بررسی روند قیمتی اولین ارز دیجیتال جهان چه عواملی بر افزایش قیمت ناگهانی تأثیرگذار بودند؟
سال خوشیمن بیتکوین
با وجود اینکه انتظار می‌رفت بیتکوین بالاخره روزهای خوش قرار گرفتن در مسیر صعود را به خود ببیند، اما خوش‌بین‌ترین تحلیلگران هم گمان نمی‌کردند اولین ارز دیجیتال جهان با چنین سرعتی خود را به رقم تاریخی ۹۰ هزار دلار برساند، ارزش بازار آن با ۱/۸ تریلیون دلار از ارزش بازار نقره پیشی بگیرد و در جایگاه هشتمین دارایی قابل معامله در جهان بنشیند.
با وجود اینکه انتظار می‌رفت بیتکوین بالاخره روزهای خوش قرار گرفتن در مسیر صعود را به خود ببیند، اما خوش‌بین‌ترین تحلیلگران هم گمان نمی‌کردند اولین ارز دیجیتال جهان با چنین سرعتی خود را به رقم تاریخی 90 هزار دلار برساند، ارزش بازار آن با 1/8 تریلیون دلار از ارزش بازار نقره پیشی بگیرد و در جایگاه هشتمین دارایی قابل معامله در جهان بنشیند. اما بیتکوین برای رسیدن به این رقم از سال 2009 تا 2024 چه مسیری را طی کرده و این افزایش قیمت اخیر متأثر از چه عواملی بوده است؟
روند تاریخی
شاید بتوان گفت که بین تمام دارایی‌ها، بیتکوین یکی از نوسان‌پذیرترین سابقه‌های معاملاتی را داشته است. اولین افزایش قابل توجه قیمت این ارز دیجیتال در اکتبر 2010 رخ داد، زمانی که ارزش هر بیتکوین از قیمت ثابت کمتر از 0/1 دلار شروع به افزایش کرد.
براساس گزارش اینوستوپدیا، بیتکوین از زمان عرضه اولیه تا امروز افزایش قیمت‌های عظیم و سقوط‌های چشمگیری را تجربه کرده است. تغییرات قیمت بیتکوین عموماً بازتاب‌دهنده شور و اشتیاق سرمایه‌گذاران، همچنین وضعیت عرضه و تقاضا در بازار است. ساتوشی ناکاموتو، مخترع ناشناس بیتکوین، آن را برای استفاده در تراکنش‌های روزانه طراحی کرد، اما این ارز دیجیتال به چیزی بسیار فراتر از یک روش پرداخت تبدیل شده است. سرمایه‌گذاران به بیتکوین به‌عنوان راهی برای ذخیره دارایی و محافظت از آن در برابر تورم روی آوردند و مؤسسات به ایجاد ابزارهای سرمایه‌گذاری بیتکوین پرداختند.
سال‌های 2009 تا 2015 در تاریخ بیتکوین اهمیت ویژه‌ای دارند؛ زمانی که بیتکوین توانست در قدم اول از ارزش ثابت 10 سنتی خود فاصله بگیرد و تا 8 ژوئن 2011، ارزش خود را به 29/6 دلار برساند. هرچند تا پایان این سال، ارزش هر بیتکوین تا 5/2 دلار سقوط کرد، اما در اکتبر 2013 توانست رکورد 200 دلاری را رد کند و سال 2015 را با قیمت 732/2 به پایان برساند.
نوسانات قیمت بیتکوین همچنان ادامه داشت، تا جایی که ارزش هر بیتکوین در سال 2019 به بیش از 6500 دلار رسید؛ رقمی که سرمایه‌گذاران، دولت‌ها و اقتصاددانان را مجبور کرد به این کلاس دارایی جدید نگاه ویژه‌ای داشته باشند.
سال 2020 که اقتصاد جهانی به‌دلیل همه‌گیری کرونا زمین‌گیر شد، قیمت بیتکوین دوباره به حرکت درآمد. این ارز دیجیتال سال را با قیمت بالاتر از 7 هزار دلار آغاز کرد. اواخر نوامبر همان سال قیمت 18 هزار دلاری بیتکوین شگفتی‌ها را دوچندان کرد و بیتکوین در 31 دسامبر 2020 با قیمت 28 هزار و 993 دلار بسته شد و رشد قیمتی 416 درصدی در سال 2020 برای این ارز دیجیتال به ثبت رسید.
فاصله میان ژانویه 2021 تا آوریل همان سال، رکوردهای قیمتی مدام در حال جابه‌جا شدن بود. از 40 هزار دلار در 7 ژانویه 2021 تا 64 هزار و 895 دلار در 14 آوریل، بیتکوین روزهای درخشانی را سپری می‌کرد. اما تابستان این سال، با کاهش بیش از 50 درصدی ارزش این ارز دیجیتال، بیتکوین رقم 30 هزار دلاری را به خود دید.
صعود و نزول همچنان ادامه داشت تا اینکه در 10 نوامبر 2021 به بالاترین سطح تاریخی ارزش خود تا آن زمان دست یافت و به 69 هزار دلار رسید. اما نتوانست این ارزش را حفظ کند و خیلی زود به حوالی 46 هزار دلار سقوط کرد. برخی کارشناسان می‌گویند این سقوط ناگهانی و سقوط‌های متعاقب آن از وضعیت سلامت جهانی تأثیر پذیرفته بود.
در آن مقطع زمانی، سویه‌های گوناگون کووید19 در جهان ظهور می‌یافت و همه را در وضعیتی معلق و بلاتکلیف قرار داده بود. تا جایی که پایان سال 2022 ارزش هر بیتکوین به پایین‌تر از 20 هزار دلار رسید. سال 2023 را می‌توان سال خوش بیتکوین دانست، زیرا با وجود آنکه سال را با ارزش 16 هزار و 500 دلاری آغاز کرده بود، توانست آن را با قیمت 42 هزار و 258 دلار به پایان برساند.
کاهش نرخ بهره و حضور ترامپ
روزهای خوش بیتکوین در سال 2024 نیز ادامه داشت. ژانویه 2024 پایانی بر یک نبرد نسبتاً طولانی بود و ETFهای اسپات بیتکوین در ایالات‌متحده آمریکا مجوز دریافت کردند. ETFهای اسپات بیتکوین به زبان ساده، صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌ای هستند که به‌جای سرمایه‌گذاری مستقیم در دارایی‌های دیگر مثل سهام یا اوراق قرضه، مستقیماً روی بیتکوین سرمایه‌گذاری می‌کنند.
سهام این صندوق‌ها قابل معامله در بورس است. قیمت بیتکوین پس از تأیید صندوق‌ها به‌سرعت افزایش یافت؛ اواخر فوریه و اوایل مارس، بار دیگر از 60 هزار دلار فراتر رفت و تا نزدیکی 74 هزار دلار هم رسید. 19 آوریل 2024، بیتکوین چهارمین رویداد هاوینگ خود را تجربه کرد که به موجب آن، پاداش برای یک بلوک استخراج‌شده را از 6/25 بیتکوین به 3/25 بیتکوین کاهش داد. این ارز دیجیتال در آن روز افزایش متوسطی را ثبت کرد و در حوالی 64 هزار دلار بسته شد.
کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو در سپتامبر 2024، اتفاق مثبت دیگری را برای بیتکوین رقم زد. برای آنکه تأثیر این اتفاق بر بیتکوین را بهتر درک کنید، تصور کنید بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) یک بانک بزرگ است که به بانک‌های دیگر وام می‌دهد. نرخ بهره، هزینه‌ای است که بانک‌ها برای این وام‌ها می‌پردازند. وقتی فدرال رزرو نرخ بهره را کاهش می‌دهد، یعنی هزینه قرض گرفتن پول برای بانک‌ها ارزان‌تر می‌شود.
کاهش نرخ بهره، افراد را تشویق به سرمایه‌گذاری می‌کند و افزایش نقدینگی را به همراه دارد. این موارد می‌توانند به سوق پیدا کردن بخشی از این نقدینگی به سوی بازار ارزهای دیجیتال، مانند بیتکوین بینجامند. از طرفی کاهش نرخ بهره، جذابیت دلار را نیز کاهش می‌دهد و سرمایه‌گذاران بیشتر ترغیب می‌شوند روی دارایی‌هایی مانند بیتکوین سرمایه‌گذاری کنند.
درنتیجه همه این موارد، برای بیتکوین و دارایی‌های مشابه آن، افزایش تقاضا رخ می‌دهد و افزایش قیمت را سبب می‌شود. بنابراین قابل پیش‌بینی بود که بازار به این اتفاق واکنشی مثبت داشته باشد. به‌طوری‌که ارزش بیتکوین که در یک روند نزولی به 60 هزار دلار رسیده بود، توانست بار دیگر خود را تا 64 هزار دلار بالا بکشد.
درنهایت زمانی که مشخص شد دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات‌متحده انتخاب شده، قیمت خود را تا محدوده 76-75 هزار دلاری افزایش داد. پیشروی بیتکوین متوقف نشد. با وجود اینکه ترامپ هنوز دولت را در دست نگرفته، وعده‌ای که او در زمان انتخابات به طرفداران ارزهای دیجیتال داده بود، آنها را امیدوار نگه داشته و این امیدواری تأثیرات مثبتی بر قیمت بیتکوین گذاشته است.
وعده ترامپ، تبدیل کردن ایالات‌متحده به مرکز ارز دیجیتال جهان بود. این به معنی کاهش سختگیری‌های رگولاتور و افزایش سیاست‌گذاری‌های رونق‌دهنده به این بازار تعبیر شده است. بر این اساس، بیتکوین توانست در 10 نوامبر 2024 از 80 هزار دلار عبور کند و تا 13 نوامبر خود را به آستانه تاریخی 91 هزار دلار برساند.
فشار تقاضا ادامه دارد؟
چنان‌که گفته شد، ارزش بیتکوین مثل سایر کلاس‌های دارایی، متأثر از وضعیت عرضه و تقاضاست. چنانچه تقاضا از عرضه پیشی بگیرد، به احتمال بسیار زیاد شاهد افرایش قیمت خواهیم بود و اگر وضعیت برعکس شود، کاهش قیمت اتفاق خواهد افتاد. در ماه‌های گذشته عواملی چون تأیید ETFهای اسپات بیتکوین، کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو و دیدگاه مثبت ترامپ به بیتکوین و انتخاب شدن او به‌عنوان رئیس‌جمهور آتی ایالات‌متحده، احتمالاً بیشترین تأثیر را بر افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری در بیتکوین داشته است.
از سویی دیگر، عرضه بیتکوین نیز محدود است. گفته می‌شود تنها 21 میلیون بیتکوین ایجاد خواهد شد. هرچه این ارز دیجیتال به حد نهایی خود نزدیک‌تر شود، از نظر تئوری، با فرض اینکه همه عوامل دیگر ثابت بمانند، قیمت آن افزایش خواهد یافت. سال‌هاست استخراج بیتکوین در کشورهای مختلف انجام می‌شود و براساس داده‌های ثبت‌شده در کوین‌مارکت‌کپ، تا امروز 19/78 میلیون بیتکوین استخراج شده است.
نتیجه تمام این عوامل سبب شده تا ارزش بازار بیتکوین بالاتر از نقره قرار گیرد و توجه سرمایه‌گذاران را در سراسر جهان به خود جلب کند. اما کسی قول نداده این روزهای پربرکت ادامه یابد.
تاریخ پرفرازونشیب بیتکوین نشان داده کمتر اتفاقی در این بازار قابل پیش‌بینی است و تعدد عوامل تأثیرگذار سبب می‌شود گاهی حتی تیزبین‌ترین تحلیلگران هم دچار خطا شوند. باید دید رئیس‌جمهور جدید آمریکا، چنان‌که وعده داده، علاقه‌مندی خود به ارزهای دیجیتال را در عمل ثابت می‌کند؟
نزدیکی ایلان ماسک به ترامپ و دیدگاه‌های او درباره ارزهای دیجیتال، احتمالاً بر اتخاذ سیاست‌ها اثرگذار خواهد بود. ماسک که پیش‌تر نیز نشان داده به بازی در زمین ارزهای دیجیتال، البته به شیوه خودش، علاقه‌مند است.
این علاقه او توانسته به‌صورت مقطعی بر صعودی یا نزولی شدن برخی ارزها تأثیر بگذارد، به نظر می‌رسد در حال حاضر بتواند حتی اثرگذارتر از گذشته ظاهر شود. بر این اساس، لااقل بخشی از ارزش آینده بیتکوین می‌تواند در گرو اتفاقاتی باشد که در ماه‌های آتی در ایالات‌متحده رخ خواهد داد.
