بازیگران جنگ روانی

به بهانه اظهارات معاون اول، قوه قضائیه تخلف 92هزار میلیاردی را رد کرد

بلوای رسانه‌ای ایجادشده تحت عنوان اختلاس یا تخلف 92هزار میلیارد تومانی شرکت فولاد مبارکه اصفهان با هر هدفی که توسط طراحان اصلی ایجاد شده بود، قطعا خروجی مطلوبی برای آنها داشت. تا مدت‌ها صدر اخبار اختلاسی بود که در دولت روحانی صورت گرفته بود و همچنان کافیست تنها واژگان اختلاس یا تخلف در فضای رسانه جست‌وجو شود، نام فولاد مبارکه در چندین صفحه با این محوریت به مخاطب ارائه می‌شود. اگرچه همان ایام سازمان حسابرسی گزارش هیئت‌تحقیق و تفحص مجلس را غیرمجاز و ناپخته عنوان کرد، اما انتشار نسخه‌ای از آن در فضای توئیتر توسط افراد خاص پیش از آنکه متن گزارش مجلس به نمایندگان برسد، خود مؤید این نکته بود که عده‌ای از این مسئله به دنبال گرفتن ماهی‌های خود هستند. آنقدر آش این اختلاس شور بود که در همان روزهای نخست صدای بسیاری از نمایندگان مجلس را نیز درآورد که این چه نوع تهیه گزارش تحقیق و تفحص است و این چه شیوه انتشار است؟ اما گزارش مجعول منتشرشده، آب رفته‌ای بود که دیگر به جوی بازنگشت.
در این میان چندین متهم و اسامی نیز منتشر شد و تا مدت‌های مدیدی فضای عمومی جامعه درگیر این مسئله بود. حتی برخی از همراهان رسانه‌ای نیز گزارش‌های متعددی مبنی بر اینکه با این حجم اختلاس صورت‌گرفته چه اقدامات مهمی می‌شد برای مردم انجام داد نیز منتشر شد که خود نوعی بازی روانی با افکار عمومی جریحه‌دار کردن احساسات مردم بود. بازیگرانی که به‌خوبی از قدرت رسانه در جهت‌دهی افکار عمومی و جریحه‌دار کردن بیشتر اعتماد مردم نسبت به سیستم به نحو احسن استفاده کرده‌اند. این افراد بی‌آنکه شناسایی شوند و حتی مجازاتی برای آن تعیین شود، بازی روانی با یکی از مهمترین شرکت‌‌های فولادی کشور که از قضا در فضای تحریم نفتی درآمدزایی ارزی بالایی نیز داشته‌ است، آغاز کردند و موفق نیز بودند. حال بعد از گذشت چندماه معاون اول قوه قضائیه این تخلف را رد کرد. اظهارنظر این مقام مسئول و ادبیات او خود نشان‌دهنده این مهم است که همانگونه که پیش از این بارها سخن از دولت پنهان بوده، باید به مجلس پنهان هم ایمان داشت. مصدق در نشست خبری خود چنین گفته است: «آدم غیرمسئولی مصاحبه می‌کند و می‌گوید در فلان شرکت ۹۲ هزار میلیارد تومان اختلاس شده است. جامعه حق دارد که بررسی کند این ۹۲ هزار میلیارد تومان کجاست؟ ما بررسی کردیم و دیدیم این چیزی که گفته شده درست نبوده است.»
بعد از گذشت چندماه و با وجود روشن شدن این مسئله که 92هزار میلیارد تومان تخلف یا اختلاس در فولاد مبارکه انجام نشده است، اما نمی‌توان از رانت این شرکت در فضای قیمت‌گذاری دستوری نرخ مواد اولیه صادرشده گذشت؛ رانتی که به دلیل سیاست‌گذاری اشتباه در تعیین قیمت‌ در بورس ایجاد شد، اما از آنجا که در بستر قیمت‌گذاری دستوری انجام شده است، تنها رانتی است که عده‌ای از آن بهره‌های بسیار بردند.
متاسفانه دردناک‌ترین قسمت ماجرا در کشور اینجاست که داشتن رانت از هر نوعی، تخلف نیست، بسیاری از فعالان بازار به دلیل داشتن رانت اطلاعاتی به‌خوبی درآمدهای میلیاردی نصیب‌شان می‌شود یا بسیاری از فعالان اقتصادی به دلیل داشتن رانت شخصی قادرند وام‌های کلان دریافت کنند بدون اینکه بازپرداختی داشته باشند یا اینکه کالاهایی را صادر یا وارد کنند. حتی این رانت در فضای رسانه هم وجود دارد. هستند فعالان رسانه‌ای که به دلیل داشتن رانت رسانه‌ای از جایگاه خاصی به نسبت سایر هم‌صنفی‌هایشان برخوردارند. نکته مهم و قابل تامل آخر اینکه خواسته یا ناخواسته باید بپذیریم که فساد در سیستم اقتصادی ایران به‌خوبی و به‌طور شبکه‌ای نفوذ کرده است و هرکسی در این فضا بتواند و قادر باشد، از فضای مسموم استفاده‌های شخصی خود را می‌برد. در این میان نیز افرادی که فساد مالی و مهمتر از آن رانت دارند اما شناسایی نمی‌شوند یا به گروه‌های اصلی وصل هستند، حکایت دزد نگرفته‌ای را دارند که پادشاهند.