ایران در ونیز

هفتادونهمین جشنواره ونیز با حضور پررنگ سینماگران ایران آغاز شد

هفتادونهمین جشنواره فیلم ونیز با پیام «ولادیمیر زلنسکی» رئیس‌‌جمهور اوکراین به‌صورت رسمی آغاز به‌کار کرد. پیش از نمایش فیلم افتتاحیه؛ آلبرتو باربرا، مدیر جشنواره ونیز به‌صورت رسمی با حضور هیات‌داوران بخش رقابتی به‌ریاست جولین مور و باحضور لیلا حاتمی جشنواره را افتتاح کرد. «برفک» ساخته «نوآ بامباک»، نخستین فیلم نتفلیکس است که در افتتاحیه قدیمی‌‌ترین جشنواره فیلم جهان به نمایش درآمد. در این گزارش علاوه بر بررسی فیلم‌‌های مطرح جشنواره فجر، گریزی می‌‌زنیم به حواشی مراسم، همچنین حضور فیلم‌‌های سینمای ایران.

مهم‌ترین فیلم‌‌های جشنواره

در میان ۲۳فیلم بخش اصلی هفتادونهمین دوره جشنواره فیلم ونیز، آثار سینماگران شاخصی به‌چشم می‌‌خورد. «نویز سفید»، ساخته نوآ بامباک با بازی آدام درایور، گرتا گرویگ و دان چیدل -که به‌عنوان فیلم افتتاحیه جشنواره انتخاب شده- از این جمله است. مارتین مک‌‌دانا نیز با فیلمی جدید به‌نام The Banshees of Inisherin «بنشی‌‌های اینی‌‌شرین» در این جشنواره حضور دارد که کالین فارل و برندن گلیسون بازیگران آن را تشکیل می‌‌دهند. دارن آرونوفسکی، برنده شیر‌طلایی هم با فیلم «نهنگ» از دیگر کارگردانان شاخص ونیز ۲۰۲۲ است. لوکا گوادانینو نیز با فیلم «استخوان‌‌ها و همه» که تیموتی شالامه، ستاره محبوب این روزهای سینما هنرپیشه آن است، به این جشنواره آمده. «الخاندرو گونزالز اینیاریتو»، فیلم‌ساز مکزیکی که سال‌‌ها پیش با «۲۱ گرم» در ونیز حضور داشت، این‌بار با «باردو» که در مکزیک ساخته شده، به ونیز بازگشته. فلوریان زلر بعد از ساخت فیلم موفق «پدر»، فیلم «پسر» را به جشنواره ونیز داده است؛ فیلم پرستاره‌‌ای با بازی هیو جکمن، لارا درن، ونسا کربی و آنتونی هاپکینز.

روزهای شلوغ و پرنماینده برای ایران

دوفیلم سینمایی «شب، داخلی، دیوار» که به کارگردانی وحید جلیلوند و «خرس نیست»، ساخته جعفر پناهی در بخش مسابقه، فیلم سینمایی «جنگ جهانی‌سوم»، به کارگردانی هومن سیدی در بخش افق‌‌ها و فیلم سینمایی «بی‌رویا»، ساخته آرین وزیردفتری در بخش افق‌‌های ویژه در هفتادونهمین جشنواره فیلم ونیز حضور دارند که بررسی کوتاهی در مورد آنها خواهیم داشت. «شب، داخلی، دیوار»، سومین ساخته وحید جلیلوند پس از دوفیلم سینمایی «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» و «بدون تاریخ، بدون امضا» است، در بخش مسابقه اصلی جشنواره ۲۰۲۲ ونیز رونمایی می‌‌شود و با دیگر فیلم‌‌های این بخش به رقابت خواهد پرداخت. در خلاصه داستانی که جشنواره ونیز از این فیلم سینمایی منتشر کرده ، چنین آمده است: علی؛ مردی نابینا، در تلاش است تا خودکشی کند که در زمان انجام این کار، سرایدار ساختمانی که در آن زندگی می‌‌کند، او را متوقف می‌‌کند. در همین حین به او اطلاع می‌‌دهند پلیس در جست‌وجوی زنی است که فرار کرده و در جایی از ساختمان مخفی شده. علی کم‌کم متوجه می‌‌شود لیلا -زن‌فراری- داخل آپارتمانش است. این زن در تظاهراتی شرکت کرده که منجر به هرج‌ومرج شده. پلیس او را می‌‌گیرد و هنگام بردنش به ماشین، زن پسر چهارساله‌‌اش را گم می‌‌کند و همین امر موجب شوکه‌شدن او می‌‌شود. رفته‌رفته، علی از لحاظ عاطفی به زن فراری (لیلا) وابسته می‌‌شود. «خرس نیست»، به‌کارگردانی جعفر پناهی دیگر فیلمی است که در جشنواره ونیز امسال در بخش مسابقه‌اصلی حضور دارد. در خلاصه داستان این فیلم سینمایی چنین آمده است: «خرس نیست»، دو داستان عاشقانه موازی را به تصویر می‌‌کشد. در هر دوداستان، عاشقان با موانع پنهان و اجتناب‌ناپذیر در عذاب هستند؛ موانعی چون قدرت خرافات و پویایی قدرت. در این فیلم جعفر پناهی، ناصر هاشمی، وحید مبصری، بختیار پنجه‌‌ای، مینا کاوانی و رضا حیدری به ایفای‌نقش پرداخته‌اند. «جنگ جهانی سوم»، ششمین فیلم‌بلند هومن سیدی پس از «آفریقا»، «سیزده»، «اعترافات ذهن خطرناک من»، «خشم‌ و هیاهو» و «مغزهای کوچک زنگ‌‌زده» است که نخستین نمایش جهانی خود را در بخش افق‌‌های هفتادونهمین جشنواره فیلم ونیز تجربه خواهد کرد. در خلاصه داستان منتشرشده از این فیلم آمده است: شکیب، یک‌کارگر روزمزد بی‌‌خانمان است که هرگز نتوانسته با از دست دادن همسر و پسرش در زلزله سال‌‌ها پیش کنار بیاید. طی چندسال گذشته، او با یک‌زن کرولال، به‌نام لادن رابطه برقرار کرده است. محل ساخت‌وسازی که او امروز در آن کار می‌‌کند به لوکیشن فیلمی درباره جنایات هیتلر در طول جنگ جهانی دوم تبدیل می‌‌شود و در کمال تعجب به او یک نقش سینمایی، خانه و فرصتی داده می‌‌شود تا برای خود کسی باشد. «بی‌‌رویا»، با بازی صابر ابر و طناز طباطبایی، دیگر نماینده‌ایران در جشنواره ونیز است. این فیلم‌سینمایی به‌کارگردانی آرین وزیردفتری است که در چهلمین جشنواره فیلم‌فجر رونمایی و در سه‌رشته، کاندیدای دریافت جایزه شد که درنهایت توانست جایزه بازیگر نقش‌اول زن را دریافت کند. در خلاصه داستان «بی‌‌رویا» که در بخش افق‌‌های ویژه حضور دارد، آمده است: «بی‌‌رویا» داستان زوج جوانی است به‌نام رویا و بابک که قصد مهاجرت از ایران را دارند. دوهفته پیش از مهاجرت، رویا با دختری بی‌‌نام‌ونشان مواجه می‌‌شود. حضور دختر در زندگی آنها به اتفاقاتی عجیب منجر شده و به‌تدریج هویت رویا دچار دگرگونی می‌‌شود.

حواشی جشنواره؛ از غیبت پناهی تا چالش محمدزاده

«آلبرتو باربرا»، مدیر باسابقه جشنواره ونیز در گفت‌وگویی با هالیوود ریپورتر به مسائل مختلف ازجمله حضور چهارفیلم از سینمای ایران در بخش‌‌های رسمی امسال جشنواره پرداخت. «باربارا» در پاسخ به این سوال که ارزیابی فیلم‌‌ها از چه زمانی آغاز شد و چطور چهارفیلم ایرانی درنهایت حضور دارند، گفت: «روند انتخاب، طولانی است و امسال از شرایط معمول هم طولانی‌‌تر بود و ما بررسی آثار را از ماه نوامبر شروع کردیم. درباره فیلم‌‌های ایرانی نیز همه آنها را دیدیم و ماه‌‌ها قبل از بروز مشکلاتی برای برخی سینماگران ایرانی، آثار آن‌‌ها را دیدیم و پذیرفتیم. آخرین فیلمی که انتخاب کردیم «خرس نیست» از جعفر پناهی بود، اما تقریبا یک‌ماه قبل از دستگیری، فیلمش انتخاب شد. وقتی فیلم او را دیدیم، بلافاصله عاشق آن شدیم، دعوت‌نامه فرستادیم و بلافاصله پذیرفت. من می‌‌خواهم بر این واقعیت تاکید کنم که ما در انتخاب‌‌های‌مان تحت‌هدایت مسائل سیاسی نیستیم.» از دیگر حواشی این مراسم -البته برای ما ایرانی‌‌ها- در بازداشت بودن جعفر پناهی است درحالی‌که فیلمش در جشنواره ونیز پذیرفته و اکران خواهد شد. موضوع دیگری که بازهم مختص سینمای ایران است؛ اینکه دوفیلم سینمایی «شب، داخلی، دیوار» و «خرس نیست»، ساخته وحید جلیلوند و جعفر پناهی در ایران مجوز پروانه اکران از وزارت ارشاد نگرفته و طبق قوانین داخلی بدون دریافت مجوز از وزارت ارشاد حق حضور در جشنواره‌‌ها و مسابقات خارجی را ندارند. با این حال جلیلوند روز گذشته راهی ایتالیا و جشنواره ونیز شد. پیش‌تر نیز ممنوع‌ازتصویری نویدمحمدزاده به‌خاطر حواشی ایجادشده در جشنواره کن خبرساز شده بود که حال باید دید آیا بازیگر مطرح سینمای ایران در جشنواره ونیز حضور خواهد داشت یا خیر. در صورت حضور نوید محمدزاده در جشنواره ونیز، قطعا نشست خبری فیلمی که او در آن حضور دارد، جالب خواهد بود.