سنگ بزرگ هم زده شد

عربستان توانست میزبانی جام جهانی 2034 به‌عنوان بزرگترین تورنمنت فوتبال دنیا را هم به‌دست بیاورد

دولت عربستان قدم‌به‌قدم پیش می‌رود تا چهره جدیدی از کشورش به دنیا نشان دهد. «ورزش‌شویی» واژه‌ای است که این روزها برای تغییر رویکرد دولت بن‌سلمان بارها استفاده شده است. کارشناسان فوتبال چون گری نویل نیز اعلام کردند باید جلوی ولخرجی این کشور را گرفت چون در پشت پرده آنها نه مالیاتی پرداخت می‌کنند و نه به ارگانی پاسخگو هستند. اما با این حال موتور این کشور روشن شده تا هر آنچه که می‌خواهند را کسب کنند. بعد از خرید باشگاه قدیمی نیوکاسل انگلیس و بسیاری از ستارگان مطرح دنیا چون رونالدو، کریم بنزما، سادیو مانه و برگزاری بسیاری از فستیوال‌های مطرح اتومبیل‌رانی، حالا عربستانی‌ها سنگ بزرگ که قبلاً نشانه نزدن بود را پرتاب کردند و میزبانی جام جهانی 2034 را به‌راحتی کسب کردند. مسیری که از سال 2020 آغاز شد با میزبانی این کشور در جام جهانی 2034 ادامه خواهد یافت.

فراتر از تصور عربستان

دولت عربستان پیش از اینکه بتواند میزبانی جام جهانی 2034 را بگیرد در اندیشه کسب میزبانی جام جهانی 2030 بود. بر این اساس دولت عربستان به دو کشور یونان و مصر پیشنهاد کرد تا آنها نیز به صورت مشترک میزبانی جام جهانی 2030 را بدهند و در صورت پذیرش آنها، عربستان تضمین می‌کند پنج ورزشگاه مدرن در این دو کشور با هزینه صندوق سرمایه‌گذاری عربستان بسازد. در صورت پذیرش این دو کشور، عربستان اعلام کرده بود که هشتاد‌درصد مسابقات اما باید در این کشور برگزار شود. همچنین دیدار نیمه نهایی و فینال جام جهانی. با این حال یونان باتوجه به شرایط بد اقتصادی پیشنهاد عربستان را رد کرد تا اتفاقی فراتر از تصور عربستان برای آنها رخ دهد. جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا، در بیانیه‌ای گفت: «در سال ۲۰۳۰ ما یک رویداد جهانی منحصربه‌فرد خواهیم داشت. سه قاره، شامل آفریقا، اروپا و آمریکای جنوبی، و شش کشور شامل آرژانتین، مراکش، پاراگوئه، پرتغال، اسپانیا و اروگوئه متحد با هم از جهان استقبال خواهند کرد و این بازی‌های زیبا را جشن خواهند گرفت.» اسپانیا و پرتغال در ابتدا خواهان میزبانی مشترک این رقابت‌ها بودند. آنها اما مدتی بعد از پیوستن مراکش، که قصد داشت به تنهایی میزبانی رقابت‌ها را بر عهده بگیرد، استقبال کردند و به این ترتیب سه کشور پیشنهاد میزبانی خود را در قالب یک بلوک به فیفا ارائه کردند. این در حالی بود که سه کشور آمریکای جنوبی نیز، یعنی آرژانتین، اروگوئه و پاراگوئه به علاوه شیلی، برای مدت‌‌ها برنامه‌ریزی کرده بودند تا رقابت‌های جام جهانی در یکصدمین سالگردش در این قاره برگزار شود. فیفا اما در نهایت میزبانی جام جهانی ۲۰۳۰ را به رقیب آنها داد.

مقامات فدراسیون بین‌المللی فوتبال همچنین پیشتر اعلام کرده بودند که تنها کشورهای عضو کنفدراسیون‌های فوتبال آسیا و اقیانوسیه مجاز به نامزدی برای میزبانی رقابت‌های جام جهانی مردان در سال ۲۰۳۴ خواهند بود، چراکه همه کنفدراسیون‌های دیگر (کونکاکاف، آمریکای جنوبی، اروپا و آفریقا) در سال‌های ۲۰۲۶ و ۲۰۳۰ میزبانی این رقابت‌ها را برعهده خواهند داشت. ناظران فیفا بارها اعلام کرده بودند که تمایل دارند بعد از جام جهانی 2022 بهتر است بار دیگر میزبانی در آسیا و حوزه خلیج‌فارس برگزار شود و همین اتفاق نیز رخ داد. عربستان که در تلاش برای کسب میزبانی جام جهانی 2030 به صورت مشترک با دو کشور دیگر بود، به صورت انفرادی موفق شد میزبانی جام جهانی 2034 را با کنار کشیدن استرالیا از این رقابت به‌دست بیاورد.

پروسه فرافوتبالی

اما دیگر بر کسی پوشیده نیست که عربستان به دلیل «ورزش‌شویی» و البته سرمایه‌گذاری کلان در عرصه‌های کلان، به سمت حضور پررنگ و قدرتمند در ورزش رفته است. کاور کردن بسیاری از رفتارهای خلاف حقوق بشر به شکل کاملاً هدفمند به دلیل حضور بسیاری از فوتبالیست‌های سرشناس در این کشور پیش رفته است. همچنین تاسیس شهر بزرگ و عمودی «نئوم» که قرار است در سال 2030 به بهره‌برداری برسد بخشی از پروسه بزرگ این کشور است که میزبانی جام جهانی 2034 به این کشور کمک می‌کند تا توریست‌ها از کشورهای مختلف راهی عربستان شوند و عملاً تبلیغ رایگانی از این شهر بزرگ شود. در جام جهانی 2034 اگر بازهم اینفانتینو نظرش تغییر نکند 48 کشور به عربستان می‌آیند و تصور کنید توریست‌های بیش از 45 کشور دنیا طی سی روز به عربستان می‌روند و حتی می‌توانند در شهر نئوم که فعلاً به بهره‌برداری نرسیده اقامت داشته باشند. به نقل از الجزیره، کریستیانو رونالدو فوق‌ستاره پرتغالی پس از جام جهانی قطر به النصر عربستان پیوست، درحالی‌که اواخر بهار 1402 کریم بنزما و انگولو کانته به ترتیب رئال مادرید و چلسی را به مقصد الاتحاد ترک کردند. پیش‌بینی می‌شود که ستاره‌های بیشتری نیز تا پیش از شروع فصل آتی وارد این کشور شوند. هدف اولیه لیگ فوتبال عربستان افزایش درآمد سالیانه از 120 میلیون دلار فعلی به 480 میلیون دلار تا سال 2030 میلادی است. همچنین ارزش لیگ فوتبال عربستان تا سال 2030 از 800 میلیون دلار فعلی به 14/2میلیارد دلار خواهد رسید. بلومبرگ با اشاره به خرید ستاره‌هایی همچون رونالدو و بنزما می‌گوید: تا پیش از این کشورهایی نظیر چین و آمریکا نیز در فوتبال سرمایه‌گذاری کرده بودند. سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا این سرمایه‌گذاری بی‌دروپیکر سعودی‌ها در فوتبال در ابعاد دولتی صورت گرفته و ارکان پادشاهی (بن‌سلمان) وارد میدان شده‌اند؟ به‌خصوص آنکه دلارهای نفتی نیز نقش اساسی ایفا می‌کنند. گفتنی ا‌ست از اواسط دهه 90 شمسی و پس از روی کار آمدن بن‌سلمان این کشور به شکل دیوانه‌وار و البته بدون نگرانی، در حال سرمایه‌گذاری در فوتبال است. آنها به‌راحتی آب خوردن باشگاه نیوکاسل را خریدند و اتفاقاً نتیجه مثبتی هم گرفتند. نیوکاسل بعد از دو دهه توانست به لیگ قهرمانان اروپا برگردد و هواداران این باشگاه که سال پیش دغدغه حقوق بشر داشتند، حالا درحال تمجید از رویکرد عربستان در بسیاری از مسائل هستند. آزادی‌های اجتماعی، ابرپروژه‌های اقتصادی و تجاری در اقصی‌نقاط خاک عربستان، برگزاری فستیوال‌های فرهنگی و هنری و همچنین برگزاری مسابقات ورزشی همچون بوکس فوق‌سنگین از جمله اقدامات این کشور برای نشان دادن تصویری متفاوت از شبه‌جزیره در میان جهانیان بوده است. همچنین عربستان از چندین سال قبل توانست با سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و حق پخش تلویزیونی، در ابتدا حق پخش تلویزیونی مسابقات مهم اروپایی را خریداری کند و بعد، سوپرجام اسپانیا و ایتالیا را به این کشور بکشاند. کمتر کسی تصور می‌کرد تیم‌های بزرگ بارسلونا، رئال مادرید، اینترمیلان، یوونتوس و میلان برای انجام فقط یک مسابقه به عربستان بروند اما این اتفاق طی سالیان اخیر رخ داده است.

در اندیشه درآمد 50 میلیارد دلاری

میزبانی جام جهانی در کنار برگزاری یک تورنمنت بزرگ برای هر کشوری آورده اقتصادی کم‌نظیری در برخواهد داشت. درحالی‌كه براساس آمار اعلام‌شده از سوی دولت آفریقای جنوبی، این كشور برای میزبانی از جام جهانی 2010 تنها 6 میلیارد دلار درآمد كسب كرد و برزیل نیز در سال 2014 رقمی در همین حدود را به‌دست آورد اما روسیه 31 میلیارد دلار از میزبانی خود سود حاصل خواهد كرد كه نسبت به دو دوره گذشته جام جهانی، رقم قابل توجهی محسوب می‌شد. کشور قطر نیز از جام جهانی 2022 حدود 15میلیارد دلار درآمدزایی کسب کرد.

خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی اعلام کرده بود که براساس آمارهای منتشرشده از سوی دولت روسیه، این كشور 683 میلیارد روبل (معادل 11 میلیارد دلار) برای برگزاری جام جهانی هزینه كرده بود كه البته این رقم شامل ساخت برخی از زیرساخت‌های لازم یا ورزشگاه‌های تازه‌تاسیس نمی‌شود. با این حال، مسكو در ازای این سرمایه‌گذاری 220 هزار شغل برای شهروندانش ایجاد كرده است. حالا برآورد شده با توجه به افزایش تیم‌های جام جهانی به 48 تیم و تبلیغاتی که عربستان طی دو سال اخیر به‌خصوص در فوتبال انجام داده، آنها می‌توانند به درآمد تقریبی 50 میلیارد دلاری برسند.