قهرمان زنان با مربی مرد
تیم‌ملی فوتبال اسپانیا درحالی قهرمان جام‌جهانی فوتبال زنان شد که فقط یک زن سرمربی تیم‌ملی در جمع هشت تیم برتر دنیا بود
تیم‌ملی فوتبال اسپانیا درحالی قهرمان جام‌جهانی فوتبال زنان شد که فقط یک زن سرمربی تیم‌ملی در جمع هشت تیم برتر دنیا بود
جام‌جهانی فوتبال زنان که برای اولین‌بار با 32تیم و به‌صورت مشترک در دو کشور استرالیا و نیوزیلند برگزار می‌شد درنهایت با قهرمانی اسپانیا به پایان رسید. تحلیل کارشناسان ورزشی این بود که تیم‌ملی فوتبال زنان آمریکا برای دومین‌بار پیاپی و به‌راحتی جام قهرمانی را بالای سر می‌برد اما تمام پیش‌بینی‌ها اشتباه از آب درآمد و اسپانیا با پیروزی مقابل انگلیس در فینال، برای اولین‌بار قهرمان جهان شد. این رقابت‌ها سرشار از اتفاقات عجیب و پرحاشیه بود. از حضور پرتعداد مربیان مرد برای تیم‌ملی زنان و حضور مهدی تاج در استرالیا برای مذاکره با رئیس فیفا برای حضور زنان در ورزشگاه‌های ایران تا وسوسه‌شدن فدراسیون فوتبال انگلیس برای جانشینی سرمربی تیم‌ملی زنان به‌جای «ساوت‌گیت»، ثابت کرد رقابت‌های فوتبال زنان کمتر از مردان حاشیه ندارد.
مسیر سخت فینالیست‌ها
از فینال ۴سال قبل تنها یک‌نفر در بازی یکشنبه حاضر خواهد بود و آن‌هم کسی نیست جز «سارینا ویگمن»، سرمربی هلندی تیم‌ملی انگلستان. خانم ویگمن در مسابقات دوره قبل تیم‌ملی، کشورش را به فینال رساند اما هلندی‌ها در دیدار پایانی مغلوب آمریکا شدند و به مقام نایب‌قهرمانی رضایت دادند. در این دوره هرچند هلندی‌ها نتوانستند خود را به جمع ۴تیم نهایی برسانند اما سرمربی دوره پیش آنها موفق شده تاریخ‌سازی کند و برای دومین دوره متوالی در فینال حضور یابد. در میان ۴تیم برتر مرحله نیمه‌نهایی، او تنها زنی است که هدایت یک‌تیم را برعهده دارد و اسپانیا، استرالیا، همچنین سوئد سرمربیانی مرد برای خود انتخاب کردند. انگلستان سال گذشته موفق شد با همین مربی، قهرمان اروپا شود و این‌بار نیز امید بسیاری داشت تا در جام‌جهانی هم قهرمان شود. ازآن‌سو اما اسپانیا به‌جز شکست سنگین در مقابل ژاپن در مرحله مقدماتی، نمایش‌های خوبی از خود به‌جا گذاشت و قرمزپوشان موفق شدند حریفان را یکی پس از دیگری از پیش‌رو بردارند. انگلیس می‌توانست در صورت قهرمانی یک رکورد تاریخی برای کشورشان به ارمغان بیاورد. تیم‌ملی فوتبال زنان انگلیس می‌توانست رکورد ناکامی 57ساله فوتبال کشورشان در کسب عنوان قهرمانی در مسابقات فوتبال را بشکند. انگلستان برخلاف اسپانیا هر سه‌بازی مرحله مقدماتی خود را با پیروزی پشت‌سر گذاشته بود و فقط در مرحله یک‌هشتم نهایی با نیجریه به مشکل خورد و درنهایت در ضربات پنالتی نماینده سرسخت قاره آفریقا را از پیش‌رو برداشت. سه‌شیرها در دیگر بازی‌ها نسبتاً قاطع ظاهر شده و در ۹۰دقیقه، کار حریفان خود را تمام کرده‌اند. قضاوت دیدار پایانی را هم توری پنسو آمریکایی برعهده داشت تا آمریکایی‌ها هم که عادت داشتند در بیشتر ادوار در فینال حاضر باشند، در دیدار پایانی نماینده‌ای داشته باشند.
یک زن، سرمربی مردان انگلیس؟
تیم‌ملی فوتبال زنان انگلیس چنان نتایج قابل‌قبولی در این رقابت‌ها کسب کرد که مدیران فدراسیون فوتبال انگلیس وسوسه شدند تا تغییری بنیادین در رأس تیم‌ملی فوتبال مردان این کشور ایجاد کنند. بسیاری از کارشناسان فوتبال انگلیس معتقدند که «ساوت گیت» راه به جایی نخواهد برد و تفکراتش برای تیم‌ملی این کشور به بن‌بست خورده است. سران فوتبال انگلیس قصد دارند در کنار این چالش بزرگ و حضور یک زن چون «سارینا ویگمن»، در تیم‌ملی فوتبال مردان این کشور تغییرات گسترده دیگری نیز ایجاد کنند. آنها می‌خواهند با برپایی بازی در تعطیلات کریسمس و برگزاری یک تورنمنت اضافه در طول فصل، اسپانسرها را به‌سمت این رشته ورزشی بکشانند. ساوت‌گیت که سال 2016 هدایت سه‌شیرها را برعهده گرفت، تا پایان یورو 2024 با اتحادیه فوتبال انگلیس قرارداد دارد و ویگمان تا یک‌سال بعد از آن یعنی تا 2025 که البته مذاکراتی برای تمدید قرارداد این زن هلندی صورت گرفته است. انگلیس با هدایت ویگمان، فاتح یورو 2022 شده بود. «مارک بولینگام»، مدیراجرایی اتحادیه فوتبال انگلیس درباره سناریوی تغییر در کادر فنی سه‌شیرها در صورت جدایی ساوت‌گیت گفت: «جواب ما به این سوال این است که بهترین فرد را برای هدایت تیم‌ملی انتخاب خواهیم کرد. سارینا هم دارد کاری بزرگ را انجام می‌دهد و ما امیدواریم که او برای مدتی طولانی اینجا بماند. من فکر می‌کنم سارینا می‌تواند هر کاری را که در فوتبال می‌خواهد، انجام دهد. اگر در آینده تصمیم بگیرد که مربیگری در فوتبال مردان را تجربه کند، مذاکره با او برای هدایت تیم‌ملی مردان‌مان جالب خواهد شد.» در تاریخ فوتبال حرفه‌ای جهان تابه‌حال هرگز یک مربی زن هدایت تیم مردان را برعهده نداشته و تنها مورد استثنا، هانا دینگلی است که برای مدتی کوتاه در زمستان سال گذشته مربی تیم فارست گرین راورز در دسته چهارم فوتبال انگلیس بود.
چالش ورود زنان ایران به ورزشگاه‌ها
فوتبال ایران هم در این رقابت‌ها یک نماینده دارد، اما نه نماینده تیم‌ملی فوتبال زنان، بلکه رئیس فدراسیون فوتبال ایران یعنی مهدی تاج به استرالیا سفر کرده تا دیداری با رئیس فیفا داشته باشد. برای فصل جدید لیگ‌برتر ایران بازهم زنان جایی روی سکوهای ورزشگاه‌ها ندارند. هرچند در مسابقه گل‌گهر، دختران سیرجانی به‌صورت محدود توانستند مسابقه تیم شهرشان را تماشا کنند اما چنین موضوعی همچنان مثل سال‌های قبل خط‌قرمز برخی جریان‌های سیاسی است که قدرت‌شان از تصمیم‌گیران فوتبالی بیشتر است. مهدی تاج برای تماشای دیدار پایانی و دیداری با رئیس فیفا، به استرالیا سفر کرد تا با یک‌تیر دونشان بزند. البته جزئیات صحبت تاج با اینفانتینو فعلاً مشخص نیست اما از گوشه و کنار ساختمان فدراسیون، گفته شده که تاج برای تسهیل در حضور زنان در ورزشگاه‌های ایران، راهی استرالیا شده تا در این زمینه گفت‌وگویی با اینفانتینو داشته باشد. «خریدن زمان»، موضوع اصلی این جلسه است چراکه رئیس فیفا تاکید کرده بود در فصل جدید، زنان باید در ورزشگاه‌ها حضور داشته باشند و هیچ توجیهی پذیرفتنی نیست. باتوجه به بازسازی ورزشگاه آزادی و عدم حضور زنان در بسیاری از ورزشگاه‌های ایران، تاج باید از رئیس فیفا زمان بخرد تا این مسئله به‌زودی حل شود.
بی‌اعتماد به زنان؟
موضوعی که در ورزش فوتبال زنان توی ذوق می‌زند این است که 90درصد تیم‌های‌ملی کشورهای مختلف، با مربیان مرد راهی مسابقات جام‌جهانی شده‌اند. نکته‌ای که برای مربیان زن، کمی نگران‌کننده است. البته تا حدودی این موضوع منطقی است چراکه فوتبال مردان چندین دهه زودتر از فوتبال زنان به‌سمت حرفه‌ای‌شدن رفت و پیشرفت کرد.
آقای «رندی والدروم»، سرمربی آمریکایی تیم‌ملی زنان نیجریه که تیمش در مرحله یک‌هشتم‌نهایی در ضربات پنالتی مغلوب انگلستان شد، به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «ما به مربیگری زنان بیشتری در فوتبال احتیاج داریم و این نه در سطح بین‌المللی که در هر سطحی یک‌مشکل است.» در انگلستان که فوتبال زنان بسیار حرفه‌ای است، پنج تیم از ۱۲تیم سوپرلیگ زنان، فصل گذشته را با یک‌مربی زن به پایان رساندند. در برخی از کشورها، فوتبال زنان به‌تازگی حرفه‌ای شده یا همچنان به‌عنوان یک ورزش آماتور باقی مانده است. «جما گرینگر»، سرمربی تیم ولز با تایید این نکته که تعداد مربیان مرد بیشتر است، می‌گوید: «بازی مردان برای مدت طولانی‌تری حرفه‌ای بوده و ما شاهد انتقال مربیان مرد به بازی زنان هستیم و این وضعیتی است که درحال‌حاضر بسیار شاهدش هستیم.»
«شوی چینگ شیا» در اولین جام‌جهانی زنان در سال ۱۹۹۱ برای چین بازی کرد؛ اما در این دوره هدایت تیم کشورش را برعهده داشت و اولین زنی بود که سرمربی چین شد. او البته توفیق چندانی کسب نکرد و چین با پذیرش دو شکست و یک پیروزی در دور مقدماتی از رقابت‌ها کنار رفت.
سارینا ویگمن هلندی که تنها زنی است که در بین هشت تیم برتر دنیا حضور دارد و هدایت انگلستان را برعهده گرفته، دراین‌خصوص می‌گوید: «ما امیدواریم که این تعادل در آینده بهبود یابد و دست‌کم در انگلستان روی آن کار می‌کنیم.»
