روزی ۱۱۰ میلیون دلار

کمک نظامی آمریکا به اوکراین، شتاب بیشتری گرفته است

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا چند روز پیش در سفر غیرمنتظره خود به اوکراین اعلام کرد که بسته کمکی جدیدی به ارزش 675میلیون دلار از تجهیزات نظامی و همچنین 2/2میلیارد دلار برای سرمایه‌‌گذاری طولانی‌‌مدت به منظور تقویت امنیت اوکراین و 17کشور همسایه‌‌اش در نظر گرفته شده است. این بیستمین باری است که دولت بایدن از اختیارات خود برای حمایت از اوکراین استفاده می‌‌کند. ارزش کمک‌‌های نظامی آمریکا به اوکراین از سال 2014، زمانی که شبه‌جزیره کریمه به روسیه الحاق شد تاکنون به 5/15میلیارد دلار می‌‌رسد. به گزارش اینترسپت، این کمک‌‌ها از منابع مختلفی استخراج می‌‌شوند و تشخیص اینکه کدام‌دسته از این کمک‌‌ها مصوب، پیش‌‌پرداخت یا تحویل داده شده‌‌اند، کار بسیار سخت و وقت‌‌گیری است. برخی از تحلیل‌‌گران تخمین می‌‌زنند که رقم اصلی کمک‌‌های امنیتی آمریکا به اوکراین از زمان آغاز جنگ تاکنون به‌طور کلی 40میلیارد دلار یا 110 میلیون دلار در روز می‌‌رسد. ارزش این بسته‌‌های کمکی نظامی فراتر از ارسال تسلیحات و بیانگر تعهد طولانی‌‌مدت آمریکا برای مشارکت در جنگ است. به گزارش واشنگتن‌پست، این پول همچنین برای افزایش تولید ذخایر تسلیحاتی آمریکا برای جایگزینی مقدار قابل توجهی از سلاح‌‌هایی است که به اوکراین فرستاده شده است. به نظر می‌‌رسد افزایش هزینه‌‌های نظامی و همچنین حرکت به سمت ارسال تجهیزات پیشرفته‌‌تر فقط برای کمک به اوکراین برای دفاع از خود نیست. گزارش‌‌ها نشان می‌‌دهد که این کمک‌‌های تسلیحاتی، نقش مهمی در پیشرفت‌‌های اوکراین در بازپس‌‌گیری مناطقی که به دست روسیه افتاده بودند، داشته‌‌اند. این مناطق شامل شهر استراتژیک و هاب‌ریلی ایزیوم در اوکراین بود که ارتش روسیه از آن برای تامین تجهیزات نیروهایش استفاده می‌‌کرد و دیگری، شهر کوپیانسک که هاب‌ریلی در شمال این کشور است. عقب‌‌نشینی نیروهای روسی و تصاویر منتشرشده از فرار و آشفتگی نیروهای نظامی این کشور به همراه جشن اوکراینی‌‌ها در شهرهای بازپس‌گرفته‌شده، کارشناسان نظامی، حامیان کرملین و احتمالا عده‌‌ای از خود اوکراینی‌‌ها را شوکه کرده است. غافلگیرکننده‌‌تر از سرعت پیشروی‌‌های اوکراین این است که حمله نیروهای نظامی‌‌ این کشور نه از طریق جنوب اوکراین بلکه از شرق و در نزدیکی دومین شهر بزرگ اوکراین، خارکیف صورت گرفته است. نیروهای نظامی روسیه تقریبا از خارکیف، منطقه‌‌ای که حدودا از هفت ماه پیش جنگ را در آن آغاز کردند، عقب‌‌نشینی کرده‌‌اند.

کمک‌‌های بی‌‌سابقه آمریکا به اوکراین

مشخص است که حجم و سرعت کمک‌‌های ارسالی به اوکراین بی‌‌سابقه است و با وجود نزدیک شدن به فصل زمستان و نگرانی‌‌های اروپا از قطع صادرات گاز روسیه، آمریکا تلاش می‌‌کند تا کشورهای اروپایی را نیز به ارسال کمک‌‌های بیشتری ترغیب کند. از زمان جنگ جهانی دوم و حمله بریتانیا به جنوب ویتنام گرفته تا جنگ‌‌های اخیر در افغانستان و عراق، سیاست خارجی دولت آمریکا شامل حمایت و در برخی موارد احداث زیرساخت‌‌های لازم برای افزایش توانایی‌‌های نظامی متحدانش بوده که نتایج متفاوتی داشته است. ویلیام هارتانگ، مدیر برنامه امنیتی و تسلیحاتی در «مرکز سیاست بین‌‌المللی» درباره سرعت بالا و حجم خطرناک کمک‌‌های نظامی به اوکراین به اینترسپت می‌‌گوید که «پیک کمک‌‌های آمریکا به افغانستان بسیار فراتر و بسیار بیشتر از کمک‌‌های نظامی به اسرائیل بوده است. در عین حال کمک به کشوری که با کشوری دیگر در حال جنگیدن است، به نوبه خود قابل توجه است.» اعلام آخرین بسته کمکی آمریکا به اوکراین حاکی از تغییر مسیر قابل‌‌توجهی در گستره تعهد آمریکا به اوکراین است. در بسته‌‌های کمکی اولیه، وزارت دفاع آمریکا اکثرا از ذخایر تسلیحاتی خود استفاده می‌‌کرد تا نیاز فوری اوکراینی‌‌ها را برای دفاع از خود برطرف کند. باید در نظر داشت که بسته کمکی سه میلیارد دلاری که ماه گذشته اعلام شد، شامل قراردادهای جدید با تولیدکنندگان تجهیزات دفاعی بود که در ماه‌‌ها و سال‌‌های آینده تحویل داده می‌‌شوند. آمریکا هدف از این قرارداد را تقویت پایدار نیروهای اوکراینی خطاب می‌‌کند تا از استقلال و آزادی مردم اوکراین اطمینان حاصل کند. بسته کمکی سه میلیارد دلاری آمریکا که بزرگترین کمک نظامی این کشور به حساب می‌‌آید، شامل تسلیحاتی است که تا یک سال آینده در میدان جنگ دیده نخواهد شد. اعلام بسته‌‌های کمکی نظامی و مالی مستمر خبر از آن می‌‌دهد که جنگ به این زودی‌‌ها تمام نمی‌‌شود. بلکه آمریکا می‌‌خواهد تا جایی از سیستم دفاعی اوکراین حمایت کند که آمادگی لازم را برای آتش‌‌بس و نشستن بر سر میز مذاکره پیدا کند. استفان سملر، یکی از بنیانگذاران اندیشکده بهسازی سیاست امنیتی می‌‌گوید: «آمریکا واقعا دارد برای یک جنگ طولانی آماده می‌‌شود. در واقع برای یک جنگ بی‌‌پایان در اوکراین. آمریکایی‌‌ها می‌‌گویند که دلیل رویکرد طولانی‌‌مدت ما به خاطر اصرار پوتین برای کشدار کردن جنگ است». حتی اگر پوتین هم بخواهد جنگ طولانی شود، آمریکا هم به جز تلاش برای عقب راندن پوتین، هیچ اعتمادبه‌نفسی در مهارت‌‌های دیپلماتیک خود برای پایان دادن به این جنگ نمی‌‌بیند. یکی از سخنگوهای وزارت خارجه در ایمیلی به اینترسپت می‌‌نویسد که کمک‌‌های تاریخی تسلیحاتی برای نیروهای اوکراینی، به منظور دفاع از دموکراسی در برابر جنگ بی‌‌دلیل روسیه است. این سخنگو تاکید می‌‌کند که دیپلماسی تنها راه پایان دادن به جنگ است، اما روسیه هیچ نشانه‌‌ای از تمایل برای شرکت در مذاکرات نشان نداده است. این در حالی است که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌‌جمهور اوکراین که در ابتدای جنگ به مذاکره تمایل نشان داده بود، مدتی است اعلام کرده که سر میز مذاکره با پوتین نمی‌‌نشیند. ‌‌ جان سوپکو، رئیس دفتر «اداره بازرسی ویژه آمریکا برای بازرسی افغانستان» موسوم به «سیگار» معتقد است همان اتفاقی که برای افغانستان افتاد حالا هم با سرازیر شدن حجم بالای کمک‌‌های مالی برای اوکراین می‌‌افتد. سازمان سیگار در سال 2020 گزارش داد حدود 19میلیارد دلار از مجموع 63میلیارد دلار کمک‌‌های آمریکا به دولت افغانستان به هدر رفت یا مورد سوءاستفاده و فساد قرار گرفت. سوپکو در گفت‌‌وگو با خبرنگار نیوزویک می‌‌گوید: «چنانچه حجم بالایی از کمک‌‌های مالی به سمت یک کشور سرازیر شود، اقدامات نظارتی نیز از همان اول باید شکل بگیرد.» نگرانی‌‌ها فقط درباره میزان پولی که تزریق می‌‌شود نیست، بلکه استفاده احتمالی از این سلاح‌‌های آمریکایی است که توسط اوکراین علیه شهروندان روسی در مناطق شهری به کار رود. نگرانی دیگر، ارسال سلاح‌‌های وارداتی اوکراین به کشورها یا سازمان‌‌های ضدآمریکایی در خاورمیانه است. برای جلوگیری از اشتباهات گذشته کاخ سفید و کنگره آمریکا، باید سیستمی شفاف و غیرحزبی برای حسابرسی صادقانه از جنگ راه‌‌اندازی شود.

تسلیحات نظامی پیشرفته و گران‌‌قیمت

لابی‌‌گری‌‌های کی‌‌یف برای دریافت سلاح‌‌های بیشتر تاکنون موفقیت‌‌آمیز بوده و اوکراین توانسته سامانه‌‌های نظامی پیشرفته و گران‌‌قیمت بسیاری را از واشنگتن دریافت کند. درحالی‌که غرب تاکنون از درخواست‌‌های ولودیمیر زلنسکی، برای اعلام منطقه پروازممنوع که می‌‌تواند باعث رویارویی مستقیم ناتو با روسیه شود، شانه خالی کرده، با این وجود آمریکا آخرین و پیشرفته‌‌ترین مدل تسلیحات خود شامل موشک‌‌های هیمارس یا «سامانه راکت‌‌انداز توپخانه‌‌ای با مانورپذیری بالا» را برای اوکراین ارسال کرده است؛ موشک‌‌های مرگباری که از قرار معلوم علیه سیستم‌‌های فرماندهی، انبار مهمات و سربازان روسی به کار گرفته شده‌‌اند. یک سناریوی احتمالی دیگر استفاده از این سلاح‌‌ها علیه شهروندان اوکراینی روس‌‌زبان است که اکثریت جمعیت مناطق شرقی و جنوبی را تشکیل می‌‌دهند. همان مناطقی که روسیه نیروهایش را متمرکز کرده است. تغییر مسیر جنگ و دستاوردهای اوکراین با اینکه هنوز در مراحل اولیه‌‌ است، اما می‌‌تواند در تقویت اراده اروپایی‌‌ها برای حمایت از اوکراین تاثیر بگذارد. با وجود دستاوردهای اخیر اوکراین در مناطق تحت کنترل روسیه، وزارت دفاع روسیه اعلام کرده که به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر خود و آزادسازی دونباس، تصمیم به سازماندهی مجدد نیروهای خود در بالاکلیا و ایزیوم گرفته است؛ امری که نشانه‌‌ای از چرخش مسیر جنگ است. به گزارش نیویورک‌تایمز، آمریکا و کشورهای عضو ناتو، تاکنون به تهیه تسلیحات عمدتا ساخت روسیه متمرکز بوده‌‌اند که اوکراینی‌‌ها با شیوه استفاده از آنها آشنایی دارند. علاوه بر آنها سلاح‌‌های ساخت کشورهای غربی نیز برای ارسال به اوکراین انتخاب شده‌‌اند، مانند راکت‌‌های ضدتانک و اخیرا توپ‌‌های دوربرد که نیروهای آمریکایی طریقه استفاده از آنها را به اوکراینی‌‌ها آموزش می‌‌دهند.

شادی آمیخته با اضطراب

آمریکا و کشورهای عضو ناتو تاکنون از فرستادن تانک به اوکراین امتناع کرده‌‌اند. آلمان هم همینطور. اما فشارها بر دولت آلمان برای فرستادن این تانک‌‌ها بیشتر شده است. در واقع موفقیت‌‌های اخیر اوکراین باعث تغییر دینامیک جنگ شده است. با وجود آن کریستین لامبرشت، وزیر دفاع آلمان می‌‌گوید که خیلی از آلمانی‌‌ها نگرانند پوتین به گوشه رینگ رانده شود و این آغاز باز شدن پایشان به جنگ باشد. آلریچ اسپک، تحلیل‌‌گر آلمانی موفقیت‌‌های جدید اوکراین را «شادی آمیخته با اضطراب» توصیف می‌‌کند. هنوز مشخص نیست که آمریکا و کشورهای اروپایی مانند آلمان و فرانسه به دنبال چه سرنوشتی برای اتمام جنگ می‌‌گردند. اینکه جنگ با مذاکرات پایان یابد یا اینکه نیروهای روسی به مرزهای خود قبل از حمله 24فوریه برگردند یا حتی اوکراین سعی کند تمام مناطق تصرف‌شده از سال 2014 را بازپس بگیرد؛ هنوز معلوم نیست. جواب این سوال‌‌ها عمدتا نه فقط در اوکراین بلکه در واشنگتن مشخص می‌‌شود. به گفته اسپک، فرسایشی شدن جنگ برای کشورهای اروپایی غربی و آمریکا یک مزیت است، چون هر دوی آنها از وقوع دو سناریو می‌‌ترسند: شکست اوکراین و پیروزی اوکراین. فرسایشی شدن جنگ این مزیت را دارد که به روسیه نشان می‌‌دهد حمله و تهاجم به اوکراین اثری نداشته است. در عین حال پیروزی اوکراین در جنگ می‌‌تواند سرآغاز اقداماتی از سوی روسیه باشد که از کنترل تمام کشورها خارج شود.

قطع آب و برق اوکراینی‌‌ها

پیشروی‌‌های اوکراین در بازپس‌‌گیری برخی مناطق تحت تصرف روسیه، باعث شد تا روسیه طی چند حمله، آب و برق بسیاری از مناطق در منطقه خارکیف را قطع کند. روسیه در اقداماتی که اوکراین آنها را انتقام خواند؛ شهرهای منطقه خارکیف را به تاریکی فرو برد و برق بیمارستان‌‌ها را قطع کرد. علاوه بر آن، برق بخش‌‌هایی از منطقه زاپوریژیا نیز قطع شده است. گزارش‌‌ها نشان می‌‌دهد که قطع آب و برق در منطقه شرقی سومی، 135 شهر و روستا را هدف قرار داده است. به گزارش گاردین، کریلو تیموشنکو، معاون رئیس‌‌دفتر رئیس‌‌جمهور اوکراین می‌‌گوید: «روس‌‌ها می‌‌خواهند ما بدون نور، آب و گرما بمانیم.» گزارش‌‌های میدانی نشان می‌‌دهند که جنگ در این منطقه ادامه دارد و نیروهای اوکراینی با مقاومت سفت و سخت و تلفات بالا همچنان به پیشروی‌‌های خود ادامه می‌‌دهند. به گزارش وب‌‌سایت گرید، لارنس فریدمن، تحلیل‌‌گر مسائل دفاعی بریتانیا می‌‌نویسد که «حمله به خارکیف یادآور این نکته است که خطوط مقدم همیشه ثابت باقی نمی‌‌مانند و روحیه و انگیزه در نظامیانی که با شکست مواجه می‌‌شوند، از بین می‌‌رود؛ به ویژه زمانی که اعتمادشان به افسران خود از بین می‌‌رود. هر چند پیشروی‌‌های اوکراین غافلگیرکننده باشد اما پایان جنگ همچنان خیلی دور است. روسیه بخش قابل توجهی از مناطق اوکراین را تحت کنترل خود دارد و همچنان راه‌‌های مختلفی را برای تشدید جنگ می‌‌تواند پیش بگیرد.» بایدن در یکی از سخنرانی‌‌های خود اعلام کرده بود که بسته‌‌های کمکی نظامی آمریکا شامل «سیستم‌‌های دفاعی هوایی، سیستم‌‌های توپخانه و مهمات، سامانه‌‌های ضدهوایی بدون سرنشین و رادار است تا اوکراین بتواند در طولانی‌مدت از خود دفاع کند.» در بسته سه میلیارد دلاری آمریکا که در سی‌ویکمین سالگرد استقلال اوکراین از شوروی سابق اعلام شد، شامل 245هزار گلوله توپ 155میلی‌‌متری، سامانه موشکی زمین‌به‌هوا و سیستم‌‌های موشکی لیزری است. به گزارش مجله تایم، در حالی سلاح‌‌های پیشین از ذخایر موجود آمریکا استخراج می‌‌شوند که بسیاری از ادوات وعده داده‌شده هنوز باید در کارخانه‌‌ها ساخته شوند و ممکن است دو سال طول بکشد تا به میدان جنگ برسند. در بسته کمکی آمریکا همچنین بودجه‌‌ای برای نیروهای آمریکایی در نظر گرفته شده تا همچنان به آموزش نیروهای اوکراینی برای استفاده از تسلیحات آمریکایی در نقاط دیگری از اروپا به مدت چندین سال ادامه دهند. دولت بایدن بارها تاکید کرده که نیروهای آمریکایی در خاک اوکراین نمی‌‌جنگند، اما هزاران سرباز آمریکایی به کشورهای اطراف به ویژه لهستان فرستاده شده‌‌اند تا از نزدیک به اوکراینی‌‌ها آموزش دهند.

هنوز برای دست‌‌کم گرفتن روسیه زود است

زمانی که روسیه نیروهای نظامی خود را در داخل و اطراف خرسون متمرکز کرد، شرایط نیروهایش در منطقه خارکیف تضعیف شد. به گفته مقامات محلی روسی، نیروهای نظامی روسیه در برابر اوکراین هشت به یک بودند. این مناطق به طور عمده به دست گارد ملی روسیه و شبه‌نظامیان جدایی‌‌طلب جمهوری‌‌های خلق دونتسک و لوهانسک اداره می‌‌شدند که به اندازه نیروهای مسلح روسیه مجهز یا آموزش‌‌دیده نیستند. این نیروها همچنین هنگام فرار، میزان قابل توجهی از تجهیزات و سلاح‌‌های خود را رها کردند. این تصاویر لزوما برای نیروهای نظامی در زمان عقب‌‌نشینی غیرعادی نیست. روسیه همچنین به نظر نمی‌‌رسد که از قدرت هوایی خود به طور موثر استفاده کرده باشد؛ موضوعی که نیروهای نظامی را در اولین روزهای جنگ در اطراف کی‌‌یف سردرگم کرده بود. گزارش‌‌های رسانه‌‌ای اولیه درباره پیشروی‌‌های اوکراین در خارکیف نشان می‌‌دهد که بخشی از مانور هوایی روسیه توسط موشک‌‌های پرسرعت و ضدرادار آمریکایی و سلاح‌‌های ضدهوایی آلمانی خنثی شده‌‌اند. روس‌‌ها تاکنون در این جنگ در نزدیکی راه‌‌آهن‌‌هایی که برای انتقال نیرو، غذا و سوخت استفاده می‌‌کنند، بسیار موثرتر جنگیده‌‌اند. با اینکه ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌‌‌‌جمهور اوکراین اعلام می‌‌کند که همچنان آماده مذاکره و برقراری آتش‌‌بس نیست، اما نگرانی‌‌ها در میان حامیان اوکراین شدت گرفته که این حمایت‌‌ها نامحدود نخواهد بود و با شروع فصل زمستان، دولت‌‌ها هزینه جنگ را بیشتر روی دوش‌‌شان احساس می‌‌کنند و روسیه نیز از انتقال انرژی به اروپا استفاده استراتژیک خواهد کرد. بازپس‌‌گیری دو هاب لجستیکی ایزیوم و کوپیانسک، برنامه روسیه را برای کنترل کامل منطقه شرقی دونباس به خطر انداخته است. با وجود کمک‌‌های بی‌‌سابقه نظامی و اطلاعاتی آمریکا به اوکراین چشم‌‌انداز بازپس‌‌گیری بقیه مناطق اوکراین مانند سیورودونتسک نیز باز شده است؛ منطقه‌‌ای که روسیه پس از ماه‌‌ها جنگ خونین توانسته بود به چنگ خود درآورد. ضدحمله اوکراین در روزهای گذشته برای اولین بار پس از 24فوریه روایت جنگ را به نفع اوکراین تغییر داده است. موفقیت‌‌های ارتش اوکراین در خرسون و خارکیف این تصور را می‌‌پروراند که به جای بن‌‌بست دفاعی، پیروزی اوکراینی‌‌ها کاملا محتمل است؛ هر چند که راه درازی در پیش باشد. اوایل جنگ تصور پیروزی اوکراین علیه پنجمین ارتش بزرگ دنیا مضحک به نظر می‌‌رسید. در آن زمان گمانه‌‌زنی‌‌ها نشان می‌‌داد که سربازان روسی می‌‌توانند طی چند هفته (اگر چند روز طول نکشد) کی‌‌یف را تصرف کنند. تخمین‌‌ها نشان می‌‌دهد تلفات جنگ برای روسیه نزدیک به 80هزار نفر کشته و زخمی بوده؛ بیش از یک دهه جنگ اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان که 14هزار و 500سرباز کشته و نزدیک به 54هزار نفر زخمی شدند. اوکراین نیز آسیب‌‌های بسیاری در این جنگ دیده است. اما در مقایسه با روسیه، نیروهای نظامی‌‌اش انگیزه بسیار بالایی دارند و از کمک‌‌های فوق‌‌پیشرفته نظامی غرب از جمله سامانه موشکی هیمارس نفع بسیاری می‌‌برند. اوکراین تا حالا 16 سامانه موشکی هیمارس تحویل گرفته است که همزمان می‌‌تواند شش موشک هدایت‌‌شونده دقیق را پرتاب کند و برد توپخانه‌‌ای 32کیلومتری نیروهای کی‌‌یف را تا بیش از دو برابر افزایش دهد. همانگونه که تضعیف نیروهای شوروی در اواخر دهه 80 میلادی باعث سقوط رژیم‌‌های طرفدار شوروی در سراسر کشورهای بلوک‌شرق در پیمان ورشو شد، تضعیف نیروهای روسی در جنگ اوکراین می‌‌تواند بازتابی در فضای کشورهای شوروی سابق داشته باشد. روسیه همچنان بخش‌‌های وسیعی از شرق و جنوب اوکراین را تحت کنترل خود دارد که شامل شهرهایی مانند ماریوپل و خرسون و پل زمینی به کریمه که سال 2014 به روسیه الحاق شد و بیشتر مناطق لوهانسک و دونتسک می‌‌شود.

تبعات پیشروی‌‌های اوکراین

در پی پیشروی‌‌های اوکراین، رمضان قدیروف، رئیس‌‌جمهور جمهوری چچن می‌‌گوید که ممکن است مجبور باشد خودش مستقیما با پوتین صحبت کند. قدیروف به مشاوران رهبر روسیه اعتماد ندارد که اخبار بد را به او منتقل کنند. بلاگرهای حامی روسی نیز انتقادهای شدیدی از دولت روسیه کرده‌‌اند که سربازان بیشتری را به میدان نبرد نمی‌‌فرستد. پوتین شخصا از فرستادن سربازان بیشتر خودداری می‌‌کند تا خدمت سربازی اجباری باعث نشود افکار عمومی علیه جنگ شود. مقامات آمریکایی می‌‌گویند که پایان جنگ به مقامات اوکراینی بستگی دارد. اما برخی از متحدان غربی اوکراین نگرانند که عقب‌‌نشینی روسیه به همراه عدم موافقت زلنسکی برای امتیازدهی می‌‌تواند شدت درگیری را افزایش دهد و حتی پوتین را تشویق کند که از سلاح هسته‌‌ای استفاده کند. جیم استاوریدیس، دریاسالار آمریکایی و فرمانده سابق عالی متحدان ناتو می‌‌گوید: «غرب باید خیلی شفاف عمل کند. این کشورها از حد و مرزهایی عبور کرده‌‌اند که می‌‌تواند ناتو را با شدت بیشتری وارد این درگیری کند.» به گفته استاوریدیس در حالی که شانس بیرون راندن روسیه از تمام اوکراین بسیار دور به نظر می‌‌رسد، غرب باید هر آنچه اوکراین نیاز دارد را در اختیارش قرار دهد تا برای مذاکره بالاترین دست ممکن را داشته باشد؛ امری که به نظر می‌‌رسد ماه‌‌ها یا شاید سال‌‌ها طول بکشد.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید