مسلسل‌سازی خاطره‌ساز

درباره مزایده یک ساختمان خیابان انقلاب

تا دو هفته پیش که خبر درگذشت میرحسن ارژنگ‌نژاد، هنرمند و مجسمه‌ساز مشهور منتشر شد، نمی‌‌دانستم مجسمه‌‌های سرباز هخامنشی مقابل کارخانه مسلسل‌سازی در خیابان پیروزی تهران، از ساخته‌‌های او بوده است. این دو مجسمه برای ساکنان خیابان پیروزی و محلات اطراف، از گذشته‌‌های دور یادآور خاطرات بسیاری است. از دوران کودکی به یاد دارم برخی به آنها مجسمه رستم می‌‌گفتند. از چند سال پیش صحبتی مطرح بود که این دو مجسمه به جای دیگری (احتمالا منطقه پارچین) منتقل شود که خوشبختانه این اتفاق رخ نداد. امروز تصمیم گرفتم مجسمه‌‌ها را از نزدیک ببینم که ناگهان با یک نوشته بزرگ مواجه شدم که حکایت از تصمیم مسئولان وزارت دفاع و شهرداری تهران برای فروش مجموعه وسیعی از کارخانه مسلسل‌سازی (به وسعت هفده هکتار) داشت. برای مقدمه عرض می‌‌کنم که وجه تسمیه خیابان پیروزی، به سبب اتفاقات مهمی بود که در دو روز منتهی به یوم‌الله ۲۲ بهمن و پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی رخ داد. حرکت انقلابی همافران نیروی هوایی که آن‌هم در همین خیابان واقع‌شده و هجوم مردم به کارخانه اسلحه‌سازی و مسلح‌شدن‌شان، آخرین ساعات حیات رژیم خودکامه پهلوی را رقم زد. به همین سبب دو منطقه ۱۳ و ۱۴ شهرداری که از شمال و جنوب، خیابان پیروزی را احاطه کرده‌اند، به ترتیب، منطقه پیشگامان انقلاب اسلامی و دارالمومنین تهران لقب گرفته‌اند. نکته تاسف‌بار اینجاست که از ابتدا تا انتهای خیابانی به این مهمی، که روزانه حجم عظیمی از سفرهای درون‌شهری را نظاره‌گر بوده و به دلیل مراکز متعدد خرید، از جنب‌وجوش فراوان در اکثر ساعات شبانه‌روز برخوردار است و در عین حال به سبب بافت مسکونی محلات اطراف، جمعیت زیادی را در خود جای داده است؛ حتی یک پارک و بوستان هم دیده نمی‌‌شود (منظورم خیابان‌‌های فرعی نیست). حال در وضعیتی اینگونه و در شرایطی که از سال‌ها پیش مطرح بود که شهرداری، محوطه کارخانه مسلسل‌سازی را تملک کرده و به پارک تبدیل خواهد کرد، این تصمیم و مزایده چه معنایی دارد؟ فروش محوطه‌ای که همین الان از درختان قدیمی و کهنسال برخوردار است، به دلالان و برج‌سازان، یعنی در اولین گام، درختان را قطع کنند و پس از ساختن برج و ساختمان‌‌های تجاری و مسکونی و... بر شلوغی و ازدحام این منطقه افزوده و ساکنان آن را در حسرت یک بوستان مناسب و فضایی آرامش‌بخش نگاه دارند. از دست‌اندرکاران وزارت دفاع و شهرداری تهران عاجزانه درخواست می‌‌شود ضمن بازنگری در این تصمیم، نسبت به تبدیل کل مجموعه به مکانی فرهنگی-تفریحی همت کرده و به گونه‌‌ای عمل کنند که: هویت تاریخی این محدوده که قدمتی بالای هشتاد سال دارد، حفظ شود. حفظ مجسمه‌‌های سرباز هخامنشی، راه‌اندازی موزه‌‌ای از ادوات جنگی و نظایر آن، از جمله این اقدامات می‌‌تواند باشد. روایتی هم از دفن برخی از مهاجران لهستانی جنگ جهانی دوم در محدوده این کارخانه وجود دارد. نقش مهم این منطقه و خیابان، در انقلاب شکوهمند بهمن ۱۳۵۷ حفظ شده و برای آیندگان به یادگار بماند. می‌‌توان با نمادها، تصاویر یا نمایشگاه‌هایی، خاطره جان‌فشانی‌‌های مردم مسلمان و انقلابی دارالمومنین تهران را زنده نگه داشت. به‌ویژه آنکه ابتدای غربی خیابان پیروزی، میدان شهدا واقع شده که حوادث روز هفده شهریور ۵۷ این مکان، نقطه عطف تاریخ انقلاب اسلامی به رهبری امام‌خمینی(ره) است. از یاد نبریم ساختمان‌‌ها و مکان‌هایی که در محدوده خیابان انقلاب، می‌‌توانستند چنین نقشی را ایفا کنند و یادآور آن روزهای باشکوه باشند، همگی تخریب شده‌اند. وجود یک پارک وسیع در این محدوده که شدیدا از کمبود فضای سبز رنج می‌‌برد، اقدامی مهم برای بهینه‌سازی زندگی شهری است و کمک به تلطیف محیط متراکم و پرازدحام خیابان پیروزی محسوب می‌‌شود. در اینجا لازم است به تجربه موفق شهرداری تهران در تبدیل پادگان قلعه‌مرغی به بوستان ولایت اشاره شود؛ بوستانی که با حضور رهبر معظم انقلاب افتتاح شد و ایشان در همان مراسم دو نکته اساسی را برای مسئولان گوشزد کردند: «حفاظت از محیط زیست، جنگل‌‌ها و منابع طبیعی و فراهم كردن فضایی سالم و با طراوت برای زندگی، از اساسی‌‌ترین وظایف است كه مسئولان باید آن را در اولویت كاری خود قرار دهند... با همه اقدامات انجام‌گرفته، همچنان تهران از كمبود فضاهای تنفسی رنج می‌‌برد و باید طرح‌های گسترش فضای سبز به‌ویژه در مناطق جنوبی تهران در دستور كار مسئولان شهری باشد».