ما و کارنامه چینی‌ها
لزوم اتخاذ موضع قاطع و ملی در برابر چین
لزوم اتخاذ موضع قاطع و ملی در برابر چین
احسان هوشمند
نویسنده و روزنامه‌نگار
انتشار بیانیه مشترک چین با عربستان و شورای همکاری خلیج‌فارس که حکایت از همسویی مواضع این کشور در برابر کشورمان به‌ویژه درباره جزایره سه‌گانه با این کشورها دارد، یکی از بی‌سابقه‌ترین مواضع چینی‌ها در تاریخ معاصردرباره ایران است.درحالی‌که در سال‌های گذشته، افزون بر افزایش بی‌سابقه حجم تجارت خارجی کشورمان با چین، کفه روابط ایران با طرف‌های خارجی توازن خود را به‌صورت یک‌طرفه و به سود چین از دست داده است و به قیمت سردی روابط با طرف‌های اروپایی، چین جانشین شده است، در حوزه سیاسی نیز چین به یکی از کشورهای مورد اعتماد جناح در قدرت در کشور مبدل شده است. موضع‌گیری رئیس‌جمهوری چین که با امضای بیانیه مشترک با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس صورت مشهود و نگران‌کننده‌ای به خود گرفته، حکایت از سیاست‌های چین مبتنی بر منافع اقتصادی و ترجیح تجارت بر رویکرد تهاجمی و ایدئولوژیک در برابر غرب یا سردی روابط با کشورهای حاشیه خیلج‌فارس است. چین با امضای بیانیه مشترک با کشورهای منطقه افزون بر توازن‌بخشی به روابط خود در منطقه و توجه به دلارهای فراوان در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس این پیام را به تهران داد که دوستی با کشورها تابعی از منافع ملی است، نه بر مبنای آرزوها یا خیال‌اندیشی!
|
1 |
ایران در 50 ساله گذشته روابط باثباتی با چین داشته و در این دوره تاریخی یعنی از سال 1345 تا هفته‌های اخیر هیچ موضوع تنش‌برانگیزی به روابط دو کشور آسیبی وارد نکرده است. در سال‌های میانی دهه پنجاه خورشیدی روابط ایران و چین وارد مرحله تازه‌ای شد که در دوره پس از انقلاب نیز این روابط استمرار یافت. در دو دهه گذشته به‌ویژه پس از تشدید تحریم‌های ایران به‌واسطه موضوعات هسته‌ای، چین ضمن آنکه روابط اقتصادی خود با ایران را تقویت کرد در تلاش بود تا این روابط آسیبی در روابط چین با کشورهای غربی و عربی حاشیه جنوبی خلیج‌فارس وارد نکند. تائید قطعنامه‌های پنج‌گانه ضدایرانی در شورای امنیت سازمان ملل متحد نشانه روشنی از سیاست‌های چین در توازن‌بخشی به سیاست خارجی خود در برابر ایران است. هرچند این اقدام چین توسط دولت احمدی‌نژاد نادیده گرفته شد و واکنش متناسب با منافع ملی دولتمردان در ایران را در پی نداشت!
|
2 |
در دهه‌های گذشته چین در مسئله تایوان، اختلافات مرزی با کشورهای همسایه و گاه تعرض به این کشورها، تضییع حقوق مسلمانان چین و سرمایه‌گذاری در گوادر پاکستان و مانند آن رویه‌هایی در پیش گرفته که در برابر هر یک از این تحولات، ایران می‌توانست با مواضع اصولی و مستقل خود بر بنیان سیاست مدبرانه و مبتنی بر منافع ملی تأکید کند. به عبارت دیگر ایران در برابر چین با اتخاذ موضع نرمش حتی در موضوعاتی که منافع ملی ایران را تحت تأثیر خود قرار داد، مانند قطعنامه‌های ضدایرانی و بودن امضای چین پای آنها یا سرمایه‌گذاری در گوادر پاکستان در برابر و در رقابت با گواتر ایران، در عمل نشان داد نسبت به چین وارد معامله‌ای غیرمنطبق با منافع ملی شده است.
|
3 |
گذشته از قطعنامه‌های ضدایرانی که چین با امضای آن عرصه را برای معیشت ایرانی‌ها سخت‌تر و برای درآمدهای خود هموارتر کرد، در بیانیه اخیر که چین آن را امضا کرده، این کشور به شکلی بی‌سابقه و برخلاف حسن روابط دو کشور و از آن بدتر برخلاف تمامیت سرزمینی و ارضی ایران به موضع‌گیری پرداخته است. این اقدام چین تنها به تقابل با نظام سیاسی و حکومت نپرداخته، بلکه تمامیت ارضی کشور را نشانه رفته است و بر مبنای آن ضروری است دستگاه سیاست خارجی با اتخاذ موضعی مسئولانه به سرعت موضع‌گیری کند و به سیاست خارجی متعادل و متوازن با همه کشورهای جهان برگردد. این بیانیه هشداری است به دستگاه سیاست خارجی و مسئولان عالی‌رتبه کشوری که به‌سادگی از کنار این اتفاق مغایر با تمامیت ارضی امنیت ملی نگذرند. این اتفاق را نباید تنها از نظر اقتصادی و تجارت خارجی چین با کشورهای منطقه مورد توجه قرار داد و ممکن است بتوان آن را نشانه‌ای نگران‌کننده از تحولات جدی‌تر و اساسی‌تر در مناسبات منطقه‌ای و جهانی دانست.
