سقوط آزاد
مصطفی هاشمی و افشین رضاپور ناکامی بسکتبال را بیشتر مدیریتی می‌دانند تا فنی
مصطفی هاشمی و افشین رضاپور ناکامی بسکتبال را بیشتر مدیریتی می‌دانند تا فنی
تیم‌ملی بسکتبال ایران با ثبت بدترین نتایج تاریخ خود در جام‌جهانی، علاوه بر ناکامی مطلق در این رقابت‌ها، مجوز حضور در المپیک 2024 پاریس را هم از دست داد. هاکان دمیر، سرمربی ترکیه‌ای تیم‌ملی با اتخاذ تصمیماتی بعضاً اشتباه پیش از شروع این‌رقابت‌ها باعث شد تا ایران نتواند حتی نیمی از توانایی خود را به نمایش بگذارد. خداحافظی حامد حدادی -از آخرین بازیکنان نسل طلایی بسکتبال- نیز تیر خلاصی بر پیکره‌ی تیمی بود که حالا باید انتقادات فراوان را به‌جان بخرد. از آخرین قهرمانی تیم‌ملی بسکتبال ایران نزدیک به یک‌دهه می‌گذرد. تیم‌های رده پایه برخلاف سال‌های قبل، نتوانسته مقامی را در عرصه بین‌المللی کسب کند و تمام این‌ها نشان‌دهنده این است که سراشیبی سقوط در این رشته آغاز شده است. افشین رضاپور، کارشناس رشته بسکتبال و مصطفی هاشمی، سرمربی اسبق تیم‌ملی بسکتبال ایران در گفت‌وگو با هم‌میهن ضمن انتقاد از تصمیمات رئیس فدراسیون و سرمربی تیم‌ملی می‌گویند، با رفتن ستارگان یک‌دهه اخیر، بسکتبال به‌دلیل عدم پشتوانه‌سازی و سوءمدیریت گسترده در فدراسیون، روزهای بدتری در انتظارش خواهد بود.
افت فاحش با مربی ترک
تیم‌ملی بسکتبال ایران با ۵شکست در جام‌جهانی ۲۰۲۳ نه‌تنها از رسیدن به المپیک ۲۰۲۴ پاریس بازماند که بدترین رکورد خود و سنگین‌ترین شکست تاریخ‌اش در این مسابقات را هم ثبت کرد. تیم‌ملی بسکتبال ایران پیش‌از جام‌جهانی 2023 در سه‌دوره این رقابت‌ها حضور یافته بود. ایران سال ۲۰۱۰ برای اولین‌بار در ترکیه، حضور در جام‌جهانی را تجربه کرد و با ۴شکست مقابل تیم‌های آمریکا، اسلوونی، برزیل، کرواسی و تنها یک برد مقابل تونس در رده نوزدهم جدول 24تیمی قرار گرفت. در جام‌جهانی ۲۰۱۴ نیز ایران برابر تیم‌های اسپانیا، صربستان، برزیل و فرانسه شکست خورد، مقابل مصر به پیروزی رسید و در رده بیست‌و‌یکم قرار گرفت. در جام‌جهانی 2019 نیز عملکرد ملی‌پوشان ایران، قابل‌قبول ارزیابی شد. یاران حامد حدادی با تیم‌های اسپانیا، پورتوریکو و تونس هم‌گروه شدند و هر سه‌بازی خود را واگذار کردند. آنها در گروه بازنده‌ها با تیم‌های آنگولا و فیلیپین رقابت کردند و پیروز هر دو دیدار شدند و به‌لطف تفاضل‌گل بهتر نسبت به چین که در مقابل نیجریه شکست خورده بود، به‌عنوان بهترین تیم آسیایی، راهی المپیک توکیو شدند و در رده بیست‌وسوم قرار گرفتند.
دمیر مردود شد
پیش‌از شروع این رقابت‌ها اما بسیاری از کارشناسان عقیده داشتند، ترکیبی که دمیر قصد دارد در این رقابت‌ها از آن استفاده کند، ضعف فنی بسیاری دارد. یکی از تصمیمات بحث‌برانگیز دمیر، حذف محمد جمشیدی، ستاره تیم‌ملی بسکتبال ایران بود که ازقضا امتیازات فراوانی را برای تیم‌ملی کسب کرده بود اما دمیر به‌بهانه اینکه قصد دارد ترکیبی دفاعی را در مسابقات‌جهانی امتحان کند، جمشیدی را خط زد. او در توجیه خط‌زدن جمشیدی به رسانه‌ها گفته بود که این بازیکن برای تاکتیک دفاعی تیم‌اش مناسب نیست، چراکه اصلاً به عقب برنمی‌گردد تا به دفاع تیمی کمک کند. این درحالی‌است که دمیر به‌جای جمشیدی، بازیکن قابلی را جایگزین نکرد. مصطفی هاشمی، سرمربی‌اسبق تیم‌ملی ایران می‌گوید، چنین تصمیماتی خارج از زمین بسکتبال گرفته شده که باید ریشه‌یابی کرد: «باید جست‌وجو و ریشه‌یابی کرد که خط‌خوردن محمد جمشیدی از کجا رخ داده است. باید دید کدام انتصاب‌ها در فدراسیون بسکتبال درست بوده است. مشاورهای رئیس فدراسیون چه‌کسانی هستند. بحث صرفاً فنی نیست.»
افشین رضاپور، کارشناس بسکتبال در گفت‌وگو با «هم‌میهن» درخصوص تصمیمات فنی اشتباه دمیر گفت: «متاسفانه خط‌زدن محمد جمشیدی از تیم‌ملی، اوج بی‌انصافی و بی‌درایتی دمیر بود. او به‌بهانه دفاعی‌کردن ترکیب تیم، جمشیدی که از امتیازآورترین بازیکنان بود را خط زد اما نتوانست بازیکنی در حد او را به تیم معرفی کند. اتفاقاً در بخش دفاعی نیز عملکرد ضعیفی داشتیم. وقتی مقابل لبنان و ساحل‌عاج هم شکست می‌خوریم، یعنی عملکرد تیم فاجعه است.» هاکان دمیر که از اواخر خردادماه امسال کارش را با تیم‌ملی ایران آغاز کرده بود، کارنامه آنچنانی‌ای ندارد. دمیر هدایت تیم مانیسا که از ته جدول به میانه‌های جدول لیگ ترکیه رسیده بود را برعهده داشت. او کمک‌مربی تیم‌ملی ترکیه نیز بوده است. رضاپور دراین‌زمینه می‌گوید: «اصلاً کارنامه مربیگری دمیر قابل‌بحث نیست، چراکه من معتقدم کارنامه یک‌مربی براساس نتایجی که کسب کرده قابل‌بررسی است. عملکرد دمیر در این مسابقات چنان ضعیف و دور از انتظار بود که اصلاً جای هیچ بحثی باقی نمی‌گذارد.»
پایان اسطوره
حامد حدادی بی‌شک بزرگترین بازیکن تاریخ بسکتبال ایران محسوب می‌شود که بیش‌از 15سال به‌صورت متوالی در تیم‌ملی حضور داشت.
ستاره بی‌چون‌وچرای بسکتبال ایران در دودهه اخیر که بیراه نیست اگر از او به‌عنوان اسطوره بسکتبال ایران هم یاد کنیم، در جریان برنامه استعدادیابی مربیانی نظیر سعید فتحی، وارد دنیای حرفه‌ای شد و درحالی‌که در سن ۱۸سالگی از ناحیه دست راست دچار مصدومیت شدید شد، اما توانست با کمک مربی خود یعنی سعید فتحی به بازی ادامه دهد و در ادامه به اولین بسکتبالیست ایرانی تبدیل شود که در بزرگترین لیگ حرفه‌ای جهان یعنی NBA بازی می‌کند. پس از درخشش سنتر تیم‌ملی بسکتبال ایران در بازی‌های جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۷ و بازی‌های المپیک ۲۰۰۸ (ثبت بیشترین میانگین ریباند و بلاک در هر بازی)، حدادی نگاه تیم‌های آمریکایی را به خود جلب کرد تا به‌عنوان نخستین ایرانی، در سال ۲۰۰۸ به لیگ NBA و تیم «ممفیس گریزلیز» بپیوندد. او همچنین سابقه بازی برای تیم «فنیکس سانز» در لیگ NBA را هم در کارنامه دارد. حدادی که با پیراهن تیم‌ملی ایران 4جام‌جهانی و 2 المپیک را تجربه کرده، در پایان جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۷ عنوان MVP (ارزشمندترین بازیکن) را نیز به‌دست آورد تا به‌عنوان نخستین بسکتبالیست ایرانی، به این جایزه دست یافته باشد. او البته سه‌بار دیگر این عنوان را تکرار کرد: 2009، 2013 و 2017. با خداحافظی حدادی، پرونده نسل طلایی بسکتبال ایران هم با چند قهرمانی در آسیا و صعودهای تاریخی به جام‌جهانی و المپیک بسته شد. حامد حدادی را می‌توان آخرین بازمانده از نسل طلایی بسکتبال ایران نامید که در سال‌های 2007، 2009 و 2013 قهرمان آسیا و تیمی رقیب در آن دوران به‌حساب می‌آمد. او بعد از 15سال حضور مداوم در تیم‌ملی سرانجام بعد از شکست مقابل لبنان و کسب رتبه 31 ایران در جام‌جهانی، تصمیم گرفت از تیم‌ملی خداحافظی کند. هاشمی که سابقه مربیگری حامد حدادی را نیز داشت، درخصوص این بازیکن و رفتن‌اش گفت: «بسیاری از موفقیت‌های تیم‌ملی بسکتبال طی 17سال اخیر به‌دلیل حضور درخشان حدادی بود که رقم خورد. حدادی یک استثنا در ورزش بود که باید خوشحال باشیم چنین بازیکنی در عصر ما حضور داشت».
مسیر اشتباهی که فدراسیون می‌رود
بسیاری از انتقادها اما بعد از ناکامی بسکتبال، فنی نیست و تصمیمات رئیس فدراسیون را هدف گرفته است. جواد داوری، رئیس فدراسیون بسکتبال با نقد جدی افشین رضاپور روبه‌رو شده است. رضاپور عقیده دارد، داوری با انتصاب افرادی که تخصصی در این رشته ورزشی ندارند، صرفاً رزومه آنها را پربار کرده است. با تصمیماتی که داوری در بسکتبال گرفته، از دید رضاپور -کارشناس بسکتبال- این رشته ورزشی روزهای تاریکی را تجربه خواهد کرد و از این بحران خارج نخواهد شد: «متاسفانه با نتایجی که تیم‌ملی ایران در جام‌جهانی کسب کرد و با ناکامی تیم‌های پایه در عرصه جهانی، نسبت به آینده بسکتبال اصلاً خوشبین نیستم». مصطفی هاشمی نیز معتقد است، صحبت از توسعه و جوان‌گرایی صرفاً یک شعار است: «مسئله توسعه و جوان‌گرایی در این فدراسیون صرفاً یک‌شعار است. ما 10سال در مدیریت‌کردن، از کشورهای درحال‌توسعه عقب‌تر هستیم. اگر تصمیمات درست مدیریتی اتخاذ می‌شد، ما نباید به لبنان و ساحل‌عاج می‌باختیم.»
