قربانیان غیرسیاسی سیاست

روند صادر نشدن ویزا برای ورزشکاران شتاب گرفت

دیپلماسی ورزشی را باید تقویت کنیم

سیدمصطفی هاشمی‌طبا، رئیس سابق کمیته ملی المپیک و سازمان تربیت‌بدنی در گفت‌وگو با «هم‌‌میهن» درخصوص اینکه چه راهکاری باید اندیشید، عقیده دارد که «راهکار قانونی حتی اگر وجود داشته باشد هم قطعا جواب مثبتی به سود ما نخواهد داشت چراکه آمریکا کاری فراقانونی انجام می‌‌دهد. حتی اگر یک نفر هیچ سررشته‌‌ای از قوانین بین‌المللی نداشته باشد در این حد طبعا می‌‌داند که وقتی یک کشور میزبانی رقابت بین‌المللی را برعهده می‌‌گیرد، باید روادید ورزشکارانی که مجوز حضور در مسابقات را کسب کرده‌اند، صادر کند اما دولت آمریکا به‌راحتی تخلف می‌‌کند و کسی هم نمی‌‌تواند جلویش را بگیرد. مدیریت و قدرت نفوذ دولت آمریکا در سیستم‌‌های جهانی ورزش بسیار بالاست.» موضوعی که نگران‌‌کننده به‌نظر می‌‌رسد این است که چنین مساله‌‌ای علیه ورزشکاران ایرانی شتاب بیشتری گرفته و در قیاس با گذشته ظاهرا تمرکزی شکل گرفته تا ویزا برای آنها صادر نشود. این درحالی‌است که قبلا فدراسیون کشتی آمریکا از فدراسیون کشتی ایران به‌صورت اختصاصی دعوت می‌‌کرد تا در لس‌آنجلس مسابقات ستارگان کشتی را برگزار کند و ویزا برای تمام عوامل کشتی ایران نیز صادر می‌‌کردند اما حالا رویکردها تغییر کرده و شعار «عدم دخالت سیاست در ورزش» صرفا در حد یک شعار باقی مانده است. رئیس سابق سازمان تربیت‌بدنی در همین باره نقطه نظر جالبی دارد: «به همین نکته می‌‌خواستم اشاره کنم که خودشان چنین شعاری را به‌عنوان یک الگو در ورزش بیان می‌‌کنند ولی خلافش را انجام می‌‌دهند. در نظر داشته باشید هرکسی قدرت دستش باشد چنین کاری را می‌‌کند کمااینکه در کشور خودمان هم بارها دیده‌ایم که بسیاری از رفتارها خلاف قانون است.» البته آمریکا تنها کشوری نیست که این اواخر برای صدور ویزا، ورزشکاران ایرانی را زیر ذره‌‌بین برده؛ چون همین چند روز قبل مشخص شد مشکات‌‌الزهرا صفی، دختر تنیس‌‌باز ایران هم به دلیل صادر‌‌نشدن ویزای انگلیس، حضور در مسابقات ویمبلدون جوانان را از دست داده است. در جدیدترین اقدام هم تیم ملی بسکتبال سه‌‌نفره زنان ایران به دلیل تاخیر در صدور ویزا و نبودن پرواز مناسب، به کاپ آسیا در سنگاپور اعزام نشد. ۹ ماه قبل هم تیم‌ملی دوچرخه‌‌سواری ایران قرار بود به بلژیک برود که ویزای آنها نیز صادر نشد و از سفر بازماندند». کاندیدای ریاست‌‌جمهوری در سال 1396 درخصوص حمایت سایر کشورها از رویکرد آمریکا می‌‌گوید: «به همین خاطر است که می‌‌گویم قانون جنگل حاکم است و زور دست‌شان است. خاطرتان هست که دولت آمریکا به بسیاری از شرکت‌‌های اروپایی فشار آورد تا ارتباط کاری‌شان را با ایران قطع کنند وگرنه شامل تحریم می‌‌شوند. همین اتفاق هم رخ داد و بسیاری از شرکت‌‌های اروپایی ارتباط تجاری‌‌شان را با ایران قطع کردند.» از این زاویه هم می‌‌توان به این موضوع نگاه کرد که ایران قبلا کرسی‌‌های بیشتری در مجامع بین‌المللی ورزشی داشت و به‌مرور این کرسی‌‌ها را به کشورهای دیگر واگذار کرد. هاشمی‌طبا در این خصوص می‌‌گوید، اگر ما بتوانیم در دیپلماسی ورزشی خودمان را تقویت کنیم، می‌‌توانیم بار دیگر همچون گذشته با کشورهای دیگر در حوزه ورزش ارتباط برقرار کنیم تا جلوی چنین حوادثی را که علیه ورزشکاران ایرانی است، بگیریم: «قطعا در دیپلماسی ورزشی مشکلات عدیده‌‌ای داشتیم و می‌‌توانستیم بهتر از این رفتار کنیم تا چالش کمتر شود اما باید به این موضوع توجه کنیم که وقتی روادید ورزشکاران ایرانی را صادر نمی‌‌کنند، این یک نگاه و رفتار سیاسی است، نه ورزشی. شاید ما در حال حاضر بتوانیم با نامه‌نگاری به مراجع بالاتر اعتراض خودمان را نسبت به عدم صدور ویزای ورزشکاران ایرانی بیان کنیم ولی مساله این است که من به‌شخصه بعید می‌‌دانم نتیجه مشخص و درستی به سود ما داشته باشد. شاید بهتر بود که ایران با رایزنی و البته رفتار درست، کرسی‌‌های بین‌المللی را به‌دست بیاورد. باتوجه به تغییر رویکرد جامعه جهانی نسبت به محکوم کردن دخالت سیاست در ورزش، باید باهوش‌‌تر رفتار کنیم تا کرسی‌‌های بین‌المللی را به‌دست بیاوریم وگرنه این مساله همانطور که شما اشاره کردید قطعا در آینده‌‌ای نزدیک به‌ضرر ما تمام می‌‌شود و یقه ورزشکاران بیشتری از ایران را خواهد گرفت.»

جلوی میزبانی آتی آمریکا را بگیریم

رسول باختر، کارشناس حقوق ورزشی درخصوص اینکه از لحاظ قانونی چه راهکاری را می‌‌توان ارائه کرد تا جلوی عدم‌صدور ویزای ورزشکاران ایرانی را گرفت، گفت: «بدون شک برگزاری رقابت‌‌های بزرگ در سطح جهانی که کشورهای مختلف در آن شرکت می‌‌کنند مستلزم این است که کشور میزبان حتما روادید خاص خودش را برای ورزشکاران سایر کشورها صادر و تسهیل کند. وقتی یک کشور، میزبانی یک تورنمنت را برعهده می‌‌گیرد طبعا امتیازات بزرگی به لحاظ اقتصادی و سیاسی به‌دست می‌‌آورد پس باید تعهدی را که کشور میزبان به سازمان‌‌های بالادستی می‌‌دهد به‌درستی اجرا کند. اگر کشوری بخواهد مسابقاتی را برگزار کند و روادیدی را برای یک یا چند کشور که برای این مسابقات، ورزشکار اعزامی خواهند داشت صادر نکند، در اولین اقدام ارزش و اعتبار آن تورنمنت را کاهش می‌‌دهد و در مرحله دوم یک امتیاز منفی برای خود آن کشور ثبت می‌‌شود. همچنین در کنار آن پیامی را به جامعه جهانی صادر می‌‌کند که نمی‌‌تواند آنطور که باید میزبان تمام کشورهای میهمان باشد. پس ما ( یعنی کشور ایران) باید در این موقعیت نهایت استفاده را بکنیم و با نامه‌نگاری تلاش کنیم تا این موضوع به‌اطلاع مسئولان برسد که میزبانی از کشور مذکور گرفته شود.» زمانی که مجامع بین‌المللی از دخالت سیاست در ورزش برخلاف گذشته حمایت می‌‌کنند وزارت ورزش ایران به چه نهادی می‌‌تواند اعتراضش را اعلام کند؟ کارشناس حقوق بین‌الملل در این باره می‌‌گوید: « اولین اثر تخطی آن، این است که کشور میزبان برای دوره‌‌های بعدی یک امتیاز منفی در کارنامه‌اش دارد و طبعا سخت‌گیری‌‌های بیشتری به آن کشور خواهد شد. ماده‌های 27 و 44 منشور کمیته جهانی المپیک به‌صورت صریح گفته که کشورها باید از هرگونه دخالت سیاسی در ورزش پرهیز کنند و بی‌‌طرف باشند.» این درحالی‌است که باتوجه به برخی رفتارهای سیاسی ما در عالم ورزش، آنطور که باید اعتراض مقامات ایران نسبت به عدم‌صدور ویزا برای ورزشکاران ایرانی در مسابقات بین‌المللی، بازخورد مثبتی نخواهد داشت.