رویکرد عربستان در قبال دولت موقت سوریه

سفر وزیر خارجه دولت موقت سوریه به عربستان اقدامی رو به جلو و مهم است. برخلاف برخی اخبار و تحلیل‌ها درباره موافقت و همراهی عربستان با تحولات جدید در سوریه و تشکیل دولت موقت توسط نیروهای معارض سوری، دولت ریاض دغدغه‌ها و نگرانی‌های جدی نسبت به آینده این حکومت دارد. سفر وزیر خارجه دولت موقت سوریه به عربستان اولین سفر خارجی و دیپلماتیک یک مقام دولت موقت سوریه پس از تشکیل این دولت محسوب می‌شود. با توجه به نحوه شکل‌گیری دولت موقت سوریه، این دولت به دنبال تثبیت موقعیت خود در منطقه و در بین کشورهای عربی است.

درحالی‌که گفته می‌شد عربستان موضع مثبتی نسبت به قدرت رسیدن نیروهای مسلح در سوریه ندارد، اما از آنجایی که حضور ترکیه پشت صحنه این تحولات برای عربستان یک هشدار به حساب می‌آید، سفر وزیر خارجه دولت موقت سوریه به عربستان حائز اهمیت است. این سفر حتماً برای مقامات دولت موقت سوریه تاثیرات سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی‌ مهمی دارد. به هر حال همراهی عربستان با دولت موقت در دمشق یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت احتمالی این دولت در آینده خواهد بود.

این سفر برای دولت موقت بسیار مغتنم است، چراکه مقدمه به رسمیت‌ شناختن این دولت تلقی می‌شود و بر روابط این دولت با سایر کشورهای منطقه هم تاثیرگذار خواهد بود. دولت موقت سوریه از حمایت مطلق ترکیه اطمینان دارد و احساس نیاز به نمایش گذاشتن تعاملاتش با ترکیه را در سطح منطقه و جهان ندارد، اما سفر به عربستان که بزرگترین کشور عربی منطقه است و نگرانی‌هایی نسبت به دولت موقت دارد، می‌تواند به تعامل و تلطیف مواضع میان دو کشور بینجامد و از سویی، این سفر برای دولت موقت اعتباری در بین سایر کشورهای عربی و منطقه ایجاد می‌کند.

نگرانی‌های عربستان در قبال سوریه جدید از ابعاد سیاسی و امنیتی در سطح منطقه و بین‌الملل برخوردار است و حتماً در این سفر بررسی و بیان شده و نقطه نظرات عربستان به مقامات دولت موقت سوریه منتقل شده است. عربستان نگرانی‌های متعددی از جانب نیروهای مسلحی که در سوریه به قدرت رسیده‌اند، دارد. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها، نحوه ورود این نیروها و گروه‌های مسلح به پایتخت سوریه است. به هر حال، این گروه‌ها برای سال‌ها، جزو نیروهای معارض در سوریه بودند و نام‌شان در لیست تروریست‌ها و داعش بوده است و حالا با حمایت برخی کشورها در آرامش وارد پایتخت شدند و قدرت را به دست گرفتند.

برای عربستان و هر کشور دیگری در منطقه، این شیوه و روش می‌تواند خطرساز باشد. به لحاظ دیدگاه‌های مذهبی این نیروها نیز باید بررسی شوند و از آنها نسبت به نوع برخوردشان در آینده در ابعاد گوناگون تضمین‌ گرفته شود. اینها قبل از ورود به پایتخت دیدگاه‌ها و اعتقاداتی داشتند که باید دید با قدرت گرفتن‌شان، رفتارها و برخوردهای قبلی آنها چه سمت و سویی می‌گیرد.

حتماً عربستان سعی خواهد کرد تضمین‌هایی را از مقامات دولت موقت بگیرد که این نیروها در آینده شبیه به داعش نشوند یا زمینه‌ای برای فعالیت داعش در سوریه و کشورهای دیگر ایجاد نکنند. این نگرانی جدی است که این نیروها با قدرت گرفتن در سوریه، بر روی نیروهایی با تفکرات مشابه در مصر، اردن، امارات و عربستان تاثیر بگذارند. یکی دیگر از مهم‌ترین دغدغه‌های عربستان نسبت به دولت موقت سوریه، نگرانی بابت همراهی و همسویی مطلق این دولت با سیاست‌های ترکیه در منطقه و جهان است.

این مسئله که سوریه در آینده به عاملی برای اجرای سیاست‌های ترکیه در سوریه و منطقه تبدیل شود از نگرانی‌های عمده عربستان است. عربستان ممکن است بتواند تا حدودی در کنترل عوامل تنش‌زا از جمله ورود رژیم اسرائیل به سوریه و نقض حاکمیت این کشور، جلوگیری از تشدید درگیری‌ها بین تشکیلات دموکراتیک کُرد سوریه با تندروهای ترکیه و از طرفی چگونگی حضور آمریکا و تسلط‌‌ آن بر منابع نفتی و حمایت از نیروهای کُرد نقشی حتی کم رنگ داشته باشد.