بازخوانی یک پرونده ارزی

بازار فردایی در طی سالیان گذشته همیشه فعال بوده، گرچه افت و خیزهایی داشته است. اما نکته‌‌ای که وجود دارد این است که بازار فردایی در سال 95 غیرقانونی اعلام شد و در حال حاضر هم مسئولان بانک مرکزی این بازار را به رسمیت نمی‌‌شناسند. در این بازار معاملات جعلی هم صورت می‌‌گیرد که در اصطلاح به آن‌‌ها خالی‌فروشی هم می‌‌گویند. معامله‌‌گرانی که نسبت به آینده قیمت‌‌ها رویکرد افزایشی ندارند، برای روز بعد شروع به فروش صوری دلار با قیمت پایین‌‌تر از نرخ روز بازار می‌‌کنند. اگر پیش‌‌بینی کاهشی این معامله‌‌گران محقق شود، سود نصیب‌‌شان خواهد شد، اما اگر پیش‌‌بینی آنان تحقق پیدا نکند و دلار افزایش یابد، طبیعتا آنها دچار زیان شده‌‌اند و باید تفاوت قیمت فروش خود را به صورت ریالی بپردازند. اما در سال 96 و در جریان التهابات ارزی در آن روزها بانک مرکزي براي کنترل قيمت‌‌ها تصميم به مداخله گرفت و برای این کار سراغ بازار فردایی رفت. چراکه خیلی‌‌ها معتقد بوده و هستند که سرچشمه قیمت‌‌ها در این بازار شکل می‌‌گیرد. در آن سال فردی به عنوان کارگزار بانک مرکزی با نام سالار آقاخانی در بازار فردایی حجم زیادی دلار فروخت تا بازار کنترل شود. اما مداخله 16روزه بانک مرکزي در بازار ارز خيلي زود با دستگيري کارگزار غيررسمي بانک مرکزي، يعني سالار آقاخاني، متوقف و کم‌‌کم دامنه اين دستگيري‌‌ها گسترده‌‌تر شد و به مديران اصلي بانک مرکزي رسید. عنوان اتهام، اخلال از طريق قاچاق ارز بود. به عبارت دقيق‌‌تر، مشارکت در اخلال نظام ارزي و پولي کشور از طريق قاچاق عمده ارز به صورت شبکه‌‌اي و سازمان‌‌يافته به ميزان 159‌‌ميليون ‌‌و 800 هزار دلار و 20‌‌ ميليون ‌‌و 500 هزار يورو عنواني بود که براي اتهامات در نظر گرفته‌‌ شد. گفته مي‌‌شد که تصميم به تزريق ارز در آن مقطع زماني، بدون مصوبه شوراي پول و اعتبار و بدون داشتن دستور کتبي از رئيس کل بانک مرکزي انجام شده است. به بيان ديگر مقام مسئولي که فقط به‌‌عنوان مجري بايد عمل مي‌‌کرد، خودش سياست‌‌گذاري نيز کرده بود. آن‌طور که مقامات وقت بانک مرکزی آن ماجرا را روایت می‌‌کنند، اين تزريق ارز در 16 روزي انجام شده که کشور شرایط خاص داشته و در جريان اتفاقات دي‌‌‌ماه 96 بوده است. ضمن آنکه اين اقدام در بانک مرکزي مسبوق‌‌ به ‌‌سابقه هم بوده است. سال‌‌ها بوده که بانک مرکزی به صورت پوششي ارز در بازار مي‌‌فروخته است.