صعودی آسان،آینده‌‏ای مبهم / اگرچه تیم ملی به‌‏راحتی توانست به جام‏ جهانی آمریکا برود ولی نگرانی‏‌هایی درباره کیفیت این تیم وجود دارد

در سالی که گذشت، تمام اتفاقات خوبی که می‌توانست برای تیم ملی ایران رخ دهد به حقیقت پیوست. «صعود» بی‌دردسر تیم ملی به جام‌ جهانی از آن دست موضوعاتی است که فوتبال ما تقریباً طی دو دهه اخیر به آن عادت کرده و این‌بار نیز ترک عادت نشد و به‌عنوان صدرنشین راهی پرچالش‌ترین جام جهانی ممکن شدیم. در این گزارش علاوه بر چالش‌های احتمالی پیش‌رو برای تیم ملی در راه جام جهانی، شایعات مطرح‌شده درخصوص نیمکت تیم ملی را نیز مورد نقد و بررسی قرار خواهیم داد.

صعود بی‌دردسر 

تیم ملی ایران با مربیگری امیر قلعه‌نویی راهی جام جهانی 2026 آمریکا شد تا درمجموع، ایران هفتمین صعود خودش را به این رقابت‌های مهم جشن بگیرد. شاگردان امیر قلعه‌نویی در هشتمین دیدار خود از مرحله مقدماتی این رقابت‌ها، در ورزشگاه آزادی تهران برابر ازبکستان با نتیجه ۲-۲ متوقف شدند. بااین‌حال فاصله ۱۰ امتیازی ایران با امارات، که در جایگاه سوم گروه قرار دارد، صعود تیم ملی را قطعی کرد. اماراتی‌ها در سه بازی باقی‌مانده نهایتاً می‌توانند ۹ امتیاز کسب کنند، اما این مقدار برای رسیدن به ایران کافی نیست.

بدین‌ترتیب تیم ملی کشورمان پس از ژاپن و نیوزیلند به‌عنوان سومین تیم جواز حضور در شلوغ‌ترین و پرتعدادترین جام جهانی تاریخ را به دست آورد. ایران برای نخستین‌بار در سال ۱۹۷۸ موفق به حضور در جام جهانی شد. پس از آن تمام صعودها به بعد از انقلاب مربوط می‌شود. در سال‌های ۱۹۹۸، ۲۰۰۶، ۲۰۱۴، ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ نیز در این رقابت‌ها حاضر بود و اکنون با صعود به جام جهانی ۲۰۲۶، برای چهارمین دوره متوالی حضور در معتبرترین تورنمنت فوتبال جهان را تجربه خواهد کرد. 

انتقادهایی که فروکش نکرد

اتفاق منحصربه‌فردی که می‌تواند در تیم ملی ایران با مربیگری قلعه‌نویی رخ دهد، صعود از دور گروهی برای نخستین‌بار است که پیش از این در شش دوره قبلی محقق نشده بود. البته نکته‌ای که وجود دارد این است که در ادوار گذشته نیز تعداد تیم‌های جام جهانی 16 و بعد، 32 تیم بود نه 48 تیم. درواقع به‌دلیل افزایش تیم‌ها با پیشنهاد رئیس فیفا، تیم‌های متوسط و بعضاً ضعیفی که هیچ‌گاه شانس حضور در این رقابت‌ها را نداشتند مجوز حضور در جام جهانی را کسب می‌کنند و همین امر می‌تواند باعث شود تا ایران در سید دو یا سه قرار بگیرد و تیم‌هایی همگروه شاگردان قلعه‌نویی شوند که شانس پیروزی یوزهای ایرانی افزایش پیدا کند.

در دور جدید این رقابت‌ها، ۴۸ تیم در ۱۲ گروه چهار تیمی تقسیم خواهند شد. از هر گروه، دو تیم نخست به همراه هشت تیم برتر سوم به مرحله یک‌شانزدهم نهایی صعود خواهند کرد. این تغییر در فرمت برگزاری مسابقات، شانس تیم‌هایی مانند ایران را برای رسیدن به مراحل حذفی افزایش می‌دهد. باتوجه به اینکه ایران در رده‌بندی فیفا همواره یکی از برترین تیم‌های آسیا بوده، هواداران فوتبال کشور امیدوارند که تیم ملی بتواند از این فرصت تاریخی استفاده کرده و عملکردی فراتر از دوره‌های گذشته داشته باشد.

البته در کنار تمام احتمالات آتی، نقدهایی است که کارشناسان فوتبال به سبک بازی تیم ملی داشتند و به همین دلیل نسبت به آنچه قرار است در جام جهانی رخ دهد ابراز نگرانی کردند. تیم ملی در هیچ‌یک از 8 مسابقه برگزار شده برتری مطلق نسبت به رقیب خود نداشت. رقبایی که برخلاف دوره‌های قبلی، چندان هم قدرتمند نبودند.

هرچند مقصر گروه نه‌چندان چالش‌برانگیز ایران، شخص قلعه‌نویی نیست اما انتظار می‌رفت مقابل قرقیزستان، ازبکستان و سایر رقبا چالش عجیب‌‌وغریبی نداشته باشیم و به مشکل برنخوریم. صعود ایران به جام جهانی هم باعث نشد انتقادها فروکش کند اما از طرفی قلعه‌نویی و دستیارانش با اتکا به آمار می‌توانند صعود بی‌دردسر را همچنان به‌عنوان یک دستاورد بزرگ قلمداد کنند.

نقش پررنگ طارمی

در مسابقه تیم ملی ایران مقابل ازبکستان که با دو گل زیبای مهدی طارمی همراه شد، یکی از رسانه‌ها تصویری را شکار کرد که با استفاده از حرکات بدن مهدی طارمی می‌توان اینطور برداشت کرد که او درحال پیشنهادات فنی است تا علی علیپور که روی نیمکت نشسته، به پشت دروازه ازبکستان بیاید و گرم کند. بعد از این اتفاق، علیپور خیلی زود وارد زمین شد تا برخی رسانه‌ها از قدرت مهدی طارمی در تیم ملی پرده‌برداری کنند. البته این موضوع توسط شخص علی علیپور تکذیب شد و تذکر طارمی به اعضای کادر فنی را تکذیب کرد.

اگر به گذشته نه‌چندان دور برگردیم مهدی طارمی، علیرضا جهانبخش و یکی، دو بازیکن دیگر در تیم ملی با برگزاری جلسات غیرفوتبالی با مسئولان دولت وقت، خواستار برکناری دراگان اسکوچیچ از هدایت تیم ملی ایران شدند. به همین دلیل است که در حال حاضر چنین سناریویی را از سوی طارمی محتمل می‌دانند. اگر به مصاحبه اخیر طارمی نیز دقت کنیم این موضوع چندان دور از دسترس و تصور نیست.

طارمی در جدیدترین مصاحبه خود بسیار بی‌پروا اعلام کرد که وقتی روی نیمکت قرار گرفته، تازه متوجه مسائلی شده و به این موضوع پی برده که برخی اعضای کادر فنی تجربه حضور در رقابت‌های بزرگ و مهم جام حهانی را ندارند. طارمی علناً در این مصاحبه اعلام کرد که با حضور این افراد تیم ملی در این رقابت‌ها به مشکل خواهد خورد.

قلعه نویی یا...؟

یکی از شایعاتی که احتمالاً در آستانه جام جهانی نیز ادامه خواهد داشت بحث ادامه یا قطعع همکاری با امیر قلعه‌نویی از سوی فدراسیون فوتبال تا جام جهانی 2026 آمریکاست. هرچند مهدی تاج به صراحت اعلام کرد، قلعه‌نویی تا پایان جام جهانی روی نیمکت تیم ملی قرار دارد اما باتوجه به اتفاقاتی که پیش‌تر از سوی بازیکنان فعلی تیم ملی رخ داده، بعید نیست رئیس فدراسیون بازهم دست به تغییر سرمربی بزند. البته یکی از نکاتی که باید توجه کرد این است که مهدی تاج علاقه زیادی به این موضوع دارد که در جام جهانی آمریکا، حتماً یک مربی ایرانی در رأس کار قرار گیرد.

به همین دلیل است که برخی شایعات حاکی از آن است که یک مربی جوان آینده‌دار شاید در جام جهانی روی نیمکت تیم ملی حضور داشته باشد؛ کسی مثل یحیی گل‌محمدی یا جواد نکونام. البته که این موضوع تا این لحظه از سوی فدراسیون فوتبال تایید نشده است. اینکه در اکثر گزارش‌ها می‌گویند «جام جهانی آمریکا» و توجهی به میزبانی کانادا یا مکزیک نمی‌شود دقیقاً محل بحث است، چون اکثر مسابقات در کشور آمریکا برگزار می‌شود و دقیقاً همین کشور است که می‌تواند برای بازیکنان ایرانی چالش درست کند.

هرچند رئیس فدراسیون فوتبال آمریکا حضور ایران در این رقابت‌ها را تبریک گفته اما دولت آمریکا در یک‌سال اخیر بارها برای صدور ویزای بازیکنان والیبال ایران در این کشور، دردسر درست کرده است. درواقع این کشور است که سیاست را درگیر ورزش کرده و شعار مهم و اصلی فیفا را زیر پا گذاشته و نقض کرده است. باید دید آیا فدراسیون فوتبال به فکر تقویت کادر فنی با حضور قلعه‌نویی خواهد افتاد یا به‌کل نفرات اصلی را تغییر می‌دهد؛ این موضوعی است که به‌زودی مشخص و روشن خواهد شد.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید