روایت گاردین از روزهای سوریه پس از بشار اسد

به گزارش هم‌میهن آنلاین و به نقل از ایرنا، به دنبال سقوط حکومت اسد رئیس‌جمهوری سوریه و جشن و پایکوبی برخی گروه‌ها، همچنان شاهد حضور اسرائیل، ترکیه و آمریکا و حملات هوایی در بخش‌های مختلف این کشور هستیم.

این سه بازیگر با بمباران مناطق مختلف سوریه به بهانه حفاظت از منافع خود پس از حمله برق‌آسای معارضان سوری که سبب سقوط یکباره اسد شد، نه تنها برنامه ای برای خروج ندارند، بلکه حضور خود را هم پررنگ تر کرده اند.

این روزنامه می‌نویسد: اگرچه سوری ها پس از پایان حکومت خاندان اسد به جشن و پایکوبی مشغول بوده‌اند و ساعات کم سابقه‌ای را در پی آزادی هزاران زندانی از زندان های حکومتی رقم زدند، اما فرصت درک این واقعیت را نداشتند که پیش از پایان اسد، دیگر بازیگران خارجی برای شکل دادن به آینده سوریه به رقابت با یکدیگر خواهند پرداخت.

این مطلب آورده است: در این میان اسرائیل به سرعت برای تصرف خاک سوریه و از بین بردن بسیاری از قابلیت‌های نظامی آن وارد عمل شده است. نیروهای اسرائیلی روز یکشنبه از سمت بلندی‌های جولان اشغالی وارد خاک این کشور همسایه شده و یک «منطقه حائل» غیرنظامی را که یک سال پس از جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۷۳ توسط سازمان ملل ایجاد شد، اشغال کردند. اسرائیل از روز یکشنبه تا سه شنبه هفته گذشته نیز بیش از ۳۵۰ حمله هوایی انجام داد و طی آن بسیاری از انبارها و دارایی های نظامی سوریه را نابود کرد.

گاردین خاطرنشان می کند: صرف نظر از اینکه چه کسی در نهایت زمام امور را در دولت دمشق بدست بگیرد، اسرائیل از هرج و مرج حاصل از سقوط اسد برای اطمینان از عدم حفظ ظرفیت نظامی سوریه بهره برده و برای پیشبرد آن حمایت تلویحی جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا را نیز دارد که همواره بر حق تل آویو برای دفاع از خود در برابر تهدیدات احتمالی تاکید کرده است.

این در حالی است که براساس قوانین بین المللی، حمله به یک کشور همسایه و نابودی ظرفیت‌های نظامی آن اقدامی تجاوزکارانه است. اما همانگونه در طول یک سال گذشته شاهد بودیم جامعه بین‌المللی با توجیه این حملات، نگاه و استانداردی متفاوت برای اسرائیل در نظر گرفته است.

از همین رو دولت ایالات متحده مشابه ۱۴ ماه گذشته از جنگ خونبار غزه، همچنان از اسرائیل پشتیبانی کرده و حملات آن را توجیه می‌کند.

متیو میلر سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا روز دوشنبه هفته گذشته بهانه اسرائیل برای حمله به همسایه خود را تکرار کرد و گفت: «با فروپاشی حکومت اسد، ارتش سوریه مواضع خود را در امتداد مرز با اسرائیل رها کرده است. این خود به طور بالقوه سبب افزایش خطرات می شود و می تواند سبب از سرگیری حملات تروریستی گردد». وی سپس به سادگی توجیه های اسرائیل را تکرار کرد و افزود: «اسرائیل اعلام کرده است که این اقدامات برای دفاع از مرزهایش موقتی بوده و دائمی نیست».

گاردین در ادامه خاطرنشان می کند: اسرائیل نیک می داند که تنها چند هفت مانده تا آغاز به کار دولت جدید دونالد ترامپ، به احتمال زیاد آزادی عمل بیشتری در جولان و سوریه بدست خواهد آورد.

نویسنده سپس اظهارات علنی روز دوشنبه هفته گذشته بنیامین نتانیاهو را دلیلی بر همین امر دانست؛ اظهاراتی که در آن نخست‌وزیر اسرائیل، ترامپ را دوست خود خواند از او به دلیل پذیرفتن درخواستش در به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان در سال ۲۰۱۹ بار دیگر قدردانی کرد.

آمریکا خواهان تداوم حضور در سوریه و نگران از داعش

در این میان، نگاه دولت بایدن به سوریه نیز از دریچه ضد تروریسم است. رئیس جمهوری آمریکا در سخنان خود پس از پایان حکومت اسد نیز چندین بار تاکید کرده که بیم آن دارد وضعیت جاری سبب ظهور دوباره داعش شود و این گروه تروریستی از خلاء قدرت کنونی استفاده کند. از همین رو جنگنده های آمریکایی روز یکشنبه هفته گذشته بیش از ۷۵ هدف را در مرکز سوریه، هدف قرار دادند. پنتاگون در توجیه این حملات مدعی شد که اهداف مورد نظر اردوگاه‌های عوامل داعش بودند. نویسنده در عین حال حملات هوایی آمریکا را بسیار کم‌تر از تهاجم روزهای اخیر اسرائیل علیه سوریه ارزیابی می کند.

تهاجم های دیگر انجام گرفته علیه سوریه از زمان پایان حکومت اسد، توسط ترکیه صورت می گیرد که مدت هاست از طریق نیروهای نیابتی خود، مناطق مرزی با این کشور را تحت کنترل دارد. ترکیه از زمان آغاز حملات گروه معرض سوری علیه دولت اسد، با حملات هوایی از این ارتش، حمایت کرده است. از دلایل آنکارا برای این اقدام، حضور کردهای سوری هستند که ترکیه آنها را تهدیدی برای امنیت خود می داند.

گاردین یادآور شده است که هیات تحریر الشام به عنوان یکی از متحدان ترکیه و قوی‌ترین گروه‌ معارض در صحنه سیاسی امروز سوریه، از سوی دولت‌های آمریکا، انگلیس و اکثر کشورهای اروپایی، به دلیل وابستگی گذشته به القاعده، در فهرست گروه‌های تروریستی قرار دارد. هرچند برخی قدرت‌های غربی، همراه با سازمان ملل، اکنون در حال بررسی حذف نام این گروه از فهرست تروریستی در صورت متعهد شدن آن به تشکیل یک دولت انتقالی فراگیر هستند.

نویسنده در پایان وظیفه هیات تحریر الشام و سایر گروه‌های دیگر حاضر در سوریه را تحکیم روابط میان خود برای تشکیل یک دولت منسجم دانسته و استدلال می کند این گروه ها باید بتوانند انشعابات فرقه‌ای و قومی را تا زمان تدوین قانون اساسی جدید و برگزاری انتخابات تحت کنترل قرار دهند.

اما آنها علاوه بر این اقدامات باید با دخالت خارجی نیز مقابله کنند. به ویژه در میانه افزایش رقابت قدرت های دیگر به ویژه اسرائیل، آمریکا و ترکیه بر سر افزایش نفوذ در این کشور. از دیدگاه نویسنده، در برهه ای که سوری ها در تقلا برای چگونگی بازسازی ویرانه های کشورشان هستند، سزاوار آنند که دیگر بازیچه جاه طلبی ها و درگیری‌ دیگر بازگیران خارجی نشوند.