وقتی انکار دیگر ممکن نبود/رسانه‌های جریان اصلی با وضعیت گرسنگی در غزه چگونه مواجه شدند؟
از زمان حملات ۷ اکتبر، اسرائیل ورود کمک‌های انسان‌دوستانه به غزه را شدیداً محدود کرده‌است و گرسنگی‌دادن به غیرنظامیان را به عنوان ابزار جنگی به کار گرفته است.
جولی هالر کارشناس ارشد بنیاد مبارزه با نارواداری و نژادپرستی
تیترها روزبه‌روز مهیب‌تر می‌شوند:
«کودکی از سوءتغذیه مرد؛ گرسنگی در غزه تشدید می‌شود» - سی‌ان‌ان، 2025/7/21
«بیش از ۱۰۰ گروه کمک‌های انسان‌دوستانه هشدار گرسنگی در غزه را می‌دهند؛ مقامات می‌گویند، حملات اسرائیل ۲۹ نفر را کشت.» - آسوشیتدپرس، 2025/723
«نه شیر خشک، نه غذا: مادران و نوزادان در غزه با هم گرسنگی می‌کشند» - ان‌بی‌سی، 2025/7/25
«نوزاد پنج ماهه در آغوش مادرش در غزه مرد؛ قربانی تازه بحران روبه‌تشدید گرسنگی» - سی‌ان‌ان، 2025/7/26
«بچه‌های غزه برای دوری از گرسنگی در میان زباله‌ها می‌گردند» - مجله نیویورک، 2025/7/28
این پوشش رسانه‌های فوری و لازم است، اما به طرز مجرمانه‌ای دیر.
تأخیر ویرانگر در توجه
از زمان حملات ۷ اکتبر، اسرائیل ورود کمک‌های انسان‌دوستانه به غزه را شدیداً محدود کرده‌است و گرسنگی‌دادن به غیرنظامیان را به عنوان ابزار جنگی به کار گرفته است. این یک جنایت جنگی است که بابتش، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و یوآو گالانت، وزیر خارجه‌اش، از سوی دادگاه بین‌المللی تحت تعقیب قرار گرفته‌اند. گالانت، ۹ اکتبر ۲۰۲۳، «محاصره کامل» غزه را اعلام کرد: «نه برقی در کار خواهد بود، نه غذا، نه سوخت. همه چیز بسته است.»
گروه‌های کمک‌های انسان‌دوستانه از همان دسامبر ۲۰۲۳، [دو ماه بعد]، هشدار وضعیت قحطی را برای بخش‌هایی از غزه دادند. تا آوریل ۲۰۲۴، [شش ماه بعد،] سامانتا پاور، مدیر اداره توسعه بین‌المللی آمریکا، یواس‌اید، چنین دریافت که «احتمالا بخش‌هایی از غزه و به‌خصوص شمال غزه، همین حالا درگیر قحطی هستند.» (سی‌ان‌ان، 2024/4/11)
در دوران آتش‌بس در اوایل سال ۲۰۲۵، اجازه ورود اندکی کمک‌های غذایی بیشتر به نوار غزه داده شد؛ اما دوم مارس ۲۰۲۵ [اوایل ماه سوم سال]، نتانیاهو محاصره کامل سرزمین‌های اشغالی را اعلام کرد. ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل اعلام کرد «دلیلی برای ورود یک گرم غذا به غزه وجود ندارد».
بعد از اینکه بیش از دو ماه از محاصره کامل گذشت، اسرائیل اجازه داد، اندکی کمک وارد شود، آن هم از طریق مراکز متعلق به «بنیاد انسان‌دوستانه غزه» که سازمانی آمریکایی‌اسرائیلی است. همزمان آن‌هایی را که برای دریافت این کمک‌ها می‌آمدند، با تک‌تیرانداز هدف می‌گرفت؛ اما همان کمک هم اصلاً به میزان کافی نبود و مردم غزه حالا در آستانه مرگ دسته‌جمعی هستند. این هشداری است که کارشناسان می‌دهند. به روایت یونیسف (2025/7/27):
تمام جمعیت بیش از ۲ میلیون نفره غزه به‌شدت در ناامنی غذایی هستند. از هر سه نفر، یک نفر روزهاست غذا نخورده است و ۸۰ درصد از تمام مرگ‌های گزارش‌شده، از کودکان بوده‌است. به گزارش وزارت بهداشت غزه، لااقل ۱۴۷ نفر از مردم غزه از آغاز حملات اسرائیل پس از ۷ اکتبر، در نتیجه سوءتغذیه جان باخته‌اند. بیشتر این آمار هم در چند هفته اخیر بوده‌است.
سیاستمداران جریان اصلی بالاخره در حال سخن‌گفتن در این باره‌اند. حتی دونالد ترامپ هم اذعان کرد «گرسنگی واقعی» در غزه وجود دارد؛ اما چنان که ناظران منتقد اشاره کرده‌اند، شروع به ابراز نگرانی در این باره، به شکل ویرانگری دیر رخ داده. وبلاگ دیسکورس متعلق به جک میرکینسون، (2025/7/28) از جرمی کنیندیک، رئیس سازمان بین‌المللی پناهجویان نقل کرد:
متأسفانه گرسنگی در غزه حالا از نقطه سرریز گذشته است از این به بعد شاهد مرگ‌ومیر ناشی از گرسنگی در ابعاد گسترده خواهیم بود... قحطی وقتی شتاب بگیرد، تلاش لازم برای مهارش به شکل تصاعدی بالا می‌رود. حالا نیاز به عملیات عظیم و غالبی از کمک خواهد بود تا موج مرگ‌ومیر در راه را برگرداند و ماه‌ها طول خواهد کشید. قحطی، تبعات بلندمدت و ماندگار هم دارد، حتی وقتی جان افراد نجات داده شود. (ان‌پی‌آر، 2025/7/29) میرکینسون، رهبرانی مثل سناتور کوری بوکر و هیلاری کلینتون را به باد انتقاد گرفت که پیش از این حرفی نزده بودند: «الان برای شستن خون از روی دست‌هایشان خیلی دیر است.»
ارزش خبری اندک
رسانه‌های بزرگ آمریکایی هم به همین شکل سهمی از مسئولیت مرگ‌ومیر مربوط به گرسنگی در غزه را بر عهده دارند. شرایط قحطی، خیلی راحت بیش از یک سال در مقابل دید همگان بوده است، اما در رسانه‌های خبری آمریکا ارزش خبری اندکی برایش قائل شدند.
در سرویس مدیا کلاود، اگر گزارش‌های خبری را که در وب‌سایت‌های آمریکا عبارت «غزه» در کنار «قحطی» یا «گرسنگی» ذکر کرده باشند، جست‌وجو کنید، خواهید دید از زمان اعلام محاصره کامل از سوی نتانیاهو، افزایش گذرایی در توجه رسانه‌ها ایجاد شد و پس از آن پوشش خبری در بقیه ماه‌های مارس و آوریل حتی از حالت عادی هم کمتر بود.
این در حالی که اعلام نتانیاهو قطعاً به معنای تشدید سریع در وضعیت قحطی بود. توجه رسانه‌ها در ماه مه اندکی رشد کرد. این در زمانی واقع شد که سازمان جهانی متولی طبقه‌بندی قحطی‌ها، در ماه مه اعلام کرد از هر پنج نفر در غزه، یک نفر «احتمالاً بین ۱۱ مه تا ۳۰ دسامبر با وضعیت گرسنگی مواجه خواهد شد.» به عبارت دیگر، اعلام شد سرریز کمک به غزه در اوج فوریت است.
اما کمک‌ها همچنان متوقف نگه داشته شدند و اهالی غزه، زمانی که برای دریافت آن اندک کمک ارائه‌شده می‌رفتند، هدف تک‌تیراندازهای اسرائیلی قرار می‌گرفتند. در چنین شرایطی، پوشش خبری کم‌کم فروکش کرد، تا زمانی که جهش اخیر در پوشش از ۲۱ ژوئیه آغاز شد.
بنیاد مقابله با نارواداری و نژادپرسی، یا «فِیر»، دفعات مختلف، (از جمله 2024/3/22، 2025/4/25 و دو بار در 2025/5/16) از رسانه‌های آمریکایی انتقاد کرده‌است، بابت پوششی خبری که عمدتاً اسرائیل را از مسئولیت سیاست تحمیل گرسنگی تبرئه می‌کند؛ سیاستی که با حمایت دولت آمریکا پیاده‌سازی شده و دیده‌بان حقوق بشر (2025/5/15) آن را «ابزاری برای نابودی جمعیتی» خوانده است.
تیترهای اخیر نشان می‌دهد که این پوشش خبری همچنان تا حد زیادی توجهات را از مسئولیت اسرائیل دور می‌کنند، چه رسد به آمریکا؛ اما این تحولی مثبت است که رسانه‌های خبری مهم در آمریکا دارند شروع می‌کنند که پوششی جدی به این مسئله اختصاص دهند. تصور کنید چه می‌شد اگر آن‌ها همان زمان که زنگ‌های خطر به صدا درآمد، توجهی را که شایسته بود به موضوع می‌کردند و پاسخگویی لازم را خواستار می‌شدند.
