شبکه قاچاق اتباع فقط 48 ساعت زمان میخواهد
آخرین خبرهای اقتصادی ایران و دنیا
فلاحت‌پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس:
شبکه قاچاق اتباع فقط 48 ساعت زمان میخواهد
«تجربه نشان داده به ویژه در مرز، وقتی یک کار مدیریتی و ساماندهی سیاسی و امنیتی نتیجه نمی‌‌گیرد به این معناست که منافع اقتصادی برای گروهی از کاسبان وجود دارد.» فلاحت‌پیشه رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی در گفت‌وگو با هم‌میهن می‌‌گوید: «از کل مهاجران غیرقانونی شاید کمتر از 10 درصد بازگشت داده شده، ولی 90 درصد آنها وارد کشور می‌‌شوند. بخش تلخ ماجرا آن است که بلافاصله بعد از ورود یعنی به فاصله 48 ساعت، محل خواب این افراد و شغل آنها مشخص می‌‌شود. یعنی شبکه قاچاقی در کشور وجود دارد که برای ساماندهی وضعیت اتباع غیرقانونی فقط 48 ساعت زمان نیاز دارد. بنابراین تا زمانی که منافع کاسبان قاچاق اتباع وجود دارد، این معضل در کشور کماکان به قوت خود باقی است.
بعد از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان موج جدیدی از مهاجرت به ایران شکل گرفت. آیا آماری از تعداد ورود پناهجویان افغانستانی در یک سال گذشته وجود دارد؟
آمار متفاوتی از ورود افغانستانی‌‌ها به ایران وجود دارد. علت نبود آمار دقیق، مربوط به بی در و پیکر بودن مرزهای ایران است. آنچه برآوردها نشان می‌‌دهد این است که بیش از دو میلیون نفر افغانستانی بعد از حکومت طالبان به ایران مهاجرت کرده‌اند و این به اتباعی که قبلا در ایران بودند اضافه شده است. آمارها تکان‌دهنده است و بعضا گزارش می‌‌شود بین 5 تا 8 میلیون نفر افغانستانی در ایران حضور دارند که بیشتر از دومیلیون نفر از آنها پس از به قدرت رسیدن طالبان به ایران مهاجرت کرده‌اند.
حضور این تعداد مهاجر افغانستانی چه تبعاتی برای اقتصاد کشور به‌ویژه حوزه اشتغال نیروی انسانی دارد؟
واقعیت آن است که بخشی از بازسازی کشور و توسعه اقتصاد ایران بر دوش برادران و خواهران افغانستانی است. مسئولان کشور ما نباید ضعف مدیریت خود را سر اتباع افغانستانی خالی کنند. تعدادی از اتباع افغانستانی در سالیان گذشته با اقتصاد ایران عجین شده و کارهای سختی را از دوش کشور برداشته‌اند لذا از این بابت معتقدم که حقوق آنها لازم است حفظ شود. در فراخوان اخیر وزارت کشور، طرح سرشماری افغانستانی‌‌های مهاجر اجرا شده و با ثبت اطلاعات این افراد می‌‌توان به ساماندهی این جامعه اقدام کرد.
سال‌‌هاست مهاجرت افغانستانی‌‌ها به ایران وجود دارد. چرا ایران مانند دیگر کشورها نتوانسته مهاجرین را ساماندهی کند تا ورود آنها به بازار کار به صورت قانونی و تحت ضوابط صورت گیرد؟
تجربه نشان داده به‌ویژه در مرز وقتی یک کار مدیریتی و ساماندهی سیاسی و امنیتی نتیجه نمی‌‌گیرد به این معناست که منافع اقتصادی برای گروهی از کاسبان وجود دارد. در طول سه دهه اخیر بارها خبر ورود مهاجرین غیرقانونی را شنیده‌ایم. بیش از دو دهه است در بودجه ردیفی با عنوان انسداد مرزها پیش‌‌بینی می‌‌شود و هر سال بر این مبلغ افزوده می‌‌شود اما هر سال معضل مرزهای شرقی از ناامنی گرفته تا ورود اتباع بیشتر می‌‌شود. این به آن معناست که منافع عده‌‌ای با این موضوع گره خورده است. همانطور که معتقدم منافع کاسبان مواد مخدر و کاسبان تحریم بر کشور سایه انداخته است؛ همچنین اعتقاد دارم منافع کاسبان قاچاق اتباع هم در ایران وجود دارد. در زمان مسئولیتم سفری به مرزهای شرقی داشتم. آنجا از برخی از مراکز استرداد و ورودی اتباع بازدید کردم. بسیاری از اتباع از افغانستان، پاکستان و کشورهای شرق آسیا حضور داشتند، وقتی با آنها صحبت می‌‌کردم سابقه سه تا پنج بار ورود و اخراج را داشتند ولی باز هم به ایران می‌‌آمدند. جالب آنکه در هر دو طرف برای این ورود غیرقانونی پول پرداخت می‌‌کنند. شاید کمتر از 10 درصد از این اتباع بازگشت داده شده، ولی 90 درصد آنها وارد کشور می‌‌شوند. بخش تلخ ماجرا آن است که بلافاصله بعد از ورود یعنی به فاصله 48 ساعت، محل خواب این افراد و شغل آنها مشخص می‌‌شود. یعنی شبکه قاچاقی در کشور وجود دارد که برای ساماندهی وضعیت اتباع غیرقانونی فقط 48 ساعت زمان نیاز دارد. بنابراین تا زمانی که منافع کاسبان قاچاق اتباع وجود دارد این معضل در کشور کماکان به قوت خود باقی است.
طرح اخیر وزارت کشور برای سرشماری اتباع افغانستانی را چقدر موثر می‌‌دانید؟
اغلب مسئولان به جای آنکه حل این معضل را به صورت جدی در دستور کار قرار دهند؛ اتهاماتی را نسبت به پیشینیان خود مطرح می‌‌کنند. اما خودشان هیچ گام موثری را در این زمینه بر نمی‌‌دارند. اگر خللی در روابط ایران با برخی کشورهای همسایه شکل بگیرد و این مساله منجر به چالش امنیتی و احیانا نظامی شود. در‌حالی‌که حضور دست کم پنج میلیون تبعه افغانستانی در کشور تایید می‌‌شود اما فقط 5/1 میلیون نفر حاضر به ثبت اطلاعات شناسنامه‌‌ای خود در طرح ساماندهی شده‌اند. این نشان‌دهنده عدم اطلاع و آگاهی مدیران کشور از وضعیت تعداد قابل ملاحظه‌‌ای پناهجوی غیرقانونی است. در هیچ جای دنیا تا این حد مدیریت اتباع بیگانه بی‌سامان نیست. آن دسته از اتباع افغانستانی که سال‌‌ها با مردم ایران عجین شده‌اند نیز از این بی‌سامانی رنج می‌‌برند. در عین حال بسیاری از فرصت‌‌های شغلی در ایران توسط مدیران از دست می‌‌رود و اگر کارگران افغانستانی در ایران نبودند بسیاری از کارها انجام نمی‌‌شد. موضوع بازار کار را من یک موضوع تبعی می‌‌دانم.
