بحران در جغرافیای کوچک لبنان
کاریکاتور روزنامه فرانسویزبان L’Orient-Le Jour، شاید بهترین توصیف برای این روزهای لبنان باشد؛ کیکی چندطبقه از فروپاشی اقتصادی، پاندمی، انفجار بندر بیروت، بنبست سیاسی، افسردگی تودهها و در نهایت جنگ.
کاریکاتور روزنامه فرانسویزبان L’Orient-Le Jour، شاید بهترین توصیف برای این روزهای لبنان باشد؛ کیکی چندطبقه از فروپاشی اقتصادی، پاندمی، انفجار بندر بیروت، بنبست سیاسی، افسردگی تودهها و در نهایت جنگ.
با آغاز موج جدید حملات اسرائیل به لبنان، از همان ساعات نخست، مشخص شده بود که اسرائیل درصدد انتقال زمین جنگ به شمال فلسطین اشغالی و آغاز یک جنگ تمامعیار علیه این کشور به بهانه مبارزه با حزبالله است. بمباران گسترده شهرهای لبنان بهویژه حومه جنوبی بیروت اما آنقدر که امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه را نگران کرد تا برای آتشبس تلاش کند، به موضوع مهمی برای سران عرب خاورمیانه تبدل نشد تا جایی که عربستان سعودی، در مواضعی منفعلانه که گاه به جهت بیانش از سوی سازمان ملل متحد، موجب تمسخر قرار میگیرد، عنوان کرد که «تحولات لبنان را با نگرانی شدید دنبال میکند و از همه طرفها خواست حداکثر خویشتنداری را به خرج دهند».
مروری بر تحولات خاورمیانه در آستانه سالگرد عملیات طوفانالاقصی در ۷ اکتبر حاکی از این گزاره است که هرچند در ابتدا، این اسرائیل بود که با وارد آمدن ضربهای عمیق به منظومه بازدارندگیاش، بازنده ساعات و شاید هفتههای نخست پس از عملیات نظامی حماس بود، اما ماههای بعد، واقعیتی را نمایان و سوالهای فراوانی را ایجاد کرد.
از ماجرای خروج ۱۳ سفیر اروپایی از ایران در بهار ۱۳۷۶ که در پی برگزاری دادگاه میکونوس صورت گرفت، تا امروز که این اتحادیه، ایران را به سبب ادعای فروش تسلیحات نظامی به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین، «تهدید مستقیم اروپا» مینامد، روابط ایران و قاره سبز و بهویژه سه کشور مهم انگلیس، فرانسه و آلمان که با نام E۳ در سیاست خارجی تهران نقشآفرینی میکنند، فرازونشیب زیادی را به خود دیده است. با این حال اما به جرأت میتوان گفت تنشی که این روزها روابط ایران و تروئیکای اروپایی را تحت تاثیر قرار داده ابعاد به مراتب خطرناکتری را از موارد مشابه در برمیگیرد؛ تا جایی که میتواند بار دیگر ایران را به موضوع شورای امنیت سازمان ملل ذیل فصل هفتم آن بدل کند.
جهان، خاورمیانه و صحنه نبرد غزه و جنوب لبنان درحالی به سالگرد عملیات طوفانالاقصی نزدیک میشوند که تحولات بیش از ۱۱ ماه گذشته، منطقه را چنان دستخوش تغییر کرده است که شاید دیگر بتوان از خاورمیانه پسااکتبر ۲۰۲۳، با عنوان خاورمیانه جدید یاد کرد؛ و این در حالی است که هیچ افق روشنی نیز برای پایان جنگ وجود ندارد.
نشست «امام موسی صدر؛ تلاش برای تحقق وفاق رالزی» روز یکشنبه در پژوهشکده مطالعات پیشرفته خاورمیانه با همکاری مرکز پژوهشی توسعه اجتماعی آفرینش برگزار شد.
روز شنبه ۳۰ ژوئیه، ارتش اسرائیل، فؤاد شکر، یکی از فرماندهان ارشد حزبالله را ترور و دور جدید تنش در جبهه شمال اراضی اشغالی را آغاز کرد. در این حمله هوایی همچنین سه زن و دو کودک کشته و تعداد زیادی زخمی شدند.
روابط ایران و اتحادیه اروپا بهویژه سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در سالهای پس از انقلاب در ایران فراز و نشیبهای فراوانی را طی کرده است؛ با این حال در همه این سالها، بهصورت معمول سیاست این کشورها در قبال جمهوری اسلامی ایران، همواره تابعی از سیاست ایالات متحده در قبال ایران بوده است.
۱۵ اوت ۲۰۲۱، در بحبوحه خروج ایالات متحده و ناتو از افغانستان، اشرف غنی، رئیسجمهور، ارگ کابل را ترک کرد تا طالبان بار دیگر حکومت را در همسایه شرقی جمهوری اسلامی ایران به دست بگیرند. در روز سقوط پایتخت افغانستان، تصاویری آخرالزمانی از فرودگاه کابل به جهان مخابره شد که مردم این کشور را در حال تلاش برای خروج، حتی به قیمت آویزان شدن از چرخهای هواپیماهای آمریکایی نشان میداد. آنهایی که اما نتوانستند خاک وطن را بهصورت هوایی ترک کنند، از ساعتی پس از ورود طالبان به پایتخت، راهی مرزها شدند تا موج جدیدی از مهاجرت افغانستانیها، رقم بخورد. این بار نیز اما بار میزبانی و پذیرش بخش قابل توجهی از این مهاجرین را دو همسایه جنوبی و غربی، یعنی پاکستان و ایران به دوش گرفتند تا آمار مهاجرین در این دو کشور افزایش چشمگیر و حتی غیرقابل کنترلی پیدا کند.
تاثیرات آنچه بهار عربی از سال ۲۰۱۰ با خودسوزی دستفروش تونسی در خاورمیانه و شمال آفریقا رقم زد، با خاموش شدن شعلههای آن، خیلی زود به تاریخ پرفرازونشیب این منطقه پیوست.