تیخونوا زنی که عاشق باواریا است

دختر ولادیمیر پوتین طی چندین سال بارها در خفا با محافظان خود به آلمان سفر کرده است

یک «اتاق دونفره عالی» در یکی از منحصربه‌‌فردترین هتل‌‌های مونیخ برای زنی از روسیه رزرو شده بود. «ماندارین اورینتال»، هتلی پنج‌ستاره که به مهمانان، نوید «جذابیت بی‌‌نهایت» را با «بالاترین سطح خدمات شخصی» می‌‌دهد. اینجا هتلی است که در آن حتی دختر قدرتمندترین مرد روسیه نیز می‌‌تواند احساس خوبی داشته باشد، گویی در خانه خودش است. کاترینا تیخونوا که پدرش ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه است، ظاهرا در شب 22 دسامبر سال 2016، پنجشنبه‌‌شب در هتل ماندارین اورینتال اقامت داشته است. این اطلاعات از سوابق رزروی می‌‌آید که اشپیگل و پورتال تحقیقاتی روسیه موسوم به IStories به دست آورده‌‌اند. براساس این اسناد و نیز داده‌‌های دیگر، کپی پاسپورت و ایمیل‌‌های داخلی دستگاه امنیتی روسیه، مشخص شده که تیخونوا در سال‌‌های اخیر بیش از 20بار به آلمان سفر کرده است؛ طوری که مقامات آلمانی متوجه نشوند. محافظانی همیشه او را همراهی می‌‌کرده‌‌اند. محافظانی (احتمالا مسلح) از سرویس گارد فدرال (FSO) که مسئول حفظ امنیت رئیس‌جمهور روسیه و سایر مقامات ارشد است. سفرهای پی‌‌درپی دختر پوتین و همراهانش، سوالات دیپلماتیک و امنیتی قابل‌توجهی را ایجاد کرده است. برخلاف رویه رایج بین‌‌المللی، روس‌‌ها لازم ندیده‌‌اند که دولت آلمان را از جهان‌‌گردی‌‌های تیخونوا و محافظانش مطلع کنند. مساله فقط نقض آداب نیست؛ بلکه این امر نشان می‌‌دهد که کرملین تا چه اندازه اهمیت ناچیزی برای منافع امنیتی و نظارتی آلمان قائل است. همچنین این موضوع نگران‌‌کننده‌‌ای است که سرویس‌‌های اطلاعاتی آلمان از تقریبا تمام سفرهای دختر پوتین و همراهانش به آلمان بی‌‌اطلاع بوده‌‌اند. یکی از مقامات ارشد آلمانی به اشپیگل می‌‌گوید: «ما واقعا دوست داریم در مورد آنها بدانیم.» جان سیفر، رئیس پیشین بخش عملیات روسیه در سازمان سیا اما خیلی شوکه نشده و می‌‌گوید: «همه سرویس‌‌های اطلاعاتی به دستور رهبران سیاسی خود کار می‌‌کنند. سیاست دولت آلمان در رابطه با روسیه این بوده است: بدون جنجال. گویا هیچ‌‌کس از افرادِ در قدرت نمی‌‌خواسته چیزهایی در مورد روسیه پیدا کند، چون ممکن است موجب یک رویارویی ناخواسته شود. بنابراین چرا کسی بخواهد دختر پوتین را زیر ذره‌‌بین بگذارد؟» کوته‌‌نظری سازمان اطلاعات آلمان با تصویر بزرگ‌‌تر مطابقت دارد: تا سال‌‌ها به‌‌ندرت کسی در آلمان به فعالیت‌‌های نفوذی روسیه علاقه زیادی نشان می‌‌داد. ملک و املاکی که آنها می‌‌خریدند و معاملات تجاری‌‌ای که انجام می‌‌دادند، تجارت خصوصی آنها تلقی می‌‌شد. حالا عواقب آن بی‌‌توجهی‌‌ها و بی‌‌تفاوتی‌‌ها خود را نشان داده است: اجرای تحریم‌‌ها علیه متحدان و حامیان پوتین، بسیار دشوار است، چون مقامات سیاسی، تصویر واضحی از شبکه آنها در روسیه ندارند. در هر حال، کاترینا تیخونوا 35ساله به همراه دخترش به یکی از مقاصد مورد علاقه روس‌‌های پولداری که به دنبال مهمان‌‌نوازی هستند، سفر کرده‌اند. گویا آنها اتاق‌‌هایی را در مرکز شهر مونیخ و نیز در دریاچه تِگِرنزی در دامنه کوه‌‌های آلپ در جنوب مونیخ رزرو کردند. شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌‌دهد تیخونوا و فرزندش به همراه محافظانش در سال 2019 به باواریا سفر کرده‌‌اند. سوابق پرواز نشان می‌‌دهد که او با پرواز SU2594 آئروفلوت روسیه وارد مونیخ شده است؛ در حالی که دختر او را که در آن زمان دوساله بوده، سه روز قبل با یک جت خصوصی از شرکت ایرهامبورگ به آنجا آورده بودند. یک محافظِ سرویس گارد فدرال هم اتاقی را برای خود در دریاچه تِگِرنزی رزرو کرده بود. این سفر خیلی طول نمی‌‌کشد. تیخونوا پس از یک هفته به مسکو بازمی‌‌گردد. ظاهرا محافظ دیگری از روسیه به بایرن پرواز می‌‌کند تا او را تا مسکو اسکورت کند. اما این پروازهای رفت و برگشتی ادامه می‌‌یابد. تنها چند روز بعد، پرواز دیگری به مونیخ به نام تیخونوا و یک محافظ رزرو می‌‌شود. اتاقی در دریاچه تِگِرنزی به مدت دو شب برای آن محافظ رزرو شد. یکی دیگر از ماموران نیز چندین اتاق را برای تعطیلات کریسمس اجاره کرد، از جمله یک هتل مجلل با منظره دریاچه. اطلاعاتی وجود ندارد که خودِ تیخونوا کجا اقامت داشته است. دختر پوتین پیش از سال نو به مسکو بازمی‌‌گردد. براساس داده‌‌ها او فقط زمان کوتاهی را در آنجا می‌‌ماند و دوباره به مونیخ می‌‌رود. دست‌‌کم چهار محافظ او را در این سفر همراهی کرده‌‌اند. این محافظان سرانجام در 11 ژانویه 2020 به همراه تیخونوا و فرزندش به مسکو بازمی‌‌گردند. دلیل سفرهای مکرر او، احتمالا مردی است که تیخونوا مدت‌‌ها با او رابطه داشته است: ایگو زلنسکی 53ساله، هنرمند روس که باوجود تشابه اسمی، هیچ نسبتی با رئیس‌جمهور اوکراین ندارد. او تا آوریل همین سال، مدیر شرکت باله دولتی باواریا بوده است و احتمالا پدرِ دخترِ تیخونوا است که حالا چهار سال دارد. کپی پاسپورت زلنسکی که در سال 2013 صادرشده نیز در میان اسنادی است که اشپیگل به دست آورده و احتمالا به این دلیل بوده که محافظ تیخونوا پروازهای زلنسکی را رزرو کرده است. در ماه می، اشپیگل و IStories رابطه تیخونوا و زلنسکی را فاش کردند. ولادیمیر پوتین از جزئیات مربوط به خانواده‌‌اش طوری محافظت می‌‌کند که گویی این اطلاعات، اسرار دولتی هستند. او حتی تا امروز هم هرگز نام دو دخترش را منتشر نکرده است. تنها اطلاعاتی که او در مصاحبه‌‌ها ارائه کرده، این بوده که دخترانش در روسیه زندگی می‌‌کنند و به سه زبان خارجی حرف می‌‌زنند و او به آنها بسیار افتخار می‌‌کند. به‌‌نظر می‌‌رسد تیخونوا که دختر کوچک‌‌تر پوتین است، موسسه نوآوری و توسعه فکری دانشگاه دولتی مسکو را مدیریت می‌‌کند. خبرنگاران اشپیگل و IStories در حین نوشتن این گزارش با چندین نفر از اپراتورها و کارکنان هتل، از جمله هتل لیبرگهوف در ساحل دریاچه تِگِرنزی صحبت کردند. سوئیت‌‌هایی که گمان می‌‌رود دختر پوتین در آنها اقامت داشته، اسامی‌‌ای شبیه «لژ سیسی» که به ملکه الیزابتِ اتریش از خانواده سلطنتی ویتِلسباخِ باواریا اشاره دارد و نیز سوئیت «دوک رزیدنس» نام دارند. هزینه یک شب اقامت در این سوئیت‌‌ها حدود 300 یورو است. هتل‌‌دار تاکید می‌‌کند که تمام مهمانان از اینکه «کاملا ناشناس» باشند لذت می‌‌برند. شاید به خاطر اعتماد به آلمانی‌‌ها باشد یا شاید هم صرفا از روی تنبلی؛ در هر حال ظاهرا کاترینا هیچ تلاشی نکرده که سفرهای خود را به مونیخ پنهان کند. او با استفاده از نام واقعی خود با ویزای اتحادیه اروپای صادره از ایتالیا با شماره ITA031963667 سفر می‌‌کرده است. او پس از ورود، پاسپورت و ویزای خود را به افسران پلیس فدرال در فرودگاه نشان می‌‌داده است؛ گرچه بازسازی عبور او از گذرگاه‌‌های مرزی میان کشورهای اتحادیه اروپا، با جزئیات غیرممکن است. اطلاعات ورودی، هیچ‌گاه در آلمان ثبت نمی‌‌شود و احتمالا هیچ نامه‌‌ای از سوی پلیس وجود ندارد که به ورود تیخونوا اشاره کرده باشد. تمرکز پلیس فدرال روی جلوگیری از ورود غیرقانونی به مرزها است و نه گزارشِ ورودِ شخصیت‌‌های سرشناس. وقتی صحبت از فعالیت‌‌های عوامل خارجی در آلمان می‌‌شود، مسئولیت آن با بخش ضدجاسوسی اداره فدرال حفاظت از قانون اساسی سازمان اطلاعات داخلی آلمان است. ماموریت آنها به دقت تعیین شده است: آژانس‌‌های سرویس مخفی روسیه، یعنی GRU، FSB و SVR همگی کانون چنین تلاش‌‌هایی هستند اما اعضای سرویس امنیتی ریاست‌جمهوری FSO معمولا این‌‌گونه نیستند. یکی از مقامات آلمانی می‌‌گوید:‌‌ «ما به اندازه کافی با عوامل واقعی سروکار داریم [که به افراد دیگر نرسیم]». این‌‌گونه بود که مدت زیادی گذشت تا آژانس‌‌های امنیتی آلمان از یکی از سفرهای تیخونوا مطلع شدند؛ این کشف، خیلی تصادفی بود. در پائیز سال 2019 آنها متوجه شدند که دختر پوتین قصد دارد به مونیخ سفر کند و چهار محافظ از اعضای سرویس گارد فدرال او را اسکورت خواهند کرد. مقامات آلمانی به‌‌خاطر تناقضاتی که در میان اسناد سفر اطرافیان تیخونوا کشف شد، محتاط شدند. یکی از آنها برای ویزای توریستی اتحادیه اروپا درخواست داده بود که مطمئنا ساده‌‌ترین مسیر برای رسیدن به اروپا بود، اما به‌‌طور رسمی درست نبود. هرچه باشد این محافظ برای تعطیلات به آلمان سفر نمی‌‌کرد؛ برای او این یک سفر کاری بود. محافظ دیگر، دو پاسپورت دیپلماتیک داشت. نام او در دو پاسپورت یکسان بود، اما تاریخ‌‌های تولد متفاوت بود. مقامات آلمانی متعجب بودند و نمی‌‌دانستند که این یک ترفند است یا نه؟ آیا محافظی که با دو هویت می‌‌آید، قصد جاسوسی دارد؟ یک عملیات شناسایی در ژانویه 2020 نشان داد که تیخونوا با لیموزین‌‌های بزرگ در بایرن تردد کرده است. با این حال، متخصصان توانستند هویت یکی از محافظان را به نام الکسی اس که ظاهرا رهبر تیم بوده، شناسایی کنند. او را «دیمیتری دی» و «الکساندر کی» و یک روس دیگر همراهی می‌‌کردند. مقامات آلمانی می‌‌دانستند که این افراد هم عضوی از سرویس گارد فدرال هستند. احتمالا این موضوع را از اینجا دریافته‌‌اند که هم «دیمیتری دی» و هم «الکساندر کی» عضو باشگاه هاکی روی یخ فنیکس (Feniks) مسکو بوده‌اند. در صفحه اصلی وب‌سایت این باشگاه اشاره شده که آنها «کارمندان فعال و رزرو» سرویس گارد فدرال هستند. این واقعیت را که «دیمیتری دی» ارتباط‌‌های مستقیمی با رهبری روسیه دارد، می‌‌توان از یک عکس مطبوعاتی در سال 2015 مشاهده کرد که او با کت‌‌وشلواری تیره در کنار پوتین که با رسانه‌‌ها حرف می‌‌زند، ایستاده است. با این حال پلیس هیچ‌‌گاه این اطلاعات را دریافت نکرد، گرچه برای مقامات باواریا مهم بود که در مورد ورود تیخونوا بدانند. چون از یک‌سو، از این مهمانان خارجی محافظت کنند و از سوی دیگر، از جان شهروندان آلمانی. یک مقام امنیتی آلمانی گفته است: «تیخونوا به راحتی می‌‌توانست هدف حمله قرار بگیرد، آن‌‌هم بدون آنکه مقامات آلمانی بتوانند ابعاد چنین حمله‌‌ای را ارزیابی کنند.» او همچنین گفته است که ارزیابی چنین سفرهایی از منظر اطلاعاتی هم جالب است. با این حال در آلمان هیچ «رویه مشخصی» برای نظارت بر فرزندان رهبران خارجی وجود ندارد. مسکو به نوبه خود باید سفر تیخونوا و گروهش را به آلمان گزارش می‌‌داد تا محافظان او بتوانند به‌‌طور قانونی، سلاح حمل کنند. اما هرگز چنین گزارشی، برای هیچ‌‌یک از سفرهای او ارائه نشد. مقامات برلین معتقدند که به احتمال زیاد، این محافظان بارها قوانین حمل اسلحه در آلمان را نقض کرده‌‌اند. کارشناسان آلمانی این احتمال را که این محافظان در آلمان غیرمسلح بوده‌‌اند، رد می‌‌کنند. سباستین فیدلر، کارشناس سیاست داخلی عضو حزب سوسیال دموکرات و نماینده پارلمان آلمان گلایه می‌‌کند: «محافظان مسلحِ سرویس حفاظتی ریاست‌جمهوری روسیه، بی‌‌سروصدا در ایالت باواریا می‌‌چرخند و کسی هم توجهی نمی‌‌کند.» او می‌‌گوید که این مورد، «نمونه بارز» این واقعیت است که «در دهه‌‌های گذشته، ما راهبردی برای پاسخ به عوامل روسی و فعالیت‌‌های آنها ایجاد نکرده‌‌ایم و نمی‌‌توانیم این‌‌گونه ادامه دهیم.» فیدلر می‌‌گوید رژیمی که جنگی تجاوزکارانه را در اروپا به‌‌راه می‌‌اندازد، باید «موجب تقویت چشم‌‌گیر توانایی‌‌های عملیاتی آژانس‌‌های امنیتی» شود.

ممنوعیت ویزا و منافع امنیتی

روریش کیزوِتر، کارشناس سیاست خارجی از حزب محافظه‌‌کار دموکرات مسیحی خواستار پایان دادن به «سیاست‌‌های لیبرال ویزا» برای روسیه است. او می‌‌گوید که سفرهای تیخونوا ثابت می‌‌کند که «به‌‌شدت نیازمند تغییر سیاست هستیم.» کیزوتر می‌‌خواهد تا ویزای توریستی منطقه شنگن برای روس‌‌ها متوقف شود. او می‌‌گوید، در هر صورت فقط روس‌‌هایی هنوز به غرب سفر می‌‌کنند که یا از طرفداران پوتین هستند یا از سیستم او بهره می‌‌برند. «به همین جهت است که ممنوعیت ویزا فقط مساله‌‌ای اخلاقی نیست؛ مساله‌‌ای در مورد منافع امنیتی ما است.» همان‌‌طور که داده‌‌های پروازی نشان می‌‌دهد، ظاهرا سفرهای تیخونوا به مونیخ از سال 2015 آغاز شده است. یک سال بعد، ایگو زلنسکی که یکی از موفق‌‌ترین رقصندگان در باله روسیه است، مدیر شرکت باله دولتی باواریا شد. تقریبا در همین حوالی زمانی بود که تصور می‌‌شود تیخونوا از همسرش، کریل شامالوف، پسر یکی از الیگارش‌‌های روسیه جدا شده است. در شرکت باله دولتی باواریا، بر کسی پوشیده نیست که زلنسکی دوستان قدرتمندی در روسیه دارد. او خیلی پیش از آنکه در بهار 2022 به‌‌خاطر ممانعت از اینکه خودش را از تهاجم روسیه به اوکراین کنار بکشد و هدف انتقادها قرار بگیرد، در موضوع کریمه، امیدوارانه در کنار پوتین ایستاده بود. او همچنین به عضویت هیات نظارت بنیاد میراث ملی و فرهنگی روسیه منصوب شد. نزدیکی او به رژیم روسیه هیچ‌‌گاه پنهان نبود. تا ابتدای تهاجم روسیه به اوکراین هم مشکلی وجود نداشت.

میلان، لندن، کیتسبوهل

سفرهای تفریحی تیخونوا فقط به بایرن محدود نبود. اطلاعات رزرو پروازها و هتل‌‌ها نشان می‌‌دهد که دختر پوتین و همراهانش از مقاصد دیگری که مورد علاقه دیگر ثروتمندان جهان است هم بازدید کرده‌‌اند: گرانادا (اپانیا)، میلان (ایتالیا)، لندن (انگلیس)، بولونیا (ایتالیا) و کیتسبوهل (اتریش). با این حال مشخص نیست که چه کسی هزینه این سفرها را پرداخت کرده است. فقط هزینه اقامت در هتل‌‌های ایالت باواریای آلمان طی سال‌‌های 2018 تا 2020 چیزی حدود 50 هزار یورو شده است. از آن مهم‌‌تر بیش از 300 پروازی است که اطلاعات آن، فاش شده است. بیشترِ این پروازها توسط شرکت هواپیمایی روسی آئروفلوت انجام شده اما تعدادی رزرو جت شخصی هم وجود دارد؛ و همه اینها در حالی است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه دوست دارد در ملاءعام درباره انحطاط و زوال غرب سخنوری کند. کرملین از اظهارنظر در مورد سفرهای تیخونوا و نحوه پرداخت هزینه‌‌های این سفرها، خودداری کرد. کاترینا تیخونوا و ایگو زلنسکی هم به تلاش‌‌های اشپیگل برای تماس با آنها پاسخی ندادند. یکی از عناصر عجیب این داستان، این واقعیت است که داده‌‌ها شامل یک پاسپورت جعلی متعلق به تیخونوا هم می‌‌شود که به نام اِکاترینا کوسنتسوا صادر شده است. ظاهرا این نام مستعاری است که مقامات آلمانی از آن بی‌‌اطلاع بوده‌‌اند. در عین‌‌حال، پاسپورت با نام واقعی تیخونوا، دارای تاریخ تولد و محل تولد متفاوتی از اطلاعات پاسپورت‌‌هایی است که در پایگاه‌‌های اطلاعاتی اروپایی برای او وجود دارد. مشخص نیست که این تناقض‌‌ها به چه علتی است. چنین تکنیک‌‌ها و ترفندهایی می‌‌تواند در آینده برای کاترینا تیخونوا پراهمیت‌‌تر شود. اتحادیه اروپا در واکنش به حمله روسیه به اوکراین، تحریم‌‌ها و ممنوعیت‌‌های مسافرتی را برای بسیاری از افراد نزدیک پوتین وضع کرده است. نام تیخونوا، زنی که عاشق باواریا است، از اوایل ماه آوریل در این فهرست قرار گرفته است. Der Spiegel ترجمه مجتبی پارسا