صندوقهای کردستان خالیتر می‌شود؟
بررسی فضای سیاسی استان‌ها در سال انتخابات مجلس
بررسی فضای سیاسی استان‌ها در سال انتخابات مجلس
درد کوله‌بری بر دوش‌شان سنگینی می‌کند و سال‌هاست چشم‌انتظار توسعه پایدار، به امید رهایی از محرومیت و حرکت به سمت توسعه‌یافتگی هستند؛ انتظاری طولانی که در پی این سال‌ها به نتیجه نرسیده و شاید به همین دلیل است که کردستانی‌ها رکوردداران کاهش مشارکت در انتخابات مجلس هستند. در انتخابات مجلس یازدهم، میزان مشارکت کردستانی‌ها به رقم ۳۲/۶۵ درصد رسید و در بین سه استانی که کمترین میزان مشارکت را داشتند، قرار گرفت؛ رقمی که در مقایسه با دوره گذشته آن کاهشی ۲۱ درصدی داشت. مشارکت در چند دوره اخیر انتخابات مجلس در کردستان روندی نزولی داشته است؛ کاهشی که همسو با مشارکت مردم این استان در انتخابات ریاست‌جمهوری نیز بوده است. استان کردستان ۶ کرسی نمایندگی در مجلس دارد. در دوره گذشته، میزان مشارکت در این استان نیز به دلیل ردصلاحیت‌های گسترده و دیگر اتفاقات رخ‌داده در سال ۹۸ کاهشی چشمگیر داشت؛ به‌گونه‌ای که از ۲۸۱ داوطلب ثبت‌نام‌کرده برای یازدهمین دوره انتخابات مجلس، ۱۱۶ نفر ردصلاحیت شدند و ۷۱ نفر نیز انصراف دادند و در نهایت ۹۴ نفر برای تصاحب کرسی‌های مجلس به رقابت پرداختند. هرچند که ردصلاحیت‌ها در این استان، دلیل کاهش مشارکت مردم همسو با دیگر نقاط کشور باشد، اما باعث نشد تا جهت‌گیری سیاسی در این استان همسو با دیگر استان‌های کشور فضا را برای حضور جریان اصولگرا بر صندلی‌های مجلس باز کند. براساس گزارشی که خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران(ایرنا) در اسفند ۹۸ منتشر کرد، منتخبین این استان مستقل از هر حزبی راهی بهارستان شدند. تمامی نماینده‌های این استان به عنوان فرد مستقل به مجلس راه یافتند؛ هرچند که اعلام شد بهزاد رحیمی، نماینده شهر سقز و بانه و سیدمهدی فرشادان، نماینده مردم سنندج مورد حمایت ائتلاف نیروهای انقلاب هستند.
در تحقیقی که توسط دکتر مسعود غفاری و بهروز زرین‌کاویانی با عنوان «بررسی روند مشارکت شهروندان استان کردستان در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۴-۱۳۷۶» انجام گرفت، چند معیار که در کاهش مشارکت سیاسی مردم این استان در انتخابات ریاست‌جمهوری تاثیرگذار بود، مورد بررسی علمی قرار گرفت. یافته‌های این پژوهش نشان داد که عوامل اقتصادی، رسانه‌ها، حقوق شهروندی، فضای سیاسی کشور و تغییر و تحولات در کردستان عراق از عوامل اصلی تاثیرگذار بر کاهش مشارکت مردم این استان در انتخابات بوده است. برخی فعالان سیاسی این استان معتقدند که این عوامل به‌ویژه مشکلات اقتصادی، تاثیر رسانه‌ها و فضای سیاسی بر میزان مشارکت مردم کردستان در انتخابات مجلس نیز تاثیرگذار است. در مورد تاثیرات کردستان عراق نیز با توجه به اینکه مردم این دو منطقه روابط خویشاوندی با همدیگر دارند، اتفاقات در هر دو طرف برای مردم آنها مهم است و ممکن است در کاهش یا افزایش مشارکت تاثیرگذار باشد اما اینکه در روند انتخابات و نتیجه تاثیرگذار باشد، اینگونه نیست. با همه این تفسیرها، حالا و با گذشت بیش از یک دهه از انتشار این گزارش، مشارکت سیاسی مردم این استان در انتخابات مجلس نیز که انتظار می‌رفت متاثر از قومیت‌ها و گرایش دینی مردم این استان نیز باشد، روندی نزولی را نشان داده است. اگرچه در پیش‌ثبت‌نام انتخابات مجلس در این استان ۶۹۷ نفر ثبت‌نام کرده‌اند، که نسبت به دوره قبل افزایش قابل‌ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد اما به گفته فعالان سیاسی این استان، یکی از دلایل افزایش آمار، نامشخص بودن اسامی کسانی است که پیش‌ثبت‌نام کرده‌اند و برخی امید به یافتن فرصتی برای حضور در مجلس را قوی‌تر دیده‌اند. اما پس از اعتراضات گسترده‌ای که از سال گذشته و پس از مرگ مهسا امینی، دختر اهل کردستان در سراسر کشور و در این استان روی داد، پیش‌بینی‌ها حکایت از کاهش بیشتر در انتخابات آتی مجلس در این استان دارد اما در نهایت همه چیز تا برگزاری انتخابات در این استان نامشخص است.
نگاه اصولگرا
رضا زکیزاده دبیر حزب مؤتلفه اسلامی:
دیکته‌ای از مـرکز نداریم
رضا زکیزاده، دبیر حزب مؤتلفه اسلامی کردستان در گفت‌وگو با هم‌میهن، توضیحاتی درباره فضای سیاسی و پیش‌بینی مشارکت مردم کردستان در انتخابات پیش روی مجلس داده است که در ادامه می‌خوانید.
فضای سیاسی استان کردستان در ماه‌های منتهی به برگزاری انتخابات مجلس دوازدهم چگونه است؟ با توجه به اینکه از سال گذشته و همزمان با اعتراضات در سطح کشور در کردستان نیز شاهد اعتراضات بودیم، این فضا چه تاثیری بر انتخابات این استان خواهد داشت؟
۴۰ سال است که دشمن تلاش می‌کند بحث قومیتی را با رنگ و لعاب مذهبی در کردستان برجسته کند و در این چهل سال، مردم کردستان نشان داده‌اند که همراه با دشمنان انقلاب نیستند. سال گذشته نیز با اینکه دشمن خیلی تلاش کرد و گروهک‌ها نیز خیلی برنامه‌ریزی کرده بودند و گروه‌های کومله و دموکرات محورهای اصلی به اذعان خود بودند، اما با جواب رد مردم کردستان همراه شدند و تعداد افرادی که در خیابان‌ها بودند با تعداد افرادی که در سنندج بودند، قابل مقایسه نبود. شک نکنید که مردم کردستان در انتخابات امسال مانند سنوات گذشته شرکت خواهند کرد. نمونه آن ثبت‌نام کاندیداها در پیش‌ثبت‌نام انتخابات است که بیش از ۶۰۰ نفر ثبت‌نام کردند و از دوره‌های قبلی بیشتر بوده است.
آیا فعالیت‌های انتخاباتی احزاب در کردستان آغاز شده است؟
بله، جریان‌های سیاسی در کردستان قبلاً فعال بودند و اکنون نیز در آستانه انتخابات، نشست‌های بسیار زیادی برگزار کردند و در حال بررسی گزینه‌ها و به اصطلاح یارکشی هستند تا به نتیجه برسند.
از چهره‌های سیاسی شاخص این استان چه کسانی پیش‌ثبت‌نام کرده‌اند؟
همه نماینده‌های کنونی مجلس و نماینده‌های ادوار گذشته پیش‌ثبت‌نام کردند. چهره‌های سیاسی نیز ثبت‌نام کردند اما به نسبت نمایندگان کمتر هستند. نماینده‌های احزاب نیز ثبت‌نام کردند؛ از کانون دانشگاهیان، حزب مؤتلفه، جریان‌های اصلاح‌طلبی هم به وفور ثبت‌نام کردند و مشغول فعالیت انتخاباتی هستند. این افراد البته از چهره‌های شاخص احزاب هستند.
احزاب اصولگرای کردستان چه برنامه‌ای دارند؟ هماهنگ و همسو با برنامه‌های پایتخت پیش می‌روند؟
برای انتخابات مجلس برنامه‌های خاص خود را دارند و با توجه به اقلیم بومی خود تصمیم می‌گیرند و اصلاً دیکته‌ای از سوی مرکز نداریم چراکه شناختی از استان ما و کاندیداها ندارند.
فضای انتخاباتی در شهرستان‌های استان کردستان چگونه است و چه تفاوتی با مرکز استان دارد؟
انتخابات مجلس در ایران، استان به استان متفاوت است و در هر استان نیز فضا در هر شهرستان با شهرستان دیگر تفاوت‌هایی دارد. مؤلفه‌های خیلی زیادی در انتخابات تاثیرگذار است. مؤلفه‌های قومیتی در شهرستان‌ها حرف اول را می‌زند و گاهی جریان‌های سیاسی را نیز تحت پوشش قرار می‌دهد. این مؤلفه‌ها به‌ویژه در شهرستان‌های کوچک پررنگ‌تر هم می‌شود و گاهی یک شخص از یک قومیت یا طایفه ثبت‌نام می‌کند و با این ثبت‌نام دیگر معادلات سیاسی مفهومی ندارد. قومیت حرف اول را می‌زند و مردم به نماینده قومیت رای می‌دهند. گاهی هم رنگ و لعاب مذهبی می‌گیرد. برای مثال در بین شهرستان‌های سقز و بانه، مسئله قومیتی حرف اول را می‌زند. اینکه نماینده مجلس بانه‌ای باشد یا سقزی، برای مردم مهم است اما در شهری مثل مریوان این مؤلفه کمرنگ‌تر می‌شود و مؤلفه‌های سیاسی، خود را بیشتر نشان می‌دهد.
اولویت‌های مردم برای انتخاب نماینده در شهر سنندج چگونه است؟
در شهر سنندج شرایط متفاوت است و قابل پیش‌بینی نیست. مردم نماینده‌ها را زیاد عوض می‌کنند. البته اینگونه بوده که یک نماینده دو یا سه دوره در مجلس حضور داشته اما تعداد آنها خیلی کم بوده است. مردم این شهر تنوع‌طلب‌تر هستند که به عملکرد نمایندگان بازمی‌گردد. اهرم مردم برگه رای است و وقتی عملکردی باب میل آنها نباشد دیگر به او رای نمی‌دهند. نماینده شعارها و قول‌هایی می‌دهد و اگرچه ثبت نشده اما در ذهن مردم و این روزها در فضای مجازی ماندگار است. در ایام انتخابات مردم جواب تبلیغات و شعارهایی که به نتیجه نرسیده را می‌دهند.
اتفاقات متعددی در سال ۹۸ در کشور رخ داد؛ از سویی ردصلاحیت‌هایی که صورت گرفت، منجر به کاهش مشارکت مردم کردستان همچون دیگر نقاط کشور شد. از سال گذشته اعتراضات سراسری را داشتیم که در کنار مشکلات اقتصادی و معیشتی قرار گرفت. با این اتفاقات، پیش‌بینی شما از حضور مردم کردستان در انتخابات پیش روی مجلس چیست؟
فکر می‌کنم تنوع کاندیداهای این دوره از دوره‌های قبل بیشتر باشد. چهره‌های جوان و کمترشناخته‌شده خود را بیشتر عرضه کردند و فضای بازتر و مناسب‌تری برای تبلیغات خواهند داشت. از طرفی مردم نیز نشان داده‌اند هرجا که دشمن برنامه‌ریزی کرده عکس آن عمل می‌کنند. در نتیجه بعید می‌دانم مشارکت مردم حداقل در استان کردستان نسبت به دوره گذشته تفاوت فاحشی داشته باشد. با اینکه مشکلات اقتصادی وجود دارد، تبلیغات علیه نظام به وفور است، اما از آن طرف دست خیلی از معاندین برای مردم رو شده است؛ اتفاقاتی که در داخل خود گروهک‌ها رخ داد؛ تجاوزهای جنسی‌ای که در گروهک‌ها شکل گرفته و درز کرده و مستندات آن بیرون آمده و افرادی که از دل گروهک‌ها توبه کردند و برگشتند و دارند روشنگری می‌کنند، باعث شده که نتوانند نقش بازی کنند. الان کسانی که به گروهک‌ها ملحق شده‌اند عمدتاً کسانی هستند که جرمی در داخل ایران مرتکب شده‌اند و اینگونه نیست که به واسطه فلان شعار گروهک‌ها به آنها ملحق شده باشند. اینها کسانی هستند که پایگاهی ندارند و دنبال راه فرار بودند، برخی از آنها قتلی مرتکب شده‌اند، دزدی کرده‌اند و اینها پایگاهی در بین مردم کردستان ندارند.
البته که مردم هوشیارتر از این حرف‌ها هستند.
بله، سال گذشته که اغتشاشات به واسطه مرگ خانم مهسا امینی شروع شد، کردستان ۱۰ تا ۱۵ روز بعد از نقاط مختلف کشور، اغتشاشات شروع شد. یعنی نقطه شروع در کردستان نبود و ما اصلاً خبر نداشتیم. این اتفاقات بعد از ۱۰ روز به کردستان رسید و مردم تجمع کردند. با اینکه دشمن بیشترین برنامه‌ریزی را روی خود کردستان انجام داده بود. این هوشیاری مردم را می‌رساند. در ماجرای بنزین در سال ۹۸ نیز کردستان در رده‌های بیستم به بعد بود که در آن اغتشاشات شروع شد.
اما مردم کردستان نیز اعتراض خود را با حضور در انتخابات مجلس نشان دادند. آمار شرکت در انتخابات د استان کردستان نیز کاهشی بوده و جزو سه استان با کمترین میزان مشارکت بوده و اینگونه نیست که آنها منفعل بوده باشند و انتقاد آنها به توسعه نیافتن نسبت به دیگر استان‌ها بوده است.
استان کردستان با استان‌های همجوار چیزی کم ندارد. الان نقطه‌های صفر مرزی کوهستانی داریم در استان، که امکانات آب و برق و گاز دارد. خود مرز هست که منبع درآمدی است. بله، برخی از استان‌ها شرایط صنعتی شدن دارند و برخی ندارند، نه به واسطه اینکه نخواهند آنجا صنعت وارد شود، بلکه شرایط آن را ندارند. کردستان زمین هموار برای ساخت خانه هم کم دارد، چه برسد به صنایع بزرگ. کردستان جاده‌های کوهستانی و صعب‌العبور دارد و اینها را با استان مرکزی و کویری مقایسه کنید که زمین بلااستفاده دارند. از لحاظ معادن استان بسیار قوی است و بخشی از درآمد معادن باید به استان برگردد که بر سر آن بحث و صحبت است اما اینگونه نیست که بگویید کردستان عقب نگه داشته شده است. عموم آن تبلیغات بدون مطالعه، تبلیغات دشمن است که اینگونه القا می‌کنند.
نگاه اصلاح طلب
رمضان یوسفی رئیس حزب اتحاد ملت استان کردستان:
پیش‌ثبت‌نام‌ها دستور بود
رمضان یوسفی، رئیس حزب اتحاد ملت استان کردستان در گفت‌وگو با روزنامه هم‌میهن، با تحلیل فضای سیاسی حاکم بر استان کردستان در آستانه انتخابات مجلس، درباره پیش‌بینی مشارکت مردم توضیحاتی داده است که در ادامه می‌خوانید.
فضای سیاسی استان کردستان در ماه‌های منتهی به انتخابات مجلس چگونه است؟ با توجه به فضای سیاسی و اجتماعی خاصی که به‌ویژه در این استان حاکم بود.
در جریان اعتراضات سال گذشته، فضای کل کشور را دیدیم، اما در کردستان شدیدتر بود و حاکمیت هم با مردم مدارا نکرد و حرف آنها را نشنید. شنیده نشدن صدای مردم، مشکلات مردم و جوانان باعث شد تا مردم خیلی نگران شوند و حالت قهر به خود گرفتند. در کردستان اصلاً فضای انتخاباتی نمی‌بینیم، یعنی هیچ فضایی وجود ندارد. افرادی پیش‌ثبت‌نام کرده‌اند و برای خود تلاش می‌کنند اما تا جایی که اطلاع دارم، مردم به آنها می‌گویند با این وضعیتی که دیدید چطور می‌توانید از مردم درخواست رای کنید؟ نماینده‌های فعلی هم که به جای اینکه آنها وکیل مردم باشند، وکیل دولت شده‌اند. نماینده‌های ما در یک سال اخیر همراهی با مردم نداشتند و همه اینها باعث شده که مردم ناراضی باشند.
پیش‌بینی شما از مشارکت مردم این استان در انتخابات چیست؟
ممکن است عده‌ای تحت شرایط حاکمیتی باشند و در انتخابات شرکت کنند، اما پیش‌بینی من این است که در خوش‌بینانه‌ترین حالت در کردستان ۱۰ تا ۲۰ درصد در انتخابات مجلس شرکت کنند. در مجلس هفتم در سال ۸۲، در سه روستای شهر مریوان سه صندوق بررسی شد و هیچ‌کس رای نداده بود و صندوق‌ها خالی بود. ممکن است این اتفاق در این دوره و با شدت بیشتری هم رخ دهد چراکه در دوره قبلی انتخابات ردصلاحیت‌های گسترده، مردم را از حضور در انتخابات منصرف کرده بود اما در این دوره فرق می‌کند. مردم از رفتار خشونت‌بار ناراحت هستند. در دوره قبل میزان مشارکت در سنندج به حدی پایین بود که دو نماینده سنندج با حدود 5/4 و 5/5درصد آرا به مجلس رفتند. وضعیت همیشه اینگونه نبوده، اما این اتفاق افتاده چراکه مردم از یک جایی معتقد شدند که آنهایی که می‌آیند و کاندیدا می‌شوند نماینده مردم نیستند. نماینده و منتخب حاکمیت هستند و کسانی که مردم آنها را قبول دارند ردصلاحیت می‌شوند.
در شهرستان‌های استان کردستان، الگوی مشارکت و رای دادن مردم چگونه است؟
دو شهر قروه و بیجار، دو شهری هستند که در طی شش هفت دوره گذشته، برای اولین بار یک شیعه نماینده این شهر شد. همیشه این شهرها نماینده سنی داشتند درحالی‌که ۶۰ درصد مردم شیعه و ۴۰ درصد سنی هستند. در بیجار نیز ۷۰ درصد شیعه و ۳۰ درصد سنی هستند. در بانه، سقز و مریوان و دیوان‌دره، بیش از ۹۵ درصد مردم سنی هستند. کردستان سیاسی‌ترین استان کشور به دلایل قومی و مذهبی است و در نتیجه رای مردم کردستان قطعاً سیاسی است، منتهی قومیت‌ها نیز بر روی آن اثرگذار هستند. البته بافت و ساختارهای سنتی نیز وجود دارد و شیوخ را داریم که اثرگذار هستند. در مجموع ترکیبی از چند شاخص در انتخاب مردم و رفتار سیاسی آنها تاثیرگذار است. اما با همه این تفاسیر، احتمالا نرخ مشارکت از آنچه که گفتم فراتر نخواهد رفت.
در قسمت‌هایی از استان که الگوی غالب حضور مردم در انتخابات قومیتی و قبیله‌ای است، با توجه به اتفاقاتی که در یک سال اخیر در سطح کشور رخ داد، آیا با دعوت اقوام و خانواده‌ها، مردم در انتخابات مشارکت خواهند داشت؟
نه، تاثیری نخواهد داشت. ممکن است در بافت‌های سنتی و قومی و قبیله‌ای برخی در آخرین ساعات تحریک شوند که در انتخابات شرکت کنند اما در نتیجه کلی تاثیری نخواهد داشت. امروز در دورترین روستاها اگر هم بین مردم بنشینید و آنها حرف بزنند، متوجه می‌شوید که سواد سیاسی آنها به حدی بالا است که فکرش را هم نمی‌کنید. ارتباطات مردم به واسطه فضای مجازی خیلی بیشتر شده و این باعث می‌شود که مردم عاقلانه‌تر فکر کنند و تصمیم بگیرند و تسلیم فضای قومی و قبیله‌ای نشوند.
تحلیل شما از آمار کسانی که پیش‌ثبت‌نام کرده‌اند چیست؟ نسبت به دوره قبل در کردستان هم آمار پیش‌ثبت‌نام بسیار رشد داشت.
فکر می‌کنم بخشی از این موضوع دستوری است. تا جایی که اطلاع دارم از اصلاح‌طلب‌های شناسنامه‌دار کسی ثبت‌نام نکرده است. کسانی هم که ثبت‌نام کرده‌اند یا نماینده فعلی و یا نماینده ادوار هستند. استاندار دوره دوم دولت روحانی هم ثبت‌نام کرده است.
در انتخابات دوره قبل مجلس، استان کردستان در جایگاه سوم از نظر کمترین میزان مشارکت قرار داشت. در این دوره فکر می‌کنید حتی اگر شرایط برای حضور کاندیداهای بیشتر فراهم شود، این مردم چه واکنش سیاسی‌ای خواهند داشت؟
مردم در کردستان آگاهانه رای می‌دهند. بیش از ۹۰ درصد مردم شهر سقز در سال ۸۰ به آقای خاتمی رای دادند و این پیام را دارد که انتخابی آگاهانه داشتند و معتقدم در انتخابات جاری قوی‌تر هم عمل می‌کنند. فضای مجازی خیلی به روشنگری مردم کمک کرد. برخی مسائل را می‌خوانند و می‌شنوند و در تصمیم‌گیری آنها اثرگذار است. با توجه به حوادث سال اخیر و موضوع نمایندگان استان کردستان که حتی یک‌بار هم اشاره نکردند که با مردم و نماینده مردم هستند، در میزان مشارکت مردم اثرگذار خواهد بود.
نگاه اصلاح‌طلب
صلاح‌الدین فتحی دبیر حزب کارگزاران استانکردستان:
فضای سیاسی کردستان سوای همه ایران است
صلاح‌الدین فتحی، دبیر حزب کارگزاران استان کردستان در گفت‌وگو با هم‌میهن، درباره پیش‌ثبت‌نام انتخابات مجلس در این استان، فضای سیاسی حاکم و پیش‌بینی مشارکت مردم در انتخابات توضیحاتی داده است که در ادامه می‌آید.
فضای سیاسی استان کردستان در ماه‌های منتهی به برگزاری انتخابات مجلس چگونه است؟ با توجه به اینکه اعتراضات سال ۱۴۰۱ نیز در این استان رخ داد و مردم اعتراضات مدنی و معیشتی دارند، آیا فضای انتخاباتی رونق گرفته یا در ادامه شکل خواهد گرفت؟
فضای سیاسی استان کردستان سوای تمام استان‌های ایران است. متاسفانه اتفاقاتی هم که رخ داد باعث دلسردی و یأس مردم شد. برخی از خانواده‌ها در این مسیر آسیب‌هایی دیدند. برخی نهادها در برخی موارد تندروی‌هایی انجام دادند و در برخی موارد هم با ملایمت حرکت کردند. اما در نهایت در انتخابات پیش رو خیلی از چهره‌ها ثبت‌نام کردند. اینکه از آنها خواستند ثبت‌نام کنند یا خودشان ثبت‌نام کردند، به هر امیدی ثبت‌نام‌کنندگان این دوره خیلی بیشتر از دوره قبل است. البته برخی ادعا می‌کنند که به آنها سفارش کردند که ثبت‌نام کنند اما فکر نکنم برخی از افرادی که انحصارگرا هستند به دنبال افراد سرشناس بروند. از طرفی شرایط اقتصادی که در کشور حاکم است در این یکی دو ماه اخیر اندکی کنترل شده است، اگرچه وضعیت اقتصادی مردم خیلی بغرنج است و همچنین اعتراضاتی که در کشور رخ داده تقریباً شرایط را غیرقابل پیش‌بینی کرده است اما با توجه به سابقه سیاسی، جلوی افسارگسیختگی تورم را گرفتند و وضعیت اقتصادی را اندکی به سمت ثبات بردند و با اینها می‌توان اندکی خوش‌بین بود که به این نتیجه رسیده‌اند که اگر معاش مردم را اصلاح نکنند، از مقبولیت هزار بار بیش از این می‌افتند. امیدوارم مردم نیز با عقلانیت در انتخابات شرکت کنند، هرچند که مطمئن نیستم بشود ۵۰ درصد مردم را در انتخابات شرکت داد اما امیدوارم اینگونه شود. چراکه مجلس خیلی مهم است و رکن اساسی جامعه است. متاسفانه کاری کردند که اعتماد کمرنگ شده و مردم همه را به یک چشم نگاه می‌کنند. در انتخابات قبلی هم دیدیم که مردم کاری به ادعاها نداشتند و مشارکت مردم در حداقلِ خود بود. امیدوارم این بار مردم با این آگاهی که چه شرکت بکنند و چه نه، مجلس تشکیل خواهد شد، حضور داشته باشند و افراد متخصص را وارد مجلس کنند.
بسیاری این تحلیل را دارند که یکی از دلایل عدم مشارکت مردم، وعده‌های اجرانشده‌ای است که نمایندگان پیش از انتخابات به مردم می‌دهند. نظر شما درباره تاثیر این موضوع بر مشارکت مردم چیست؟
نماینده‌های مجلس الان مردم را درک نمی‌کنند و درکی از جامعه و شرایط کنونی ندارند و در فضای ذهنی و انحصاری خود مانده‌اند. امیدوارم مردم با مشارکت این فضا را بشکنند. البته که شرط اصلی این اقدام نیز این است که حاکمیت تدبیری بیاندیشد و اجازه دهد افراد سرشناس و کسانی که مردم به آنها اعتماد دارند، تایید شوند و در نتیجه منجر به مشارکت مردم در انتخابات شود. شورای نگهبان اگر همچون گذشته بخواهد انتخابات را مدیریت کند و خودی و غیرخودی کند، مردم در این شرایط نسبت به انتخابات سال گذشته قطعاً کمتر هم شرکت خواهند کرد.
اگر شورای نگهبان هم کاندیداها را تاییدصلاحیت کند، مردم کردستان تمایلی به حضور در انتخابات دارند؟
در کشور اگر شورای نگهبان افرادی را که مورد اعتماد مردم هستند، تایید کند، مردم از دور قبل بیشتر شرکت می‌کنند. اما در کردستان به احتمال زیاد مشارکت بالا نمی‌رود، مگر اینکه افراد دارای محبوبیت که کاندیدا هم شده‌اند را تاییدصلاحیت کنند. الان در انتخابات شرکت کردن به‌ویژه در فضای کردستان خیلی هزینه دارد. مردم کردستان هیچ آرمانی جز آرمان ایران و سوای مردم ایران ندارند. مردم کردستان هم آسایش، رفاه، شغل، سفره رنگین و... می‌خواهند. کردستان تمام ایران را مال خود می‌داند و خود را ایرانی‌تر از همه می‌داند. هیچ خواسته‌ای خارج از خواسته مردم ایران ندارد و چنین چیزی نیست که برخی انگ‌هایی به مردم کردستان می‌زنند. خواسته مردم ما نیز عین تمام خواسته کل ایران است و خواسته‌ای جز کار و شغل و نان ندارند.
از چهره‌های شاخص سیاسی استان چه کسانی برای انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند؟
از نماینده‌های کنونی و قبلی مجلس گرفته تا استانداران قبلی و مردم عادی و مدیرکل و اعضای سابق شوراها و مدیران و افراد سرشناس ثبت‌نام کرده‌اند.
اصلاح‌طلب‌ها چطور؟ آیا در پیش‌ثبت‌نام، نام‌نویسی کرده‌اند؟
بله، تعداد زیادی ثبت‌نام کردند اما به نظر نمی‌رسد که تاییدصلاحیت شوند. اگر این افراد تاییدصلاحیت شوند، قطعاً در مشارکت مردم موثر خواهد بود.
آیا فضای شهرهای استان کردستان، انتخاباتی است؟
اصلاً! فضا سرد است و هیچ‌کس نمی‌داند چه کار کند. حتی کسانی که کاندیدا شده‌اند هم سخنی به میان نمی‌آورند و یک نفر از آنها هم از فعالان سیاسی و دیگر افراد دعوت نکرده که توضیح دهد کاندیدا شده است. همه مخفیانه اسم نوشته‌اند. درحالی‌که در گذشته پنج شش ماه قبل از انتخابات در خانه افراد سیاسی گردهم می‌آمدیم و لابی و رایزنی جریان داشت. مردم عادی هم به افراد سیاسی و فعالان چشم می‌دوختند و تحلیل می‌کردند، اما امسال تاکنون ندیدم این کاندیداها برای رایزنی‌ها پیش فعالان سیاسی بروند.
