تأخیری که اسرائیل آن را فرصت می‌‏بیند!

همزمان با بروز تردیدهایی دربارۀ موفقیت مذاکرات برجام، پس از پاسخ ایران به پیشنهادهای آمریکا، رسانه‌‌های اسرائیلی ارزیابی وزارت خارجۀ دولت یائیر لاپید از روند مذاکرات را منتشر کردند. طبق ارزیابی وزارت خارجۀ اسرائیل، «ایران و آمریکا در مسیر دستیابی به توافق گام برمی‌دارند و امضای توافق تا چند هفتۀ آینده محتمل است.» از نگاه وزارت خارجۀ اسرائیل، «دولت جو بایدن همچنان توافق با جمهوری اسلامی را تنها راه مقابله با برنامۀ هسته‌‌ای آن می‌‌داند.» این در حالی است که واکنش آمریکا در برابر پاسخ ایران به پیشنهاداتش مثبت نبوده و آن را دلسردکننده و گامی به عقب دانسته است. در اروپا نیز گرچه تاکنون موضعی رسمی در برابر پاسخ ایران اعلام نشده است، اما رسانه‌‌ها به نقل از مقام‌‌های ناشناس اروپایی، موضعی مشابه مقام‌‌های آمریکا در‌این‌باره گزارش داده‌اند. در واقع، بین اظهارنظر رسمی آمریکا و ارزیابی وزارت خارجۀ اسرائیل از روند مذاکرات مربوط به احیای برجام، شکاف و اختلافی دیده می‌‌شود که نمی‌‌توان آن را تصادفی فرض کرد. به نظر می‌‌رسد وزارت خارجۀ اسرائیل ارزیابی محرمانۀ خود را از احتمال امضای توافق در هفته‌‌های آینده، به طور عمد به رسانه‌‌ها درز داده است تا به تلاش‌‌های مربوط به اخلال در روند توافق کمک کند. دولت اسرائیل جلوگیری از امضای آنچه را «توافق بد» با ایران می‌‌نامد، هدف اصلی خود قرار داده است. از نظر جناح‌‌های حاکم بر اسرائیل، آنچه تاکنون آمریکا در مذاکره بر سر احیای برجام پذیرفته و متعهد به اجرای آن شده است نشان از «توافق بد» دارد و امضای آن امنیت اسرائیل را به خطر می‌‌اندازد. از همین رو، لابی اسرائیل در آمریکا در کنار شماری از چهره‌‌های تندرو حزب جمهوری‌خواه در واشنگتن بسیج شده‌اند تا مانع دستیابی دولت بایدن و جمهوری اسلامی به توافق شوند. در همین رابطه، مقام‌‌های سیاسی، نظامی و امنیتی اسرائیل نیز پی درپی به واشنگتن سفر می‌‌کنند تا رهبران کاخ سفید را به چشم‌پوشی از احیای برجام متقاعد کنند. یکی از افرادی که برنامۀ سفر او به آمریکا سروصدا به‌پا کرده است، دیوید بارنیا رئیس موساد است. بارنیا قرار است در هفتۀ جاری به آمریکا برود و مقام‌‌های دولت بایدن را به تجدیدنظر در احیای برجام فرابخواند. سازمان جاسوسی موساد که از نفوذ و خرابکاری آن در تأسیسات هسته‌‌ای ایران گزارش‌‌های فراوانی منتشر شده است، مدعی داشتنِ طرحی جایگزینِ احیای برجام برای مقابله با برنامۀ اتمی جمهوری اسلامی است، بدون آنکه خطر ایجاد بحرانی فراگیر در کل منطقه را در پی داشته باشد. در حقیقت، دولت آمریکا احیای برجام را تنها فرمولِ کم‌هزینۀ کنترل برنامۀ اتمی ایران تلقی می‌‌کند و راه‌حل جایگزین را انفجار بحران در منطقه و احتمال بروز جنگی خانمان‌سوز در این بخش از جهان به شمار می‌‌آورد. رئیس موساد اما با این نظر موافق نیست و به‌زعم خود، فرمول جایگزینی را در نظر دارد که در صورت موافقت آمریکا با آن، ضمن اینکه سبب کنترل برنامۀ اتمی ایران می‌‌شود، پیامدهای آن را نیز عمدتاً به داخل ایران محدود می‌‌کند. مقام‌‌های دولت بایدن به طرح موردنظر دیوید بارنیا به شدت ظنین هستند و آن را ناشی از بی‌مسئولیتی طرف اسرائیلی در برابر ثبات و امنیت منطقه می‌‌دانند. بارنیا اما در سفرش به واشنگتن در پی جلب توجه رهبران دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات به برنامه‌‌های خود است تا آنان را در برابر سیاست کاخ سفید بسیج کند. در این میان، واکنش منفی کاخ سفید در برابر پاسخ ایران به پیشنهادهای آمریکا و ابراز تردید نسبت به موفقیت مذاکرات می‌‌تواند مخالفان احیای برجام در واشنگتن را از تکاپو بیندازد و آنها را نسبت به ادامۀ تلاش‌هایشان تا اندازه‌‌ای سرد کند. به نظر می‌‌رسد هدف وزارت خارجۀ اسرائیل از درز ارزیابی معطوف به امضای قریب‌الوقوع توافق برجام، پیشگیری از سرد شدن مخالفان برجام و تشویق آنها به ادامۀ تلاش‌هایشان برای ایجاد مانع در این زمینه باشد. حرف اصلی اسرائیلی‌‌ها این است که مخالفان امضای برجام در آمریکا نباید تحت تأثیر واکنش منفی کاخ سفید به پاسخ ایران قرار گیرند چراکه از نگاه آنان خطر امضای توافق همچنان جدی است و باید نهایت کوشش را برای خنثی کردن آن به عمل آورد و به‌خصوص گوش‌‌ها را برای شنیدن ادعاهای دیوید بارنیا تیزتر کرد! خلاصه آنکه رئیس موساد و دولت لاپید در پی استفاده از فرصت هر لحظه تأخیر در احیای برجام‌اند تا آن را برای همیشه بمیرانند و به خاک سپارند. آنها فقط بعد از چنین اتفاقی نفس راحتی خواهند کشید.