاید در آینده تبعاتی در پی داشته باشد.