شجاعت بردن، شهامت باختن

پیمان طالبی

روزنامه‏نگار

«سایمون کریچلی»، فیلسوف انگلیسی در گفت‌وگویی با «لس‏آنجلس تایمز» و «تایلر مالون» به بهانه انتشار کتاب «وقتی به فوتبال می‏اندیشیم به چه می‏اندیشیم»، جمله‏ای دارد که می‏گوید: «فوتبال همیشه در معرض سوءظن است.» با پایان دور گروهی مسابقات جام‌جهانی فوتبال، دو نتیجه مهم توجه هواداران فوتبال جهان را به خود جلب کرد؛ نخست شکست تیم‌ملی فوتبال آرژانتین با نتیجه دو بر یک در برابر تیم عربستان و دیگری پیروزی ژاپن با نتیجه مشابه بر آلمان پرستاره در روزی که ژاپنی‏ها توانستند به خوبی بازی را اداره کرده و پیروز شوند.
وضعیت تیم ایران در رقابت‏ها تا پیش از آغاز دور دوم مرحله گروهی و پیروزی ما بر تیم فوتبال ولز، ناشناخته بود. شکست سنگین ایران مقابل انگلیس وضعیت پیش‏رو را به کلی مبهم و مایوس‏کننده می‏کرد. تا اینکه با برد ورزشکاران ایرانی بر تیم ولز، جاده صعود به دور بعد تا حد زیادی هموار شد. بعد از شکست سنگین ایران مقابل انگلیس که سنگین‏ترین شکست تیم ایران در تمام ادوار جام‌جهانی لقب گرفت، صداوسیما، برخی خبرگزاری‏ها و روزنامه‏های اصولگرا، با لحنی عجیب از شکست ایران دفاع کرده و طوری برای حریفی که از او شکست خورده بودند رجزخوانی می‏کردند که انگار این ما بودیم که شش‌بار بدون دردسر توپ را به تور دروازه حریف چسبانده‏ایم! تیتر شگفت‏انگیز برخی روزنامه‏ها در روز بعد از بازی ایران انگلیس که این برد را محصول همیاری انگلیس، آمریکا، اسرائیل و شبکه‏های فارسی‏زبان خارج از کشور و آل‌سعود و چه و چه‏ها می‏دانست، جلوه‏های تازه‏ای از توهم ناشی از ایدئولوژی‏زدگی را آشکار کرد و بار دیگر بسیاری از اندیشمندان و روشنفکران را به فکر فرو برد که چرا هر اتفاقی برای ما باید از بعد قهرمانانه و حماسی بررسی و تعبیر شود و اساسا چه در فکر ایرانی می‏گذرد که برای او هر چیزی استعاره‏ای از چیزی دیگر است؟ فراموش نمی‏کنیم که در جام‌جهانی گذشته، علیرضا بیرانوند پنالتی یکی از بهترین بازیکنان تاریخ فوتبال جهان را گرفت و در مدت کوتاهی به یک قهرمان ملی تبدیل و با رستم، تختی و... مقایسه شد و این اتفاق تا آنجا پیش رفت که فیلمی هم از زندگی دروازه‏بان تیم‌ملی ساخته شد. اما همین بیرانوند امسال در 10دقیقه آغازین بازی اول ایران در جام‌جهانی، آسیب دید و همه آن را «چوب خدا» دانستند! چیست این ایرانیت؟!
سخن بر سر این است که وقتی تیم‏هایی چون عربستان و ژاپن شگفتی خلق می‏کنند و تیم‏های بزرگ را می‏برند، با شادی ناشی از واقعه پیش‏آمده روزگار می‏گذرانند و این واقعه را به چیزی حواله نمی‏دهند. گل زیبای «سالم الدوساری» به آرژانتین، او را به یک فوتبالیست موفق تبدیل کرد که در لحظه درست در جای درست ایستاد و توانست با دقت و قدرت لازم، توپ را به دروازه بچسباند و نه بیشتر! «تاکوما آسانو»، بازیکن تیم ژاپن با زدن گل دوم به آلمان، تنها به «زننده گل دوم بازی ژاپن - آلمان» تبدیل شد؛ نه اینکه جای «اودا نوبوناگا»، محبوب‏ترین شخصیت تاریخی در جهان از نظر ژاپنی‏ها و یکی از سه متحدکننده ژاپن در جریان جنگ‏های داخلی این کشور را بگیرد. و خدا می‏داند که «بوکایو ساکا»، بازیکن تیم انگلیس که دو بار توپ را وارد دروازه ما کرد، دست‏نشانده روباه پیر نبود! این نگاه اسطوره‏پرداز (اعم از اسطوره مثبت یا منفی) ماست که می‏خواهد از هر عنصری، یک مفهوم تأویل‏پذیر بسازد و همین است که پیروزی ایران بر ولز را، پیروزی بر اسرائیل، آل‏سعود و وطن‏فروشان (!) داخلی و خارجی می‏انگارد! تنها در کشور ماست که ارسال توپ از جناحین به محوطه جریمه تیم‌ملی فوتبال آمریکا، فرار مهدی طارمی، زدن یک بغل‏پای حرفه‏ای توسط او به توپ و درنهایت چسباندن توپ به دروازه آمریکا، می‏تواند تعابیری چون «انتقام تحریم‏های ناجوانمردانه»، «مشت محکم به صورت پرزیدنت بایدن»، «شکستن هیمنه‏ پوشالی کاخ سفید» و... را در پی داشته باشد! شاید به این جمله آخر بخندید ولی این یک واکنش کاملا طبیعی و احتمالی بعد از بازی آخر تیم ما در مرحله گروهی خواهد بود.
حقیقت این است که در بازی با انگلیس، نه خبری از «خباثت بریتانیایی» بوده و نه تیم بازنده که ما باشیم «مظلوم پیروز» بوده است. ایران در آن بازی حمایت کافی از هواداران را نداشت، استراتژی خوبی را نیز اتخاذ نکرده بود و باخت. حالا هم بعد از پیروزی بر ولز، نه باید گلزنان ایران، «روزبه چشمی» و «رامین رضائیان»، را رستم دستان و اسفندیار رویین‏تن دانست، نه باید این برد را پیروزی بر تمام ایادی کفر و نفاق و ستم در جهان تعبیر کرد. ما خوب بازی کردیم و بردیم. حالا فقط باید به بازی با آمریکا فکر کنیم.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید