در سوگ یک ستاره

درباره سیداصغر محمودآبادی استاد تاریخ دانشگاه اصفهان

صَبر چون دَر مَرَضِ خَسته‌دِلان نافِع نیست دَردِ ما را به جُز از صَبر دَوا چیست، بگو روز پنج‌شنبه وارسته مردی چهره در نقاب خاک کشید که در طول حیات خود خدمات و آثار بی‌بدیلی را در عرصه تاریخ و فرهنگ و ایرانشناسی کشور بر جا گذاشت و با درگذشت ناگهانی‌اش، جامعه دانشگاهی کشور خصوصا علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن ایران را سوگوار فقدان خویش ساخت. دکتر سیداصغر محمودآبادی (زاده ۱۳۲۷ خورشیدی) استاد تاریخ دانشگاه اصفهان که تا آخرین روز از حیات سرشار از برکت خود به کار تعلیم و تربیت دانشجویان اشتغال داشت، از نوادر روزگار در شناخت تاریخ ایران و جهان باستان بود و سیطره حیرت‌انگیز او بر جزئیات فرهنگی و تاریخی ایران و نیز تاریخ سایر اقوام و حکومت‌های آن دوران از چین و هند تا یونان و روم مثال‌زدنی بود. اگرچه، دایره معلومات دقیق تاریخی ایشان تا قرون بعد از اسلام را هم شامل می‌شد. میزان تسلط دکتر محمودآبادی بر مستندات تاریخی دوران ایران باستان و جهان معاصر آن، از زبان‌ها و‌ آداب و آئین‌ها و آثار مکتوب تا اقتصاد و جغرافیا و سیاست آن جوامع را در بر می‌گرفت و در پاسخ به هر پرسشی، با دقت‌ نظر علمی و بهره‌گیری و مقایسه شرایط متقارن، اطلاعات بی‌نظیری را در اختیار دانش‌پژوهان قرار می‌داد و چراغی همواره روشن را به دست آنان می‌سپرد. به موازات همه اینها اما، میهن‌دوستی خالصانه؛ سعه‌صدر و مهرورزی در مقابل ناملایمات گوناگون و پایمردی در امر آموزش و همراهی صمیمانه ایشان با دانشجویان در مسیر تکوین شخصیت علمی و اخلاقی آنها و زندگی ساده و بی‌تکلف و عاری از تکبرشان در همه احوال، درسی ماندگار برای همکاران و دانشجویان‌شان خواهد بود. به گواهی استادان رشته تاریخ با درگذشت دکتر سیداصغر محمودآبادی، جامعه دانشگاهی کشورمان یکی از مسلط‌ترین اساتید ایرانشناسی خود را از دست داد و ستاره‌ای درخشان در سپهر فرهنگی ایران خاموشی گرفت. اگرچه، آثار مکتوب به‌جامانده از قلم شیوا و ذهن پویای دکتر محمودآبادی، به‌عنوان روشنگر مسیر دانش‌پژوهان تا همیشه پابرجاست. از جمله ویژگی‌های علمی دکتر محمودآبادی، وسعت اندیشه‌ورزی ایشان پا‌به‌پای ژرف‌اندیشی او در تاریخ ایران بود. چنان‌که کیفیت مقالات متعدد و کتاب‌های منتشرشده ایشان گواه اشراف بی‌مانندشان بر تاریخ ایران‌باستان است. در حال حاضر، بیش از یکصدوسی مقاله تخصصی و پژوهشی منتشرشده در مجلات معتبر داخلی و خارجی یا ارائه‌شده در سمینارهای بین‌المللی و چندین جلد کتاب تاریخی از ایشان به یادگار مانده است. کتاب‌های ارزشمندی مانند: «دفتر پارینه تاریخ و فرهنگ ایران باستان»، «امپراتوری ساسانی در گزارش‌های اسلامی و عربی»، «فرآیند اقتدار دولت هخامنشی و تحول تاریخ‌نگاری در یونان باستان، دیپلماسی هخامنشی»، «تاریخ ایران در عهد ساسانیان»، «ساختار مثلث یونانیان، اشکانیان و رومیان در ایران زمین»، «آتشی که نمیرد» و «حضور ایران در جهان باستان» از جمله آثار منتشرشده محمودآبادی است. پژوهش تاریخی حضور ایران در جاده ابریشم، بر مبنای تلاقی تمدن‌های چین، ایران دوره پارت‌ها و امپراتوری روم باستان و تاثیر شگرف امپراتوری اشکانی بر آن نیز، اثر ارزشمند دیگری از این استاد فقید است. یادشان گرامی باد محمد کسایی‌زاده روزنامه‌نگار