فرزاد نعمتی

فرزاد نعمتی

خبرنگار گروه فرهنگ

مقالات
  • «دعوا نکنیم» کلیدواژه گذار مراوده‌ای

    «دعوا نکنیم» کلیدواژه گذار مراوده‌ای

    شماره مردادماه ۱۴۰۳ «اندیشه پویا»، بیش از هر چیز شماره‌ای درباره انتخابات ۱۴۰۳ است. به همین دلیل هم طرح هادی حیدری از پزشکیان بر جلد مجله نقش بسته و جمله معروف او خطاب به زاکانی (تا آخرش می‌مونی دیگه؟) نیز بالای آن درشت نوشته شده است.

  • اولویت دموکراسی بر سوسیالیسم

    اولویت دموکراسی بر سوسیالیسم

    از نظر آکسل هونت این امر مسجل است که الغای انقیاد به دیگری و کار بیگانه در حوزه اقتصاد، به‏‌تنهایی جامعه مدرن را پیشرفت نمی‌‏دهد، بلکه این پیشرفت منوط است به الغای اجبار و سلطه در حوزه روابط شخصی و سیاست دموکراتیک. هونت می‏‌گوید کسانی چون دورکیم، جان استوارت میل و ژوزف شومپیتر پروژه سوسیالیستی را به مسائل عمدتاً فنی و خواست توزیع عادلانه‌‏تر منابع تقلیل دادند و همین باعث غفلت آنها از فهم انگیزه‏‌های اخلاقی حقیقی مبلغان سوسیالیسم شد.

  • رسد آدمی به جایی

    رسد آدمی به جایی

    رساله کوچک «اندیشه دور و دراز» را می‌توان نسخه‌ای ایرانی از پیش‌بینی‌های علمی دانست که در سال ۱۳۰۶، محمدعلی فروغی، روشنفکر، دولتمرد و ادیب ایرانی آن را به رشته تحریر درآورده و در آن از برخی تحولات علمی آتی ممکن پرده برداشته است؛ از کتاب صوتی و پیام صوتی تا پیام تصویری و مدارس آنلاین. فروغی این پیش‌بینی‌ها را در بستر نقدی که به مدارس و کتاب‌های نوشتاری دارد، مطرح می‌کند و برای نمونه می‌گوید تصور کنید خواندن کتاب چه آسیب‌هایی به چشم انسان می‌زند؛ حال آنکه این معضل را می‌توان با کتاب‌های صوتی رفع کرد: «چه مانعی دارد چنانکه امروز نغمات را در گرامافون ضبط می‌کنند رسالات و مؤلفات را ثبت نمایند و هر کس می‌خواهد کتاب مطالعه کند به‌جای اینکه به چشم بخواند، به گوش بشنود؟».

  • تفنگ‌های حقیقی و خواهرهای دلتنگ

    تفنگ‌های حقیقی و خواهرهای دلتنگ

    در روزهای اخیر انتشار نامه فائزه هاشمی دستمایه بحث‌های گسترده‌ای شده است. برخی آن را به‌خاطر بیان و نقد دیکتاتورمآبی رسوب‌کرده در ذهنیت ایرانیان و ازجمله برخی از زندانیان سیاسی ستوده‌اند و دیگرانی آن را نابهنگام، تفرقه‌افکنانه و بلاوجه دانسته‌اند.

  • تبارشناسی ترجمه در ایران

    تبارشناسی ترجمه در ایران

    چندی پیش در نشستی در «نشر نی» با حضور نویسنده کتاب و دو مترجم؛ پویا رفوئی و اشکان صالحی، جلسه نقد و بررسی این کتاب با مدیریت محسن آزموده، روزنامه‌نگار حوزه اندیشه برگزار شد. در ادامه گزارشی از این نشست تقدیم خوانندگان خواهد شد.

  • حضوری کوتاه اما ماندگار

    حضوری کوتاه اما ماندگار

    پری صابری، نامی نامدار در تاریخ تئاتر ایران است و کارنامه‌اش گواهی ا‌ست بر شناخت توأمان او بر تئاتر جهان و تاریخ ایران؛ هر دو. اکثر آثار او نیز تلفیقی از این دو حوزه بود.

  • براندازی رسم ضعیف‌کشی

    براندازی رسم ضعیف‌کشی

    طبق بیانیه روابط عمومی دانشگاه علامه، برکناری انتظاری، «در پی طرح مباحثی به‌دور از ادبیات ایرانی و اسلامی و استفاده از تعابیری نادرست» و به دستور رئیس دانشگاه بوده و می‌دانیم که رئیس فعلی این دانشگاه، در دولت قبلی بدین سمت منصوب شد و بعید است قصد انتقام‌گیری از «مواضع انقلابی» انتظاری را داشته باشد. برخی البته در این بین تحلیل‌هایی کردند با استفاده از «روغن ریخته» و «نذر امام‌زاده» که بد نیست در آنها هم تأمل کنیم. در جامعه ایران معمولاً ضعیف‌کشی امری رایج است. عموماً زورمان به زیردستان می‌رسد. آن روی سکه ضعیف‌کشی هم البته قوی‌‌نوازی است.

  • شعبده انقلاب؛ تبدیل جویبار به موج

    شعبده انقلاب؛ تبدیل جویبار به موج

    وقوع بهار عربی در جوامعی چون تونس و مصر موجی از امیدواری نسبت به شکل‌گیری زنجیره تحولات دموکراتیک در خاورمیانه را دامن زد. اینک و پس از بیش از یک دهه از آن رخدادهای انقلابی، از نظر برخی از تحلیلگران، نتیجه همه آن کنش‌های انقلابی مردان و زنانی که در پی عدالت، آزادی و رفاه و در اعتراض به نابرابری‌ها، تبعیض‌ها، تضییع حقوق‌ها و نبود امکانات اولیه زندگی، جان خود را کف دست خویش گرفتند و راهی خیابان‌ها شدند، یک هیچ بزرگ است و در این میان، در ساختار سیاسی، فقط نام مستبدان عوض شده است.

  • در پی غـزلی دیگـر

    در پی غـزلی دیگـر

    ‏محمدعلی بهمنی جز ترانه‌سرایی‌ها، در مقام رئیس شورای شعر و ترانه دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز حضور داشت؛ امری که البته مورد نقد بسیاری از ترانه‌سرایان نیز قرار گرفت. نمونه‌ای از آن در جریان آلبوم «ابراهیم» با صدای محسن چاوشی بروز کرد که در جریان آن، بهمنی استفاده از الفاظی چون «آغوش» را که در لیست ممنوعه‌های ارشاد قرار دارد، دلیل توقیف کار دانست. فراتر از این موارد خاص، البته بهمنی از عملکرد خویش دفاع می‌کرد و آن را تلاشی برای جلوگیری از تولید و پخش ترانه‌های بی‌ارزش می‌دانست. منتقدان بهمنی اما می‌گفتند، او در عمل و در این شورا دست به سانسور ترانه می‌زند. درنهایت بهمنی در شهریورماه ۱۳۹۷ از دفتر موسیقی استعفا داد و در متنی گلایه‌آمیز نوشت: «نه، امروز دیروز‌ است‌، نه من‌ آن شاعری که دیروز‌ از فردایی می‌سرود‌‌ که:‌ امروز نیست.» او متنش را نیز چنین به پایان برد: «من باآگاهی‌اشتباهم از قبول‌‌ (ریاست‌ شورای ترانه‌) ـ نه به‌دلیل این‌که شش‌ماه است کارشناسانش‌ هم حقوقی دریافت نکرده‌اند ـ فقط به این دلیل که دیگر مزاحم ترانه‌های ضعیف نباشم، باشرم خداحافظی می‌کنم.»

  • فیلسوف دیگری

    فیلسوف دیگری

    نقد سنت متافیزیکی فلسفه غرب، به‌خصوص در قرن بیستم، با نام هایدگر گره خورده است و بسیارانی او را مهمترین منتقد متافیزیک می‌دانند. در ایران نیز بسیارانی در نقد فلسفه غرب به هایدگر اقتدا می‌کردند و با زبان او به نزاع غرب می‌رفتند. با این همه امروزه می‌دانیم که نقدهایی بنیادین به هستی‌شناسی هایدگری نیز وجود دارد که لااقل برای مخاطبان ایرانی، برخی از آنها ناشناخته بودند.