در اجرای موفق فروش هوشمند نان تردید دارم
آخرین خبرهای اقتصادی ایران و دنیا
حسین یزدجردی، رئیس کانون صنایع آرد و نان ایران:
در اجرای موفق فروش هوشمند نان تردید دارم
با اجرای طرح هوشمندسازی نان، تغییری در وضعیت قاچاق آرد و نان صورت گرفته است؟
آزادسازی نرخ آرد هنوز به صورت کامل صورت نپذیرفته و تنها در مورد آردهای مورد مصرف صنایع غیر نان مثل ماکارونی، بیسکوئیت، کلوچه، قنادی و غیره و هم‌چنین در مورد نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم و فانتزی آزادسازی انجام شده که قیمت گندم واگذاری به آنها به ازاء هرکیلو، یکصد و بیست هزار ریال است. در مورد مصرف نان‌های سنتی ایران مثل سنگک، بربری، تافتون و لواش که عمده مصرف‌کنندگان آرد هستند هنوز گندم به نرخ ۶۶۵۰ ریال ملاک عمل است که تفاوت عمده‌ای با قیمت‌های جهانی و آردهای با نرخ آزاد در داخل کشور دارد. بنا به گفته مسئولان، به زودی در مورد این بخش از مصارف نیز آزادسازی صورت می‌گیرد. اما مادامی که این آزادسازی صورت نگرفته، تفاوت نرخ بسیار زیادی که به وجود آمده انگیزه فساد و رانت را حتی از قبل بیشتر بالا برده است.
سالانه چه میزان آرد در کشور تولید می‌شود؟ منابع تولید از گندم‌های داخلی است یا وارداتی؟
کشور دارای۴۰۰ کارخانه آردسازی است که ظرفیت تبدیل حدود ۲۸ میلیون تن گندم به آرد را دارا هستند. اما میزان مصرف داخل کشور، حدود ۵/۱۱ میلیون تن برآورد می‌شود که بر این اساس کارخانجات آردسازی به‌طور میانگین با ۴۰درصد ظرفیت خود به تولید اشتغال دارند. در سال‌های گذشته، ما شاهد خودکفایی گندم و حتی صادرات گندم نیز بوده‌ایم. اما در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی‌ها از میزان تولید داخل کاسته و کشور مجبور به واردات گندم شده است. در سال ۱۴۰۰، میزان خرید گندم از کشاورزان حدود ۵/۴ میلیون تن بوده و در سال جاری نیز تخمین زده می‌شود که این میزان به حدود ۶ میلیون تن بالغ شود که تا مقدار مصرف به میزان۵/۱۱ میلیون تن، کشور ناگزیر از واردات گندم تا سقف مورد نیاز خود بوده است.
چه میزان آرد صادر می‌شود؟
به‌رغم ظرفیت بسیار بالای آردسازی در کشور و اینکه کارخانجات تنها با ۴۰درصد ظرفیت به تولید مشغولند، میزان صادرات بسیار ناچیز و حدود چند 10 هزار تن بوده است. در سال‌های گذشته به دلیل آنکه دولت یارانه بسیار زیادی برای گندم پرداخت می‌کرد، سخت‌گیری‌های بیش از حدی در مورد صادرات اعمال می‌شد. تداخل گندم‌های یارانه‌ای با گندم‌های عبورموقت که برای صادرات تخصیص داده می‌شد، دغدغه دولت برای سخت‌گیری‌های صادراتی بود. هرچند که در عمل ممکن بود که این امر صورت پذیرد، اما به دلیل همین سخت‌گیری‌ها، فرصت‌های مطلوب صادراتی از دست رفت. دو همسایه ایران یعنی عراق و افغانستان، واردکنندگان عمده آرد جهان هستند و ترکیه از این فرصت نهایت استفاده را برده و به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده آرد در جهان شناخته می‌شود.
مواردی از صادرات آرد یارانه‌ای پیش از آزادسازی ثبت شده است؟
گندم با نرخ ۶۶۵۰ ریالی برای نان‌های سنتی،۹۰۰۰ ریالی برای نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم و آزادپز و ۲۷۰۰۰ ریالی برای مصارف صنایع غیر نان در کشور توزیع می‌شده است. اصولا هر کالای واحدی که با نرخ‌های متفاوت عرضه شود، زمینه را برای وجود رانت و فساد مهیا می‌کند و این مشکل امروز نیست، بلکه حدود ۵۰ سال است که بر اقتصاد کشور تحمیل شده و صرفا به دلیل نه‌چندان موجه نان ارزان و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، هیچ دولتی را مجاب به رها کردن این سیاست غلط نکرد. نان باید با قیمت واقعی عرضه شود و دولت برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، باید راه‌حل دیگری اتخاذ کند.
