طرح مصر برای بازسازی غزه

برنامه جامع مصر برای بازسازی غزه که در اجلاس اخیر اتحادیه عرب در قاهره «رونمایی» شد، مهم‎ترین طرح کشورهای عربی برای بازسازی غزه است که در این نشست به تصویب رسید. برای اجرای طرح پیشنهادی مصر، 53 میلیارد دلار منابع مالی در نظر گرفته شده است که با هزینه بازسازی غزه تقریباً برابر است.

این طرح در سه مرحله و در مدت 5 سال خواهد بود.  مرحله نخست؛ آوارگان در هفت نقطه غزه از جمله رفح، خان یونس، دیرالبلح و نقاط دیگر اسکان خواهند یافت و در ادامه بیش از ۵۰ میلیون تن آوار و ضایعات و بمب‌های عمل‌نکرده به‌ویژه از شاهراه صلاح‌الدین جمع‌آوری و خنثی خواهد شد. جاده صلاح‌الدین به عنوان کریدور اصلی بازسازی عمل خواهد کرد. برای این مرحله 6 ماه بازه زمانی و حدود 3 میلیارد دلار هزینه در نظر گرفته شده است.

مرحله دوم و میانی؛ بازسازی ساختمان‌های آسیب‌دیده آغاز خواهد شد. علاوه بر این 400 هزار واحد مسکونی دائمی ساخته شده و زیرساخت‌های اساسی از جمله شبکه آب و برق و مخابرات، بندر، فرودگاه بین‌المللی، شبکه حمل و نقل عمومی، 20 هزار هکتار اراضی کشاورزی احیا خواهد شد.

هزینه تخمینی این مرحله 20 میلیارد دلار برآورد شده است و در مدت 2 سال به پایان خواهد رسید. مرحله نهایی؛ پروژه‌های مسکونی تکمیل شده و احداث تأسیسات تجاری و صنعتی به میزان 600 هکتار آغاز و در مدت 2/5 سال تا سال 2030 پایان خواهد یافت. برای این مرحله 30 میلیارد دلار اختصاص داده خواهد شد.

آژانس‌های سازمان ملل، مؤسسات مالی بین‌المللی، کشورهای اهداکننده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، آژانس‌های توسعه و بانک‌های توسعه، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از شرکت‌های چندملیتی و سازمان جامعه مدنی منابع اصلی تأمین مالی بازسازی غزه در طرح پیشنهادی مصر هستند. براساس طرح مصوب اتحادیه عرب، دولتی متشکل از تکنوکرات‌های مستقل فلسطینی تشکیل خواهد شد و یک شورای هدایت و مدیریت بر حکومت موقت غزه نظارت خواهد کرد.

مصر و اردن در آموزش پلیس فلسطینی برای برقراری امنیت کمک خواهند کرد. طرح قاهره در مقایسه با طرح دولت ترامپ از نقاط قوت برجسته‌ای برخوردار است، چراکه اولاً تقریباً تمام هزینه‎‌های بازسازی غزه را تأمین می‌کند، ثانیاً در آن از جابه‌جایی جمعیت به خارج از غزه خبری نیست و به فلسطینیان ساکن غزه که بیش از 2 میلیون نفر هستند اجازه می‌دهد تا در سرزمین خود باقی بمانند. آلمان، انگلیس، فرانسه و ایتالیا به عنوان چهار کشور مهم اروپایی از طرح قاهره حمایت کرده‌اند.

در طرح مذکور که با استقبال حماس مواجه شده است، در مورد اداره غزه بدون حماس موضع مشخصی به میان نیامده و تشکیلات خودگردان فلسطین و آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی (آنروا) به‌ عنوان نهادهای اصلی برای مدیریت منطقه معرفی شده است. دولت آمریکا و رژیم صهیونیستی با این طرح مخالفت کرده‌اند.

دلیل مخالفت آمریکا و رژیم صهیونیستی با این طرح دقیقاً در نقاط قوت این طرح به‌ویژه جابه‌جا نشدن ساکنان غزه به بیرون از آن نهفته است. چراکه در مقابل طرح ترامپ قرار دارد و در آن هیچ نقشی برای آمریکا و رژیم اسرائیل در بازسازی و آینده سیاسی غزه قائل نشده است.

آمریکا و رژیم صهیونیستی یک هدف مشخص و مشترک را در غزه دنبال می‌کنند و آن تحمیل یک چارچوب سیاسی، امنیتی و جغرافیایی جدید به غزه است که در آن خبری از حماس و گفتمان مقاومت در غزه نباشد و این منطقه با پالایش جمعیت آن، به‌طور کامل و بنیادین از دایره تهدیدهای نظامی و میدانی و امنیتی علیه رژیم اسرائیل خارج شود.

اگرچه اجرای طرح بازسازی غزه به دلیل شرایط خاص سیاسی و امنیتی دارای پیچیدگی‌های مهمی است و با چالش‌های قابل توجه سیاسی و امنیتی (عدم توافق بین‌المللی، مخالفت آمریکا و رژیم اسرائیل و احتمال تداوم تنش‌ها)، مالی (تأمین منابع مالی آن‌هم در شرایطی که بسیاری از کشورها با مشکلات اقتصادی داخلی مواجه هستند و تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی اعمال‌شده علیه غزه)، اجرایی (زمان‌بندی فشرده و حجم بالای زیرساخت‌های آسیب‌دیده) مواجه است، اما یک طرح جامع، کامل و تا حد زیادی واقع‌بینانه برای رسیدگی به چالش‌های پیش روی نوار غزه است.

هدف آن ایجاد یک غزه مرفه‌تر، باثبات‌تر و انعطاف‌پذیرتر است که می‌تواند به صلح و امنیت منطقه‌ای کمک کند. با وجود این‌ها، در صورت ادامه درگیری‌ها و تنش‌های نظامی، بازسازی غزه با مشکلات جدی مواجه خواهد شد. هرگونه درگیری جدید می‌تواند دستاوردهای حاصل از بازسازی را از بین ببرد.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید