در انتظـار VAR
تهدید کنفدراسیون فوتبال آسیا علیه نمایندگان ایران کارساز خواهد شد؟
تهدید کنفدراسیون فوتبال آسیا علیه نمایندگان ایران کارساز خواهد شد؟
پنج‌شنبه‌ظهر قرعه‌کشی لیگ‌قهرمانان آسیا انجام شد. در پایان قرعه‌کشی مشخص شد یاران «نیمار» با تیم نساجی مازندران هم‌گروه شده‌اند. یاران «کریم بنزما» با سپاهان اصفهان و تیم النصر عربستان با دوجین ستاره چون کریستیانو رونالدو، سادیو مانه و بروزویچ با پرسپولیس مصاف خواهند کرد. خوشحالی هواداران فوتبال جایی بود که می‌توانستند بازیکنان مورد علاقه‌شان را در شهر خودشان از نزدیک ببینند اما به‌یکباره تمام این رویاها فقط در عرض چنددقیقه خراب شد. چراکه کنفدراسیون فوتبال آسیا اعلام کرد، باشگاه‌هایی که ورزشگاه‌شان مجهز به سیستم ویدیوئی وی‌ای‌آر نباشد، نمی‌توانند میزبانی از رقبا داشته باشند و باید به کشور ثالث بروند. باتوجه به اینکه هیچ ورزشگاهی در ایران سیستم ویدئوچک ندارد، بنابراین سه‌نماینده ایران باید به کشور دیگری بروند. البته دبیرکل کنفدراسیون فوتبال آسیا وعده‌ای داده که شاید میزبانی ایران برای سه‌تیم باشگاهی تسهیل شود؛ اگر همکاری‌های لازم در زمینه‌های مختلف صورت گیرد که در این گزارش به تفصیل خواهیم گفت.
تاج؛ مدیر وعده‌ها
مهدی تاج اما یکی از شعارهای انتخاباتی‌اش، مجهزکردن ورزشگاه‌های کشور به سیستم ویدئویی بود. او اولین‌بار در مردادماه 1401 وعده داد، سیستم VAR را به ایران خواهد آورد. دوماه بعد گفت که وعده‌اش یادش نرفته و پیگیر ماجراست. در آبان‌ماه 1401 مهدی تاج گفت، برای جلوگیری از محرومیت داورها در دیدارهای بین‌المللی باید سیستم ویدئویی را به ایران بیاورند. آذرماه نیز بار دیگر مهدی تاج گفت، با سه‌شرکتی که این سیستم ویدئویی را در اختیار دارند مذاکرات خوبی داشتیم که به‌زودی رسانه‌ای خواهیم کرد. هجدهم تیرماه تاج در مصاحبه‌ای اعلام کرد امیدوار است که سیستم وی‌ای‌آر در لیگ امسال به‌کار گرفته شود. موضوعی که البته خود تاج هم می‌داند صرفا یک وعده کذب است چون چنین طرحی یک بازه زمانی شش‌ماهه برای آموزش داوران دارد و تا این موضوع رخ ندهد، اصلا امکان ندارد در لیگ‌برتر ایران بتوان از سیستم ویدئوچک استفاده کرد. هشتم‌مردادماه اما موضع مهدی تاج کمی تغییر کرد و گفت، باید این سیستم ویدئویی در لیگ‌برتر اجرایی شود اما برای امسال اصلا الزامی نیست. درواقع تاج از اظهارات قبلی‌اش عقب‌نشینی کرد اما رئیس فدراسیون فوتبال نمی‌دانست که کمتر از دوماه، تیم‌های باشگاهی ایرانی باید در آسیا حضور داشته باشند و یکی از الزامات اصلی حضور، سیستم ویدئوچک در ورزشگاه‌هاست.
تحریم، بهانه‌ی اصلی
سوال اصلی در بین اهالی فوتبال این است که واقعا چرا سیستم ویدئوچک که از 5سال پیش در بسیاری از کشورهای عضو فیفا اجرایی‌شده، به فوتبال ایران نیامده است؟ حتی کشور تاجیکستان که به‌لحاظ فوتبالی از کشورهای سطح سه و چهار قاره آسیاست، سیستم ویدئوچک را در ورزشگاه‌هایش تجهیز کرده اما فعلا خبری از این قضیه در ایران نیست. مهدی عسگریان، سرپرست شرکت توسعه و تجهیز، ماه گذشته در یک برنامه تلویزیونی تاکید کرد ما نمی‌توانیم به‌دلیل تحریم‌ها با شرکت‌های خارجی که لایسنس فیفا را دارند، کار کنیم و در تلاش هستیم از شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی در این زمینه استفاده کنیم. عسگریان گفت: «ما در بحث اجرای VAR مشکلی نداریم اما شرکت‌هایی که گواهی دارند، شرکت‌های خارجی هستند که به‌لحاظ تحریمی ما نمی‌توانیم با آنها همکاری کنیم. دوستان پیشنهاد دادند از شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی استفاده کنیم. شرکت‌های دانش‌بنیان داریم و ان‌شاءالله بتوانیم از آنها استفاده کنیم.» بخش اصلی مصاحبه عسگریان به‌هیچ‌عنوان صحت ندارد چراکه فیفا چند شرکت کاملا مشخص را به‌صورت شفاف معرفی کرده که تمام فدراسیون‌های فوتبال کشورهای مختلف فقط می‌توانند از این شرکت‌ها سیستم‌های ویدئویی VAR را خریداری کنند و همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی برای مجهزکردن این سیستم، صرفا یک رویافروشی ازسوی مسئولان فوتبال ایران است؛ چون فیفا چنین اجازه‌ای به هیچ کشوری نمی‌دهد که از این دایره خارج شود. مهدی تاج نیز دراین‌خصوص در یک برنامه تلویزیونی گفته بود، طبق قانون داخلی ایران هر شرکتی که بیش‌از 12درصد تجهیزات آمریکایی داشته باشد، مشمول تحریم می‌شود بنابراین باید با شرکت‌های دیگر درخصوص آوردن این دستگاه به ایران مذاکره کنیم که آنها نیز مشکلی با مسئله تحریم ایران نداشته باشند. مهدی تاج نیز تاکید می‌کند بعد از مجهزشدن سیستم ویدئویی، آموزش داوران موضوع اصلی است که شش‌ماه زمان می‌برد و داوران ایرانی باید به کشور قطر یا عربستان بابت آموزش اعزام شوند.
شرکت‌های آمریکایی و اسرائیلی حذف شدند
در دوران ریاست شهاب عزیزی‌خادم بحث ورود VAR بسیار جنجال‌ساز شد و حواشی زیادی که پیرامون فدراسیون وقت شکل گرفت درنهایت باعث شد تا او برکنار شود. بسیاری عقیده داشتند مذاکرات شهاب عزیزی‌خادم با یک شرکت اسرائیلی است تا سیستم ویدئوچک را به ایران ببرد. موضوعی که هیچ‌وقت ازسوی نهادهای قضایی رسما اعلام نشد. اما به‌واقع چه شرکت‌هایی از چه کشورهایی تحت قرارداد فیفا هستند که کشورهای مختلف دنیا باید با آنها وارد مذاکره شده تا این سیستم در کشورهای‌شان تجهیز شود؟ درحال‌حاضر ۵شرکت تایید اجرای VAR را ازسوی فیفا دارند که یکی از آنها آمریکایی است و امکان همکاری با آن شرکت وجود ندارد. یکی دیگر از شرکت‌ها هم متعلق به رژیم صهیونیستی است و به‌همین‌خاطر از گزینه‌های فدراسیون فوتبال حذف شده است. شرکت دیگر، روسیه‌ای محسوب می‌شود ولی در آمریکا به‌ثبت رسیده و به‌همین‌خاطر امکان همکاری با آن شرکت هم وجود ندارد. حالا فدراسیون فوتبال بین دو گزینه باقیمانده با EVS که یک شرکت بلژیکی است، به توافق رسیده تا تفاهم‌نامه طرفین به امضاء برسد. این شرکت در زمینه تجهیزات تلویزیونی فعالیت دارد و در ایران با صداوسیما، گمرک و برخی نهادهای دیگر همکاری داشته است.
داورهای ایرانی محروم می‌شوند
یکی دیگر از مشکلات فدراسیون فوتبال در صورت مجهزنشدن ورزشگاه‌های ایران به سیستم ویدئوچک، محروم‌شدن داوران ایرانی از حضور در مسابقات بین‌المللی است، چراکه از سال گذشته تصویب شد تمام مسابقات در دور گروهی لیگ‌قهرمانان و حتی انتخابی جام‌جهانی باید به سیستم ویدئویی مجهز شوند. این بدان‌معناست که داورانی که «لایسنس» سیستم ویدئویی VAR را نداشته باشند، اصلا نمی‌توانند در مسابقات بین‌المللی قضاوت داشته باشند. سیدمهدی سیدعلی، داور ایرانی در گفت‌وگو با «هم‌میهن» می‌گوید: «فقط موعود بنیادی‌فر و محمدرضا منصوری، داورانی از ایران هستند که این لایسنس را دارند و هیچ داور دیگری تااین‌لحظه دوره‌های مقدماتی را پشت‌سر نگذاشته است.» درواقع نه‌تنها فوتبال ایران بلکه داوران ایرانی نیز در صورت عدم‌پذیرش شرایط فیفا، به‌زودی حذف خواهند شد.
بازهم تهدید کارساز شد
بعد از اعلام کنفدراسیون فوتبال آسیا مبنی بر اینکه اگر ورزشگاهی مجهز به سیستم ویدئوچک نباشد، آن تیم باید در کشور دیگری میزبانی کند، نگرانی‌های بسیاری برای میزبانی سه‌باشگاه ایرانی از رقبای‌شان ایجاد شد. کیومرث هاشمی، وزیر ورزش دراین‌باره اظهار داشت که به‌زودی مسئولان کنفدراسیون فوتبال آسیا برای بازدید از ورزشگاه آزادی و نقش‌جهان به ایران می‌آیند و آخرین وضعیت این دو ورزشگاه برای تجهیز VAR را بررسی می‌کنند. همچنین با دستور دولت به بانک مرکزی، حدود سه‌میلیون یورو از حساب ارزی بانک مرکزی، به فدراسیون فوتبال انتقال داده می‌شود و مراحل‌نهایی کارهای انتقال این پول در حال انجام است. قرار است این پول خرج تجهیزات 7ورزشگاه برای نصب سیستم کمک‌داور ویدئویی شود. هرچند وزیر ورزش معتقد است با مساعدت کنفدراسیون فوتبال آسیا، سیستم ویدئوچک به ایران می‌آید اما باتوجه به زمان اندک باقیمانده (حدود 25روز) تا شروع این رقابت‌ها، فعلا AFC مقابل نام تیم‌های ایرانی مبنی بر میزبانی، از عبارت «نامشخص» استفاده کرده تا ببیند شرایط تا روز شروع این رقابت‌ها چطور پیش می‌رود؛ در غیر این صورت سه‌تیم پرسپولیس، سپاهان و نساجی باید به کشورهای دیگر بروند و هواداران ایرانی از دیدن ستارگان مطرح‌دنیا محروم خواهند شد.
