اندیشکده‌ها

اشتباه آمریکا درباره هند

دولت بایدن به‌منظور جذب هند در رویارویی‌های آتی با چین (با چشم بستن بر روی فرسایش دموکراسی در هند و خودداری دهلی‌نو از محکوم کردن تجاوزات مستمر روسیه به اوکراین) از ابتکاری بلندپروازانه موسوم به icet یا «ابتکار فناوری‌های حیاتی و نوظهور» جهت تعمیقِ همکاری‌های دفاعی، علمی و فناوری میان هند و آمریکا رونمایی کرده است. هدف از این ابتکار تغییر بنیادین همکاری میان دو کشور بوده است. این ابتکار همکاری‌های گسترده در حوزه‌های متنوعی از جمله هوش مصنوعی، نیمه‌رساناها، هوا - فضا، کوانتوم، نسل‌های جدید فناوری اطلاعات و ... را در بر می‌گیرد. قبلاً در زمان اوباما، دو کشور ابتکار موسوم به «تجارت و فناوری» را راه‌اندازی کردند. هرچند روابط نوین میان هند و آمریکا از زمان ریاست‌جمهوری بوش پسر آغاز شد ولی بدون شک، دشمنی مشترک با چین و همکاری با همدیگر در نظارت بر فعالیت‌های اقتصادی و نظامی چین در حوزهٔ «هند و اقیانوس آرام» مهمترین و اصلی‌ترین انگیزه‌های واشنگتن و دهلی‌نو در شروع همکاری‌های تازه بوده است. پیشتر در زمان بوش پسر و اوباما نیز کمک به تقویت هند در مقابل تسلط چین بر آسیا از جمله اولویت‌های واشنگتن بوده است. رقمِ مبادلات بازرگانی در امور دفاعی میان هند و آمریکا که تا پایان دهه نود میلادی از قرن گذشته ناچیز بود در سال ۲۰۲۰ به بیشتر از ۲۰ میلیارد دلار رسید. انتظارات واشنگتن از دهلی‌نو نابجا و غیرواقعی است چون هند بنا به دلایل ذیل هیچ‌گاه خود را در رویارویی‌های آتی آمریکا و چین دخالت نخواهد داد. هند فاقد وفاداری ذاتی در پایبندی به حفظِ نظم بین‌المللی لیبرال است و هیچ علاقه‌ای به همکاری و مشارکت با آمریکا در دفاعِ متقابل ندارد. هند و آمریکا اهداف و گرایشات متفاوتی در همکاری‌های امنیتی دارند؛ هند در پی دستیابی به فناوری‌های پیشرفتهٔ آمریکایی به‌منظور تقویت توانمندی‌های اقتصادی و نظامی‌اش است تا در ظهورِ هند به‌عنوان قدرتی مستقل و موازنه‌گر در مقابل چین تسهیلاتی به‌دست آورد. درحالی‌که از زمان ترامپ تاکنون انتظارِ آمریکا از هند برای ایفای نقش نظامی بیشتر (برای مهار قدرت روزافزون چین) بیشتر شده است، اما اولویت هند، دریافت کمک‌های آمریکایی به‌منظور تقویت توانمندی ملی و مستقل این کشور در مقابله با تهدیدات است. هند نمی‌پذیرد کمک‌های آمریکا متضمن پذیرش تعهدات بیشتری از جانب دهلی‌نو باشد زیرا راهبرد هند ذاتاً مستقلانه و حفظ استقلال برای هند مهم است. چنان‌که نباید فراموش کنیم هند و آمریکا در سال‌های جنگِ سرد هیچ‌گونه همکاری مؤثری با همدیگر نداشتند و عدم تعهد، رهیافت سنتی هند بوده است. پنتاگون خواستار استفاده از ارتش هند در قالب ائتلاف‌سازی علیه چین است ولی هند قطعاً چنین ایده‌ای را رد خواهد کرد. با وجود اینکه چین ترسناک‌ترین دشمن هند است ولی دهلی‌نو به‌طور اکید به‌دنبال پرهیز از تنش در روابط با پکن است. هند در روند سیاست‌های مستقل خود، علاوه بر آمریکا همکاری‌های مشابهی را با فرانسه، روسیه و اسرائیل شروع کرده است. در زمان اوباما و ابتکار «تجارت و فناوری» میان هند و آمریکا، هند موفق شد خط تولید بسیاری از فناوری‌ها و تولیدات مشترک دفاعی با آمریکا (مثل ساخت موتور جت و ادوات نوین جاسوسی) را در داخل هند راه‌اندازی کند هرچند آمریکا در ادامهٔ این نوع همکاری با هند مردّد شد. یک مشکل دیگر بر سرِ راه همکاری‌های دفاعی و فناوری آمریکا و هند، گران بودن محصولات آمریکایی به‌خاطرِ فناوری بالای آنها و موضوع مالکیت معنوی است. بازار هند برای فروش محصولات دفاعی و فناوری آمریکایی کوچک و غیرجذاب است. پیش‌بینی می‌شود همکاری‌های امنیتی هند و آمریکا برای مدتی طولانی نامتقارن باقی بماند. هند خواهد کوشید از امکانات آمریکا در رویارویی با چین استفاده کند ولی از مشارکت در هرگونه رویارویی میان چین و آمریکا که ارتباط چندانی با امنیت و منافع هند نداشته باشد، پرهیز خواهد کرد. اگر جنگی میان چین و آمریکا در دریای جنوبی چین به وقوع بپیوندد، هرچند هند قطعاً خواهان پیروزی آمریکا است، اما بعید است خود را درگیر جنگ کند. آمریکا باید در حدّی متناسب با منافع آمریکا به هند کمک کند اما نباید این توهم را داشته باشد که هرگونه کمک سخاوتمندانه به هند، سبب خواهد شد این کشور در پیوستن به ائتلاف نظامی آمریکا علیه چین ترغیب شود. ماهیت و اساس رابطه آمریکا با هند با رابطه آمریکا و متحدانش متفاوت است.