عارف: عبور از ابرچالش های محیط زیستی نیازمند عزم ملی است

به گزارش هم‌میهن آنلاین و به نقل از پایگاه اطلاع رسانی معاون اول رئیس جمهور، محمدرضا عارف روز چهارشنبه ۲۸ آذرماه ۱۴۰۳ در آیین افتتاحیه بیست و دومین نمایشگاه بین المللی محیط زیست با تاکید بر اینکه سازمان محیط زیست وظیفه امانتداری از این حق مردم را دارد و نباید اجازه اغماض، کوتاهی و یا منافع بخشی، منطقه ای و گروهی داده شود، افزود: اغلب نگاه بخشی نسبت به محیط زیست در کشورهای در حال توسعه وجود دارد تا جایی که در کشور تجاوز به محیط زیست به عنوان قدردانی از نهادی که آن اجازه را داده است، مطرح می شود.

معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه هیچ کشوری به تنهایی حق ندارد در خصوص مؤلفه های همگرا تصمیم گیری کند، گفت: اگر برایند مؤلفه ها نابودی محیط زیست باشد، پرونده مشخص می شود که چه سرنوشتی خواهد داشت و نباید حتی یک آلودگی جزیی نیز نادیده گرفته شود.

عارف با اشاره به تقسیم بندی کشورهای جهان به شمال و جنوب به عنوان یک خطر جدی تصریح کرد: کشورهایی که مدعی توسعه سبز هستند اما در عمل نابودی محیط زیست را دنبال می کنند و کشورهایی زندگی بدون کربن را مطرح می کنند که بیشترین بهره را از سوخت کربن بردند و امروز که به سمت انرژی های تجدیدپذیر حرکت می کنیم بار دیگر کشورهای جنوب باید نابود شوند.

وی افزود: کشورهای توسعه یافته فرایند محیط زیست را یکپارچه نمی بینند و امروز اینگونه است که محیط زیست در خدمت قدرت است و مشخص می کند که محیط زیست و حفاظت از آن چگونه است.

عارف در ادامه تصریح کرد: باید همه کشورهای دنیا از دیرباز محیط زیست را یک فرایند جامع مشترک تلقی می کردند و اگر این نگاه کشورهای پیشرفته اصلاح نشود بسیاری از کشورهای در حال توسعه نیز موفق به انجام وظایف محیط زیستی خود نیستند و نمی توان کشورهای در حال توسعه را از میدان داری دور کنیم و انتظار حل مسائل محیط زیستی را داشته باشیم.

معاون اول رئیس جمهور برگزاری همایش های علمی و کارشناسی و فنی را از مهمترین راه های کشورهای در حال توسعه برای حل مسائل محیط زیستی دانست و گفت: باید بپذیریم که همه ما نسبت به نسل های آینده بشریت مسئولیت داریم و با عملکرد منطقه ای و بین المللی دور از فضای سیاسی مسائل محیط زیستی را حل کنیم.

عارف تأکید کرد: کشورهای پیشرفته هر زمان بخواهد مساله را به نفع خود حل کند، چهره خود را یک چهره حق طلبانه معصوم در خدمت انسان نشان می دهد و پس از گذشت زمان چهره واقعی سیاسی در ذات منافع اقتصادی را جلوه گر می کند و امیدواریم مباحث محیط زیستی در سطح جهان نهادینه و جدی برای همه کشورها باشد.

وی با قدردانی از برگزارکنندگان نمایشگاه محیط زیست گفت: امیدواریم این نمایشگاه به صورت جدی و حضور بیشتر چهره های شاخص بین المللی و کشورهای همسایه استمرار یابد و این نمایشگاه ها محل اشتراک گذاشتن دستاوردهای نوآورانه هستند.

معاون اول رئیس جمهور همچنین به نگاه دین اسلام در حفظ محیط زیست به عنوان یک تکلیف شرعی در زندگی روزانه و فرهنگ غنی ایرانی در حفاظت محیط زیست اشاره و تأکید کرد: باید از این فرهنگ غنی مراقبت می کردیم و نتوانستیم به خوبی در جامعه و نسل های جوان پرورش دهیم.

عارف با اشاره به سیاست های کلی و اسناد بالادستی محیط زیستی در کشور از جمله برنامه هفتم توسعه، سند چشم انداز و آمایش سرزمینی گفت: مقام معظم رهبری بارها در بیانات خود به اهمیت حفظ محیط زیست اشاره کردند و باید دید رسانه ها و صداوسیما چه میزان در این زمینه فرهنگ سازی کرده اند.

وی همچنین به چالش های محیط زیستی پیش روی کشور از جمله آلودگی هوا، فرسایش خاک، آلودگی آب و تخریب سفره های زیرزمینی، حفر بیش از یک میلیون چاه غیرقانونی، مدیریت پسماند، تغییرات اقلیمی و بهینه سازی مصرف سوخت اشاره کرد و افزود: در بسیاری از این بحران ها همانند گردوغبار و ریزگردها تسلیم هستیم و در فرسایش خاک نیز شرایط به شدت وحشتناک تر از آلودگی هوا است و اثرات آن در چند قرن آینده مشخص خواهد شد و علت عدم موفقیت در طول دهه های گذشته این است که برای دیگران نسخه می پیچیم.

معاون اول رئیس جمهور در خصوص بهینه سازی مصرف سوخت گفت: شدت مصرف انرژی در ایران با هیچ کشوری در جهان قابل مقایسه نیست و هر زمان که دنبال اتخاذ اقدامات مناسب برای حل مسائل محیط زیستی بودیم با عوام فریبی جلوی کار خوب گرفته شد.

عارف با اشاره به عدم جدیت در فرهنگ سازی عمومی در مساله محیط زیست تأکید کرد: سازمان های مردم نهاد در مقاطعی بسیار خوش درخشیدند اما در برهه ای از زمان به دلیل برخی از مسائل نامربوط با آنان برخورد شد و امروز احساس می شود که سمن ها آمادگی نقش آفرینی ندارند و باید از آنان عذرخواهی کرد و امروز نتوانستیم تشکل های مردمی محیط زیستی را فعال تر از گذشته کنیم.

معاون اول رئیس جمهور عدم رعایت استانداردها و ضوابط را یکی دیگر از عوامل کوتاهی در حل مسائل محیط زیستی برشمرد و گفت: بسیاری از مسئولان در این زمینه به بهانه شرایط استثنایی کشور کوتاهی می کنند و کشور ما همیشه استثنا می شود و برای مثال در قانون عدم احداث شهرک های صنعتی در شعاع بیست کیلومتری شهرها یک مسئول به دلایل مختلف به وظایف خود عمل نمی کند و آیا یک مسئول را می توان یافت که به مردم اعلام کند از تصمیمات محیط زیستی وی تمرد شد و به این دلیل از کار کنار می کشد.

عارف با اشاره به رتبه جهانی ۱۳۳ کشور در شاخص عملکرد محیط زیستی، در خطر انقراض بودن ۸۶ گونه جانوری و در معرض فرونشست ۱۱ درصد از خاک کشور تصریح کرد: همواره منافع لحظه ای در اولویت بود و به منافع و امنیت ملی در این راستا توجهی نشده است و این خطر بزرگ یک بحران ملی است و اگر مساله فرونشست در گذشته برخی از کشور را تهدید می کرد اما امروز بخش های کمتری در کشور می توان یافت که در معرض این تهدید بزرگ قرار نداشته باشند.

وی عنوان کرد: از ۵ میلیون هکتار تالاب ها تنها ۴۳ درصد ظرفیت دارند که این کانون گردوغبار است و حداقل حقابه تالاب ها را اختصاص ندادیم و همچنین وضعیت تالاب انزلی فاجعه بار بوده و راهی جز اندوه و گریه برای وضعیت منابع طبیعی کشور باقی نمانده است.

عارف با اشاره به رتبه ۱۰۲ ایران در زمینه کیفیت هوا و وضعیت بحرانی آب در کشور ادامه داد: در مسأله برق و گاز می توان با درخواست از مردم مسأله را حل کرد اما در ناترازی جدی آب به عنوان بحران آینده چه اقداماتی می توان اتخاذ کرد؟ و این در حالیست که سرانه مصرف کشورهای پرآب اتحادیه اروپا حدود ۱۵۰ لیتر در روز است و این میزان در کشور ما ۲۵۰ لیتر در روز می باشد که البته در جلسه ای با نمایندگان یک استان اعلام شد سرانه مصرف آب در این استان ۱۶۰ لیتر در روز است که ضمن تقدیر باید به عنوان الگویی برای سایر شهرها شود.

معاون اول رئیس جمهور ادامه داد: کشاورزی کشور به صورت سنتی و غرقابی است و ۸۱ درصد از منابع آبی صرف این نوع کشاورزی می شود که آب را با قیمت بسیار ناچیز برای تولید صیفی جات مصرف می کنیم و سپس آن محصول را به کشورهای دیگر با قیمت بسیار کمتر از قیمت تمام شده تولید هر لیتر آب صادر می کنیم.

عارف خاطرنشان کرد: این شاخص ها و رتبه های پایین ایران در سطح جهان گویای عملکرد ما است و این وضع نمی تواند ادامه یابد و باور داریم این مسائل قابل حل است چرا که کشور و مردم ظرفیت بالایی دارند و لایق بهترین ها هستند و اگر یک عزم ملی بوجود آید این ابرچالش های محیط زیستی حل شدنی است.

معاون اول رئیس جمهور اهمیت فرهنگ سازی برای عبور از این چالش ها را خاطرنشان ساخت و گفت: باید با همکاری سازمان حفاظت از محیط زیست که وابسته به بالاترین مقام اجرایی کشور است یک عزم ملی با همه نهادهای دولتی و حکومتی ایجاد کرد و ابتدا دولت و حاکمیت در مسأله حفاظت از محیط زیست از خود شروع کنند.

عارف همچنین با اشاره به آلودگی آب تهران و تصمیم گیری در خصوص خرابی اماکن و ساختمان های کنار رودخانه ها گفت: در آن سال اجماعی در این زمینه در کشور بوجود آمد و برخی از ساختمان ها نیز خراب شد اما متأَسفانه برخی از دستگاه ها مانع این کار شدند و با معیار دوگانه مسأله محیط زیست حل نمی شود و در ابتدا همه نهادهای دولتی و حکومتی به این نتیجه برسند که آینده کشور در حال نابودی است.

معاون اول رئیس جمهور در خصوص همکاری های بین المللی و منطقه ای حل مسائل محیط زیستی تصریح کرد: محیط زیست یک مسأله محدود به فرد و جامعه نیست بلکه مسأله ای مشاعی است که راه حل مشاعی و همگانی نیز دارد و باید همه با جدیت به جلو روند و حرمت محیط زیست بیشتر حفظ شود تا محیطی بانشاط و سبز برای فرزندان خود به ارث بگذاریم.

عارف در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه یک کشور به تنهایی قادر و موفق به حل چالش های محیط زیستی نیست، گفت: باید یک همگرایی در ارتباط با مسائل محیط زیستی به وجود آید که نشست های علمی و برگزاری چنین نمایشگاه هایی محل اشتراک تجارب و دستاوردهای علمی نوآورانه و فناورانه است.

معاون اول رئیس جمهور با تأکید بر اینکه مسأله محیط زیست تنها متعلق به امروز نیست گفت: بخشی از محیط زیست حق ما است که به اندازه حق خود باید متعهد به حفاظت از محیط زیست باشیم اما حفاظت از محیط زیست متعلق به آیندگان است و تاکنون سازوکاری برای تجدیدپذیری این فرایند به عنوان یک امر همگرا مطرح نشده است و برگزاری چنین نمایشگاه های تخصصی می تواند به این مهم کمک کند.